Το πολιτικό σκηνικό της Αλβανίας και η πολιτική κουλτούρα δεν απέχουν πολύ από εκείνες της Ελλάδας.
Έτσι δεν προκαλεί εντύπωση το πόσο εύκολα η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση στην Αλβανία εναλλάσσονται σε ρόλους, «προδότη» και «πατριώτη» και πόσο σύνηθες είναι οι σημαντικές για την χώρα ελληνοαλβανικές σχέσεις να γίνονται αντικείμενο εσωτερικής αντιπαράθεσης και αντικείμενο κομματικής πλειοδοσίας.
Έτσι ο κ. Ράμα ο οποίος ως αρχηγός της Αντιπολίτευσης με προσφυγή του στο Συνταγματικό Δικαστήριο οδήγησε στην ακύρωση την διμερή συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας που είχε υπογράψει η τότε κυβέρνηση του Σ. Μπερίσα με ΥΠΕΞ τον νυν αρχηγό του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος Λ. Μπάσα, τώρα δέχεται την κριτική του κ. Μπερίσα και του Λ. Μπάσα, επειδή συμφώνησε με την Ελλάδα στην παραπομπή της διαφοράς για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Δ.Δ. της Χάγης, εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία και επειδή «ανέχθηκε» την απόφαση της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ.
Η παθογένεια του αλβανικού πολιτικού συστήματος και η ροπή προς έναν όχι πάντοτε λανθάνοντα ανθελληνισμό είναι γνωστή και ήταν προφανές ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από το στόχαστρο, οποιαδήποτε πτυχή των ελληνοαλβανικών σχέσεων. Ακόμη περισσότερο όταν αφορά ζητήματα όπως των θαλασσίων ζωνών που έχουν φορτιστεί πολιτικά και συνδέονται με την ισχυρή τουρκική επιρροή στο αλβανικό πολιτικό σύστημα.
Όμως η συζήτηση είναι περί όνου σκιάς.
Η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. δεν αφορά την Αλβανία και δεν επηρεάζει την μελλοντική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών. Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών θα γίνει όταν έρθει η ώρα από το ΔΔ της Χάγης (βάσει της αρχής της μέσης γραμμής και της επίτευξης δίκαιης λύσης) και απλώς η περιοχή μέχρι τα 12 ν.μ. όπου το επιτρέπουν οι γεωγραφικές συνθήκες (η απόσταση μεταξύ των δυο ακτών είναι 24 ν.μ. και περισσότερο) η περιοχή αυτή θα είναι ζώνη κυριαρχίας και όχι απλώς ΑΟΖ. Συνεπώς δεν επηρεάζεται καθόλου η μελλοντική οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δυο χωρών η οποία οριοθετείται με βάση όχι το εξωτερικό όριο των χωρικών υδάτων, αλλά τις γραμμές βάσης από τις οποίες προσμετρώνται τα χωρικά ύδατα. (Η Αλβανία εδώ και χρόνια έχει κλείσει κόλπους και έχει χαράξει ευθείες γραμμές βάσης και έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ.). Οι δημόσιες δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού Ε. Ράμα με τις οποίες δηλώνει ότι γίνεται σεβαστό το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών υδάτων της βάσει του Δικαίου της Θάλασσας, όπως έχει ήδη πράξει η Αλβανία, έχει την σημασία της.
Εξάλλου η Συμφωνία των δυο πλευρών για παραπομπή στην Χάγη της διαφοράς για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, λύνει εκ των πραγμάτων και την όποια παρεξήγηση για το εάν οι ευθείες γραμμές βάσης και το κλείσιμο των κόλπων με το προεδρικό διάταγμα που δημοσιεύθηκε πριν λίγες ήμερες «αδικεί» την Αλβανία. Καθώς το Δικαστήριο έχει δικαίωμα να προχωρήσει σε οριοθέτηση λαμβάνοντας υπόψη η αγνοώντας τις ευθείες γραμμές βάσης, όχι όμως μόνο τις Ελληνικές αλλά και εκείνες της Αλβανίας.
Η περιοχή μάλιστα που απομένει για οριοθέτηση και διαμοιρασμό είναι εξαιρετικά μικρή βορειοδυτικά των Οθωνών.
Ο κ. Ράμα με την δέσμευση που ανέλαβε για την Χάγη επιχειρεί να ξεφύγει από την πίεση και της Αθήνας για επίλυση της διαφοράς, καθώς έτσι μετατίθεται στην Χάγη η ευθύνη για τις όποιες αποφάσεις. Και μάλιστα θα παρακαμφθεί και η οποιαδήποτε ένσταση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για την συνταγματικότητα ενδεχόμενης συμφωνίας.
Όμως ο δρόμος είναι μακρύς. Καθώς η διαπραγματευτική ομάδα όταν και όποτε αποφασίζει να την ορίσει ο κ. Ράμα (και πάντως μετά τις εκλογές της Άνοιξης) θα λάβει εντολή που πιθανότατα θα πρέπει να εγκριθεί και από τον πρόεδρο της χώρας Ιλίρ Μέτα ο οποίος θέλει να κάνει την ζωή δύσκολη στον πρωθυπουργό. Και έτσι δεν θα πρέπει να αποκλειστεί ότι στην εντολή την οποία θα λάβουν οι διαπραγματευτές θα δεσμεύονται να μην εγκρίνουν συνυποσχετικό το οποίο έρχεται σε αντίθεση με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου το 2010 όταν ακύρωσε την Συμφωνία Ελλάδας- Αλβανίας, προβάλλοντας όλη την τουρκικής εμπνεύσεως αυθαίρετη ερμηνεία του Δικαίου της Θάλασσας. Και σε μια τέτοια περίπτωση είναι προφανές ότι θα είναι απίθανη η κατάληξη των συνομιλιών για το συνυποσχετικό.
Πάντως ακόμη και έτσι είναι στα θετικά ότι η Ελλάδα έχει κερδίσει την δήλωση μιας γειτονική χώρας ότι είναι σεβαστό το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., ότι αποδέχεται τον διάλογο για επίτευξη συμφωνίας για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών βάσει του Δίκαιου της Θάλασσας και ότι σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας οι δυο πλευρές θα προσφύγουν από κοινού στην Χάγη.
Είναι ένα ακόμη όπλο στην ελληνική φαρέτρα, καθώς η Τουρκία όχι μόνο δεν αποδέχεται το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά ούτε συναινεί στην παραπομπή μια διαφοράς οριοθέτησης στην Χάγη. Επίσης η Τουρκία όχι μόνο δεν αποδέχεται το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών υδάτων της στο Αιγαίο (casus belli), αλλά απαιτεί η οποιαδήποτε κίνηση της Ελλάδας σε αυτή την κατεύθυνση που αποτελεί απόλυτο κυριαρχικό δικαίωμα, να έχει και την «έγκρισή» της.
Μέχρι τώρα η Ελλάδα γενικώς επιφυλασσόταν για την άσκηση των δικαιωμάτων που της προσφέρει η Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, που επικυρώθηκε από την χώρα μας το 1995, σε όποια στιγμή στο μέλλον η ίδια το κρίνει. Τώρα πλέον που έγινε το πρώτο βήμα, το επόμενο βήμα δεν μπορεί να έρθει μετά από άλλα… 25 χρόνια, χωρίς αυτό να εκληφθεί ως παραίτηση εκ του δικαιώματος και συνεπώς αποδοχή ενός διευρυμένου casus belli που θα αφορά όχι μόνο την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. στο Αιγαίο που σε ορισμένα σημεία προφανώς επηρεάζει τις τουρκικές βλέψεις ,αλλά ακόμη και στον Ευβοϊκό η στον Αργολικό Κόλπο…
Γι' αυτό η Ελλάδα θα πρέπει σύντομα να ολοκληρώσει την προεργασία και να προωθήσει την διαδικασία για το κλείσιμο των Κόλπων και την χάραξη ευθειών γραμμών βάσης όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και σε ολόκληρη την ανατολική Ηπειρωτική ακτή της χώρας, από το Ταίναρο μέχρι τον Έβρο...
