Του Κώστα Μήλα*
Τα καλά νέα πρώτα: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το ΑΕΠ αυξήθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2017 κατά 0,8% σε ετήσια βάση. Εάν λοιπόν επιταχυνθεί η ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του 2017 (κάτι το οποίο μάλλον θα επιτευχθεί), το 2017 ενδέχεται να κλείσει με ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 1,8% που είναι κάπως μικρότερος από την εκτίμηση του ΔΝΤ για ανάπτυξη 2,15%.
Το πρόβλημα δυστυχώς έχει να κάνει με την κατάρρευση των επενδύσεων κατά 17,1% σε ετήσια βάση. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της κατάρρευσης, σημειώνω ότι το μέγεθος της πτώσης, ενώ είναι μικρότερο της κατάρρευσης κατά 21% (σε ετήσια βάση) που έλαβε χώρα το δεύτερο τρίμηνο του 2015 (την περίοδο δηλαδή της σκληρής διαπραγμάτευσης Βαρουφάκη), υπερβαίνει την κατάρρευση κατά 16% (σε ετήσια βάση) που σημειώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2015, περίοδο δηλαδή του ένδοξου Δημοψηφίσματος Τσίπρα (με τον κυνικό τρόπο που γύρισε το ΟΧΙ σε ΝΑΙ) και της επιβολής των capital controls!!
Η κατάρρευση των επενδύσεων έχει μέγιστη σημασία διότι, χωρίς επενδύσεις, δεν πρόκειται να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας οι οποίες θα έδιναν τη δυνατότητα στη χώρα μας να απεγκλωβισθεί επιτέλους από το υψηλό, άνω του 21%, ποσοστού ανεργίας το οποίο βιώνουμε σήμερα.
Εκείνο που επιπλέον μαθαίνουμε από την κατάρρευση των επενδύσεων είναι το ακόλουθο: Αυτές, έλαβαν χώρα παρά το ότι το επενδυτικό ρίσκο (μετρούμενο από την διαφορά απόδοσης μεταξύ των 10-ετών ελληνικών και των αντίστοιχων γερμανικών ομολόγων) μειώθηκε από το το 6,6% το πρώτο τρίμηνο του 2017 στο 4,9% το δεύτερο τρίμηνο του 2017. Εδώ λοιπόν φαίνεται το παίγνιο με τα ελληνικά ομόλογα: οι διεθνείς αγορές ρίσκαραν την πρόβλεψη του κλεισίματος της δεύτερης αξιολόγησης (κάτι που εξηγεί την πτώση του spread) αλλά οι "ευσυνείδητοι" επενδυτές δεν "τσίμπησαν". Και τούτο επειδή ενώ οι διεθνείς αγορές αγοράζουν και αμέσως πωλούν (εάν αντιληφθούν ότι η αγορά ήταν λάθος!), οι "ευσυνείδητοι" επενδυτές προτίμησαν πρώτα να βεβαιωθούν ότι θα κλείσει επιτέλους η καταραμένη αξιολόγηση και, τότε και μόνον τότε, να αποφασίσουν επενδύσεις στην χώρα μας. Κάτι που εξηγεί την ζημιά από την καθυστέρηση της δεύτερης αξιολόγησης στις επενδύσεις.
Τα διδάγματα που προκύπτουν από όλα τα παραπάνω είναι δύο:
1. Στο βαθμό που ο κ. Τσίπρας, για πολιτικούς και πάλι λόγους, καθυστερήσει (ως είθισται άλλωστε) και την τρίτη αξιολόγηση, οι επενδυτές και πάλι θα τον τιμωρήσουν (αλλά βέβαια θα τιμωρήσουν και εμάς) με περαιτέρω κατάρρευση των επενδύσεων κάτι που με τη σειρά του θα ανακόψει την πτώση της ανεργίας για την οποία πασχίζει η σημερινή κυβέρνηση.
2. Βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς ενίσχυση των επενδύσεων δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει. Ας το έχουν αυτό υπόψιν τους οι κυβερνώντες οι οποίοι (με προτροπή των Γάλλων) προκρίνουν σύνδεση της απομείωσης του χρέους με τον ρυθμό οικονομικής μας ανάπτυξης. Ίσως θα ήταν πολλαπλώς καλύτερο να συνδεθεί η όποια απομείωση χρέους με τον ρυθμό αύξησης των επενδύσεων (π.χ. αύξηση επενδύσεων σε σχέση με το μέσο όρο της αύξησης κατά την προηγούμενη τριετία). Και τούτο επειδή η (μεγάλη) αύξηση των επενδύσεων, αφενός μεν σημαίνει "ψήφο εμπιστοσύνης" στην οικονομία μας, αφετέρου δε σηματοδοτεί ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης οι οποίοι θα αποπληρώσουν επιτυχώς τις μελλοντικές μας δανειακές υποχρεώσεις!
*Ο κ. Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.
