Του Γρηγόρη Σαμπάνη*
Έχει περάσει ένας μήνας από την αιφνιδιαστική δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο καταρτίσθηκε υπό άκρα μυστικότητα από τον υπουργό Υγείας και προορίζεται να μετατρέψει τον ΕΟΠΥΥ από αυτοτελή φορέα σε υποστηρικτική υπηρεσία του εκάστοτε υπουργού, ο οποίος θα πάρει στα χέρια του το μαχαίρι και ένα πεπόνι… αξίας 5,5 δισ. ευρώ ετησίως!
Είχε προηγηθεί η προσπάθεια κομματικής άλωσης του ΕΟΠΥΥ, το καλοκαίρι, με την αλλαγή της σύνθεσης του διοικητικού συμβουλίου, ώστε να ελέγχεται από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου.
Η θύελλα αντιδράσεων που ξεσηκώθηκε, όταν έγινε γνωστή η δεύτερη επιχείρηση άλωσης ενός αυτοτελούς, τεχνοκρατικού οργανισμού από το υδροκέφαλο, κομματικό κράτος της αδιαφάνειας και των πελατειακών σχέσεων υποχρέωσε αρχικά την πολιτική ηγεσία του υπουργείου να κάνει λόγο για «λάθος, για τη διόρθωση του οποίου ήδη συνεργάζονται οι νομικές υπηρεσίες του υπουργείου και του ΕΟΠΥΥ».
Αργότερα, όμως, η συζήτηση περί «λάθους» σταμάτησε και έκτοτε ο υπουργός Υγείας υπερασπίζεται το Προεδρικό Διάταγμα, αφήνοντας μετέωρη την υποτιθέμενη επαναπροσέγγιση του θέματος, σε διαβούλευση και με τον ΕΟΠΥΥ.
Έτσι, το εκτρωματικό Π.Δ. παραμένει σε ισχύ και παράγει έννομα αποτελέσματα, παρότι έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τον ιδρυτικό νόμο του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος με σαφήνεια καθόριζε το πλαίσιο αυτοτέλειας του οργανισμού, ώστε να λειτουργήσει ως ένας πραγματικός μηχανισμός εξυγίανσης του τομέα παροχής υπηρεσιών υγείας, ύστερα από δεκαετίες κακοδιαχείρισης, αλόγιστης σπατάλης και παραγωγής δημοσίου χρέους.
Τι κρύβει, λοιπόν, αυτή η επιχείρηση κομματικής άλωσης του ΕΟΠΥΥ, με ένα Προεδρικό Διάταγμα που παραπέμπει σε σοβιετικού τύπου συγκεντρωτισμό, καθώς όλες οι νευραλγικές αρμοδιότητες του Οργανισμού περνούν στο νέο Αυτοτελές Τμήμα Εποπτείας Ανάπτυξης και Λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ, το οποίο, με τη σειρά του, ελέγχεται από τον υπουργό Υγείας;
Η απάντηση είναι, σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης, πολύ απλή: O καυγάς γίνεται για το πάπλωμα. Ο ΕΟΠΥΥ έχει τεράστιο προϋπολογισμό, της τάξεως των 5,5 δισ. ευρώ, ο οποίος προέρχεται όχι από χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά από τις εισφορές που πληρώνουν οι ασφαλισμένοι -ο Οργανισμός ιδρύθηκε ακριβώς με αποστολή την υγιή διαχείριση αυτών των πολύτιμων πόρων.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να μεταφέρει τη διαχείριση αυτού του «κουμπαρά» στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου και στο διοικητικό του μηχανισμό, ξεχνώντας ότι πολιτικές ηγεσίες και γραφειοκρατία του υπουργείου ευθύνονται για την κατασπατάληση δημόσιων πόρων, μέσα από κακοδιαχείριση δεκαετιών, σε αγαστή συνεργασία με ιδιωτικά συμφέροντα, που νέμονται τον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας.
Οι μάσκες έχουν πέσει: ο κ. Ανδρέας Ξανθός, μιλώντας στη Βουλή για να υπερασπισθεί το εκτρωματικό Π.Δ., εξήγησε ποιο είναι το σοσιαλιστικής/πελατειακής κατεύθυνσης σχέδιό του: «Το πολιτικό σχέδιο», είπε, «είναι ότι ο ΕΟΠΥΥ είναι ένας φορέας που διαχειρίζεται 5,5 δισ. ευρώ όταν ο κρατικός προϋπολογισμός που αφορά τον ευρύτερο τομέα της υγείας είναι 4,5 δισ. -σύνολο 10 δισ. ευρώ είναι η δημόσια δαπάνη υγείας. Και η δημόσια δαπάνη υγείας οφείλει κατά προτεραιότητα να καλύπτει, να στηρίζει το δημόσιο σύστημα υγείας γιατί αυτό έχει ανάγκη η κοινωνία σε μια περίοδο φτωχοποίησης, ανισοτήτων και αποκλεισμού που υπήρχε, μέχρι το νόμο 4368/2016 για τους ανασφάλιστους».
Το υπουργείο Υγείας, λοιπόν, απλώνει το χέρι και παίρνει αυτά τα 5,5 δισ. ευρώ, αλλά μας διαβεβαιώνει ότι όλα γίνονται με καλό σκοπό: να μεταφερθεί περισσότερο χρήμα στο δημόσιο σύστημα υγείας, το οποίο θα τεθεί υπό τη διαχείριση… άλλων υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας. Ποιος διασφαλίζει, άραγε, ότι αυτή η… παροχέτευση των εισφορών των ασφαλισμένων, με αποφάσεις του υπουργείου και υπό τη διαχείριση του υπουργείου, δεν θα οδηγήσει στην… ολική επαναφορά των στρεβλώσεων του παρελθόντος, όταν οι υπουργοί Υγείας και οι υπηρεσίες του υπουργείου… τίναξαν την μπάνκα στον αέρα, συνέβαλαν καθοριστικά στη χρεοκοπία της χώρας και μετέφεραν δημόσιο πλούτο σε ιδιώτες; Ουδείς! Ο μηχανισμός που προοριζόταν να διαχειρισθεί τεχνοκρατικά και ορθολογικά τους πόρους από τον ιδρώτα των ασφαλισμένων, ο ΕΟΠΥΥ, περιθωριοποιείται και μετατρέπεται σε back office του υπουργείου.
Η πολιτική αυτή ασκείται στο όνομα των φτωχών και καταφρονημένων και ακούγονται ηρωικές αριστερές κορώνες περί της ανάγκης να προστατευθούν οι ασθενέστεροι. Θα ήταν πειστικό, ίσως, αυτό το επιχείρημα, αν δεν γνώριζαν όλοι οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ τι πραγματικά συμβαίνει αυτή την εποχή στο χώρο της Υγείας.
Ο ΕΟΠΥΥ ουσιαστικά καταργείται τη στιγμή που έχει επιτύχει θαυμαστά αποτελέσματα υπέρ των ασφαλισμένων, με εξορθολογισμό όλων των δαπανών και πρωτίστως της φαρμακευτικής δαπάνης, που αποτέλεσε ιστορικά το πεδίο ενός πάρτι διαφθοράς και κακοδιαχείρισης δημόσιων πόρων, προς όφελος λίγων εταιρειών. Δεν είναι μυστικό ότι όλοι οι φορείς του ιδιωτικού τομέα της υγείας αντιδρούν με σφοδρότητα στο παρασκήνιο, αλλά και με δημόσιες τοποθετήσεις, στον εξορθολογισμό δαπανών που έχει επιβάλει ο ΕΟΠΥΥ, λειτουργώντας σαν αποτελεσματική ασπίδα προστασίας των πολύτιμων πόρων που διαχειρίζεται στο όνομα των ασφαλισμένων.
Ενώ, λοιπόν, ο ιδιωτικός τομέας της υγείας δυσανασχετεί γι' αυτές τις περικοπές, που επιτυγχάνονται με τεχνοκρατικές μεθόδους και διαχειριστική σοβαρότητα εκ μέρους του ΕΟΠΥΥ, όλως τυχαίως (;) «ξεφυτρώνει» στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ένα Π.Δ. που καταργεί τον ΕΟΠΥΥ, το οποίο προετοιμάσθηκε με τέτοιους κανόνες συνωμοτικότητας, ώστε δεν γνώριζε την ύπαρξή του ο αρμόδιος για τον ΕΟΠΥΥ αναπληρωτής υπουργός! Η όλη μεθόδευση δημιουργεί πολλές αμφιβολίες για τις πραγματικές προθέσεις του υπουργού: λειτουργεί, άραγε, σαν… Ρομπέν των φτωχών και ανασφάλιστων, ή μήπως έχει κατά νου να… απαλύνει τον πόνο φαρμακοβιομηχάνων και λοιπών δυσαρεστημένων ιδιωτών της υγείας;
Αν δει κανείς προσεκτικά ποιες αρμοδιότητες συγκεντρώνει το νεοσύστατο Αυτοτελές Τμήμα Εποπτείας Ανάπτυξης και Λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ θα διαπιστώσει ότι ο υπουργός γίνεται Μέγας Ρυθμιστής, χωρίς ελέγχους και αντίβαρα, λειτουργιών του ΕΟΠΥΥ, πίσω από τις οποίες κρύβονται τζίροι δισεκατομμυρίων. Το τμήμα θα έχει την ευθύνη:
- Για την έγκριση του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας μετά από πρόταση του ΕΟΠΥΥ και για την τροποποίηση αυτού.
- Της εισήγησης για τον καθορισμό του ύψους αμοιβής και του αριθμού επισκέψεων των συμβεβλημένων ιατρών/οδοντιάτρων με τον ΕΟΠΥΥ.
- Της εισήγησης για τη ρύθμιση της ελεγκτικής διαδικασίας των συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ ιδιωτών παρόχων.
- Της μέριμνας για τη σύσταση Επιτροπών στον ΕΟΠΥΥ.
- Για τον καθορισμό των επιτρεπόμενων ορίων δαπανών του ΕΟΠΥΥ για τις προς αυτόν παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας από συμβεβλημένους ιδιώτες παρόχους, ανά κατηγορία παρεχόμενης υπηρεσίας.
- Για τον καθορισμό καταλόγου παθήσεων, τα φάρμακα των οποίων χορηγούνται με μειωμένη ή μηδενική συμμετοχή του ασφαλισμένου.
- Για τη διαχείριση θεμάτων συνταγογράφησης φαρμάκων.
- Για τη διαχείριση θεμάτων ηλεκτρονικής καταχώρισης συνταγών.
- Για τον καθορισμό ελάχιστων ποσοστιαίων ορίων συνταγογράφησης φαρμάκων δραστικών ουσιών, οι οποίες δεν τελούν υπό καθεστώς προστασίας (σ.σ.: γενόσημα).
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός στα οικονομικά της υγείας για να καταλάβει ότι όλες αυτές οι αρμοδιότητες, με κυριότερη τη διαχείριση των θεμάτων συνταγογράφησης φαρμάκων, δίνουν σε μια νεοσύστατη υπηρεσία του υπουργείου και, κατ' ουσίαν, σε έναν υπουργό τη δύναμη να μοιράσει χωρίς έλεγχο και τεχνοκρατική επεξεργασία κονδύλια δισεκατομμυρίων στον ιδιωτικό τομέα της υγείας.
Ό,τι και αν ισχυρίζεται ο κ. Ξανθός, ορκιζόμενος πίστη στον ιδρυτικό νόμο του ΕΟΠΥΥ, στην πραγματικότητα βρίσκεται σε εξέλιξη μια επικίνδυνη αντιμεταρρύθμιση: στη θέση ενός Οργανισμού, που λειτουργούσε με τεχνοκρατικό τρόπο, υπό την επίβλεψη (δια της συμμετοχής τους στο διοικητικό συμβούλιο) των ίδιων των εκπροσώπων των ασφαλισμένων, έρχεται να διαχειρισθεί 5,5 δισ. ευρώ ετησίως ένας υπουργός, χωρίς κανόνες διαφάνειας, ελέγχου και τεχνοκρατικής επάρκειας.
Το πάρτι στην υγεία ξαναρχίζει και ήδη ακούγονται οι σαμπάνιες που ανοίγουν οι ιδιώτες και η πελατεία του κυβερνώντος κόμματος…
*Ο κ. Γρ. Σαμπάνης είναι Οικονομολόγος, μέλος δ.σ. ΕΟΠΥΥ
