Του Θάνου Τζήμερου
Νοέμβριος του ’90. Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, η οποία είχε εκλεγεί τον Απρίλιο με το ποσοστό ρεκόρ του 46,88%, προσπαθεί να μεταρρυθμίσει μια χώρα ξεχαρβαλωμένη από την πασοκική λαίλαπα. Ο Βασίλης Κοντογιαννόπουλος είχε αναλάβει να ανατάξει μια Παιδεία βαρειά τραυματισμένη. Μετά από 8 χρόνια εφαρμογής της παπανδρεϊκής μεταρρύθμισης (Ν.1268/1982), η συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση των ΑΕΙ τα είχε καταντήσει πεδία κομματικών δολοπλοκιών, άνομων συναλλαγών και φυτώρια παραβατικότητας. Το πανεπιστημιακό άσυλο εκκόλαπτε το αντάρτικο πόλης, ενώ τα Γυμνάσια - Λύκεια με την εξάλειψη κάθε έννοιας αξιολόγησης, διδασκόντων και διδασκομένων, βρίσκονταν σε ελεύθερη πτώση.
Ο Κοντογιαννόπουλος “έσπασε αυγά”: με τρία Προεδρικά Διατάγματα (190-193/1990, ΦΕΚ 154 – 156/21-11-1990) για Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, αύξανε τον χρόνο διδασκαλίας, υποχρέωνε τους καθηγητές να ενημερώνουν τους γονείς των μαθητών για τις απουσίες τους, απαγόρευε τις αδικαιολόγητες απουσίες (επέτρεπε 75 δικαιολογημένες από τον γονέα + 20 από τον σύλλογο διδασκόντων + 75 λόγω ασθενείας - με περισσότερες έμενες στην ίδια τάξη) επανέφερε στο Δημοτικό τις γραπτές εξετάσεις (στις τάξεις Ε’ & ΣΤ’), την αριθμητική βαθμολογία (για τις τάξεις Γ’ – ΣΤ’) προέβλεπε έπαρση & υποστολή της σημαίας στην αρχή και στο τέλος κάθε εβδομάδας, καταργούσε την επετηρίδα, όριζε οι εκπαιδευτικοί να προσλαμβάνονται με εξετάσεις και καθιέρωνε point-sytem για τον έλεγχο της συμπεριφοράς των μαθητών, ακόμα και της εξωσχολικής. Τα διατάγματα είχαν και άρθρα αναχρονιστικά, αποτέλεσμα πιέσεων της Εκκλησίας, όπως η πρωινή προσευχή στο προαύλιο ή στις τάξεις και ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός 3 φορές τον χρόνο. Όμως η μαθητική εξέγερση δεν έγινε γι’ αυτά. Έγινε για τις απουσίες και τον έλεγχο της μαθητικής συμπεριφοράς. Στις κινητοποιήσεις συμμετείχαν και τα ΑΕΙ καθώς το νομοσχέδιο που ετοιμαζόταν για την τριτοβάθμια εκπαίδευση προέβλεπε κατάργηση του ασύλου και των δωρεάν συγγραμμάτων, χρονικό όριο στις σπουδές, περικοπή της φοιτητικής συμμετοχής στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ ενώ άφηνε ανοιχτή την πόρτα για ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων από ΝΠΔΔ (ΟΤΑ, Επιμελητήρια, Δικηγορικούς και Ιατρικούς Συλλόγους κ.λπ.).
Η μεταρρύθμιση Κοντογιαννόπουλου πολεμήθηκε από την αντιπολίτευση ΠΑΣΟΚ και Αριστεράς και χλευάστηκε τότε ως “νομοσχέδιο της ποδιάς”, από μια επουσιώδη διάταξή του, για ομοιόμορφο σχολικό ντύσιμο, η οποία τελικώς αποσύρθηκε και αντικαταστάθηκε από την προτροπή για «ευπρέπεια και απλότητα στην εμφάνιση». Προφανώς το πνεύμα του νόμου ήταν να μην πηγαίνεις στο σχολείο ντυμένος Lady Gaga ή Λάκης Γαβαλάς, αλλά ποιος θα το έκρινε αυτό; Θα προσλάμβανε το σχολείο ενδυματολόγο ή θα μετρούσε ο καθηγητής το μήκος της φούστας όπως επί Παγκάλου; Η αριστερά το χαρακτήρισε μειωτικό για την προσωπικότητα των μαθητών, ξεχνώντας πως σε όλες τις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού η μαθητική στολή ήταν υποχρεωτική, χωρίς καμία εξαίρεση. Άλλωστε οι υποστηρικτές της στολής (και στον δυτικό κόσμο) επικαλούνται επιχειρήματα κοινωνικής ευαισθησίας: με τη στολή, όλοι οι μαθητές, φτωχοί και πλούσιοι, εξισώνονται εμφανισιακά και οι οικονομικά ασθενέστεροι δεν νιώθουν μειονεκτικά όταν δεν μπορούν να συναγωνιστούν τα “πλουσιόπαιδα” σε σινιέ ντύσιμο.
Αλλά ποιος καθόταν να συζητήσει τέτοιες λεπτομέρειες μπροστά στο μικροκομματικό όφελος! Οι παντοδύναμοι κομματικοί μηχανισμοί στα σχολεία (ΠΑΜΚ, ΚΝΕ, ΡΑΝ) υποδαύλιζαν τις εξεγέρσεις. Από τις 22/11 που έγινε η πρώτη κατάληψη στο Ηράκλειο μέχρι τις 10/12, υπήρχαν 1.180 σχολεία στα χέρια των καταληψιών, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις εφάρμοζαν την πάγια έκφανση του αριστερού “ηθικού πλεονεκτήματος”: βανδαλισμούς και καταστροφές.
Τότε, για πρώτη φορά, το πανελλήνιο άκουσε, στο πλαίσιο ενός τηλεοπτικού ρεπορτάζ, έναν θρασύτατο καταληψία να υποστηρίζει το δικαίωμα στην «κοπάνα»: εμείς οι μαθητές - έλεγε αυτός ο απίθανος τύπος – θα αποφασίζουμε πότε θα πηγαίνουμε σχολείο και πότε όχι. Το να συνεργάζονται γονείς και καθηγητές για να μας αφαιρέσουν αυτό το προνόμιο είναι απαράδεκτο!
Παρένθεση. Αντί να επέμβουν αμέσως οι προνοιακές δομές να δουν τι πάει στραβά στον εγκέφαλο ή στην οικογένεια του εν λόγω μειρακίου, το άφησαν να διευθύνει την κατάληψη του Λυκείου Αμπελοκήπων, αποκτώντας τεχνογνωσία που θα του χρησίμευε αργότερα όταν θα έβαζε πλώρη για την κατάκτηση της εξουσίας. 18 χρόνια μετά, το κομματικό όργανο του μειρακίου που είχε εξελιχθεί σε πολιτικό αρχηγό της αριστεράς, εξέφραζε με ποιητική ευαισθησία τις αρχές του, όπως αποκρυσταλλώθηκαν στη σύγκρουσή του με την εξουσία, τον χειμώνα του ’90–’91. Μέρες που 'ναι, αξίζει να τις θυμηθούμε: «Ω έλατο, ω έλατο τι ωραία που αρπάζεις / Στο Σύνταγμα, στο Σύνταγμα τι ωραία που αρπάζεις! / Μπάτσους γεμάτο στα κλαδιά / Και διμοιρίες στη σειρά / Ω έλατο, ω έλατο δε θα μου τη γλιτώσεις / Βρε θα σε κάψω μια βραδιά /Κι ας έχει μπάτσους στα κλαδιά». (Αυγή, 24/12/2008) Κλείνει η παρένθεση.
Καίριο ρόλο στο κύμα των αντικυβερνητικών καταλήψεων έπαιξαν και πολλοί καθηγητές. Παραβαίνοντας τον υπαλληλικό κώδικα που απαγορεύει στους καθηγητές την πολιτικολογία και την αποχή από τα καθήκοντά τους, αλλά και τον ποινικό, που απαγορεύει την κατάληψη δημοσίου κτηρίου, «στήριζαν» έμπρακτα τους καταληψίες μαθητές. Οι καθηγητές είχαν ανοιχτούς λογαριασμούς με τον Κοντογιαννόπουλο. Τον Μάιο του 1990, η ΟΛΜΕ είχε αποφασίσει απεργία μετά το Πάσχα, μέχρι και την περίοδο των εξετάσεων, με κύρια αιτήματα μισθολογικές αυξήσεις, περισσότερες προσλήψεις και μείωση των ορίων συνταξιοδότησης. Τους είχε ανοίξει η όρεξη από την απεργία του 1988 όταν πήραν 25.000 δρχ. τον μήνα επιπλέον για επίδομα βιβλιοθήκης. Επί δύο μήνες κάνουν συλλαλητήρια απειλώντας να συνεχίσουν την απεργία και στη διάρκεια των εξετάσεων. Ο Κοντογιαννόπουλος παρατείνει το διδακτικό έτος μέχρι τις 31 Ιουλίου, τους επιστρατεύει και τους κόβει το βήχα. Του το φύλαγαν, λοιπόν, και με τις καταλήψεις του Δεκεμβρίου, μέσω των μαθητών, έπαιρναν το αίμα τους πίσω. Ένας από τους καθηγητές που πρωτοστατούσαν στο μέτωπο των καταλήψεων ήταν ο Τεμπονέρας.
Μαθηματικός, σε Λύκειο της Πάτρας, ανήκε στο Εργατικό Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο (ΕΑΜ), μια ακραία κομμουνιστική σέχτα που αποσπάσθηκε από το ΚΚΕ κατηγορώντας το για… ρεφορμισμό: ότι συνθηκολόγησε με το καθεστώς και υπέστειλε την επαναστατική σημαία!
Τα “πιστεύω” του ΕΑΜ υπάρχουν στο διαδίκτυο. Πρόκειται για αστεία, ανορθόγραφα και ασύντακτα κείμενα, από εκείνα που χρησιμοποιούν οι επιθεωρησιογράφοι για να διακωμωδήσουν την “πλέρια θολούρα” της αριστερίστικης διαλέκτου. Απολαύστε απόσπασμα (copy-paste) από εδώ:ΒΒ
“Η απαίτηση της καπιταλιστικής κεφαλαιοποίησης της επιστήμης για την τεράστια σε υλική υπαξίωση - αχρήστευση του διαθέσιμου κεφαλαίου, ουσιαστικά αχρηστεύει σαν αντεπιδραστικό αίτιο στην πτωτική τάση του ποσοστού του κέρδος, τη σταδιακή υπαξίωση μου κεφαλαίου με τις τεχνικές βελτιώσεις που προκαλούνται στην παραγωγική μηχανή. Τείνει με άλλα λόγια να είναι ουσιαστικά άχρηστο και να μη μετράει το σχετικό φτήναιμα των παραγωγικών μηχανών και να λογαριάζεται μόνο η απόλυτη ακρίβεια τους.”
Κάτι τέτοια έλεγε ο Τεμπονέρας στους τσίπρες της εποχής του και τον κοίταγαν μ’ ανοιχτό το στόμα. Αλλά δεν έμενε στη… θεωρητική “ανάλυση”.
Πρότεινε και λύσεις:
“Η Παρισινή Κομμούνα έδειξε ότι είναι δυνατές οι προλεταριακές επαναστάσεις. Ο Οκτώβρης, ότι αυτές μπορούν να νικήσουν. Σήμερα πρέπει να δείξουμε ότι μπορούμε να οικοδομήσουμε το σοσιαλισμό.
- Κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής.
- Κεντρικός σχεδιασμός
- Εξουσία της εργατικής τάξης
Αυτοί είναι οι τρεις βασικοί όροι του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού. Ο σχεδιασμός της υλικής παραγωγής, η πραγματοποίηση της μπορεί να γίνει με βάση τις ΑΝΑΓΚΕΣ και όχι να καθορίζονται από το κέρδος.”
Οι καταλήψεις συνεχίστηκαν και τον Ιανουάριο του 1991, μετά τις γιορτές. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν τόλμησε να τις καταστείλει με εφαρμογή του νόμου, δείχνοντας ανέτοιμη να διαχειριστείΒΒ τις αντιδράσεις που ήταν σίγουρο πως θα υπήρχαν σε κάθε μεταρρυθμιστική της προσπάθεια. Η κατάθεση του τότε νομάρχη Αχαΐας στην εξεταστική επιτροπή που συστήθηκε για να διερευνήσει τον θάνατο του Τεμπονέρα είναι διαφωτιστική:
«Η αστυνομία είχε εντολές αρμοδίου Υπουργού να απέχει από κάθε δραστηριότητα στους σχολικούς χώρους κατά τον χρόνο των καταλήψεων. Η παρουσία της να είναι διακριτική κι από απόσταση. Και τούτο γιατί, εάν δεν ήταν διακριτική η παρουσία της, θα προσπαθούσαν κάποιοι να συνδέσουν την παρουσία της αστυνομίας με δραστηριότητες που αποσκοπούσαν σε ματαίωση των καταλήψεων.» (Πρακτικά Εξεταστικής, 16/7/1991, σ. 129)
Κι επειδή η φύση αντιπαθεί το κενό, την απόσυρση της εκτελεστικής εξουσίας από τον ρόλο της, ανέλαβε να αναπληρώσει η… ιδιωτική πρωτοβουλία, με προτροπή πρωτοκλασάτων δημοσιογράφων της Δεξιάς που εξωθούσαν σε αυτοδικία.
«Αν λειτουργούσαν υγιώς τα ανακλαστικά αυτού του λαού, όλοι αυτοί οι αγύρτες του γκανγκστερικού συνδικαλισμού θα ήταν σήμερα φασκιωμένοι με επιδέσμους, μαύροι κι αγνώριστοι απ’ το ξύλο, αφού δεν είναι στον Κορυδαλλό, όπως θα έπρεπε. [...] Πότε και πώς και σε ποιο βαθμό θα αντιδράσει επιτέλους πιο σθεναρά και πιο αυτόνομα η ελληνική κοινωνία στις γκανγκστερικές επιδρομές των πέντε-δέκα αφρόνων (έως παραφρόνων) εργατοπατέρων; Και πότε και πώς και ως ποιο βαθμό η κυβέρνηση θα διδάξει τον λαό να πράττει αυθόρμητα το δημοκρατικό καθήκον του;” αναρωτιόταν ο Χρήστος Πασαλάρης από την Απογευματινή (6/7/1990) για το καλοκαιρινό κύμα απεργιών που προηγήθηκαν των μαθητικών κινητοποιήσεων.
Στο ίδιο μήκος κύματος κι ο Δημήτρης Ρίζος από τον Ελεύθερο Τύπο (9/1/1991): «Κάποτε θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν οι πολίτες αυτής της χώρας. Και να αντιδράσουν απέναντι στους επαγγελματίες μικροπολιτικούς. Εμπρός λοιπόν στον δρόμο που χάραξαν οι πολίτες της Αμαλιάδας. Καταλάβατε ακόμη και τα σπίτια των... Μπαλωμένων!» (Μπαλωμένος λεγόταν ο τότε πρόεδρος της ΟΛΜΕ).
Οφθαλμόν αντί οφθαλμού, δηλαδή! Η αλήθεια είναι ότι η κοινή γνώμη έβραζε κατά των καταλήψεων, τις οποίες είχε αποκηρύξει και μεγάλο μέρος της μετριοπαθούς αριστεράς. Μέχρι κι ο Γρηγόρης Φαράκος δήλωσε στις 12/12 ΒΒΒ πως «τα σχολεία πρέπει να λειτουργούν». Πώς όμως;
Ο δρόμος που χάραξαν οι πολίτες της Αμαλιάδας ήταν η κατάληψη του δημαρχείου και ο προπηλακισμός του (πασόκου) δημάρχου, Δ. Ράλλη. Τον δρόμο τον ακολούθησαν και άλλοι: στο 4ο Λύκειο Θεσσαλονίκης, στο Λύκειο Τυρολόης, στην Τούμπα, στο 39ο Λύκειο της Κυψέλης, στο 63ο του Βοτανικού, στην Κέρκυρα, στη Λαμία, στη Μακρακώμη… Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, υπήρξε σύρραξη μεταξύ καταληψιών και αντικαταληψιών με υλικές ζημιές. Υπήρξαν και μερικοί τραυματισμοί. Η κυβέρνηση απλώς κοίταγε.
Στην Πάτρα τα πράγματα πήραν, δυστυχώς, τραγική τροπή. Και για να μην με κατηγορήσει κανείς για μεροληψία, να πώς παρουσιάζει τα γεγονότα το πρώην μέλος του ΕΚΚΕ και νυν ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου στο tvxs:
“Στις 08.01.1991, στις 19.30 το απόγευμα, στην Πάτρα περί τα τριάντα στελέχη της ΟΝΝΕΔ Πάτρας, με επικεφαλής τον τοπικό πρόεδρο της οργάνωσης Ιωάννη Καλαμπόκα, επιτίθενται οπλισμένοι κατά των μαθητών στην κατάληψη του Πολυκλαδικού Λυκείου, χωρίς όμως να επιτύχουν να διώξουν τους νέους. Μία ώρα αργότερα, η ίδια ομάδα επιτίθεται κατά του 3ου Λυκείου και καταφέρνουν να απωθήσουν τους ελάχιστους μαθητές που βρισκόταν στο χώρο. Σε λίγο, συγκεντρώνονται έξω από το λύκειο δεκάδες μαθητές, καθηγητές, γονείς, δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης καθώς και ο δήμαρχος Πάτρας, Α. Καράβολας και ο βουλευτής Αχαΐας του Πα.Σο.Κ, Α. Φούρας.
Τα στελέχη της ΟΝΝΕΔ αρνούνται να υποχωρήσουν από την «αντικατάληψη» και δηλώνουν ότι θα παρατείνουν την κατάληψη του Λυκείου μέχρι αυτό να λειτουργήσει ξανά κανονικά. Σύντομα, τα πνεύματα οξύνονται και αρχίζουν οι συγκρούσεις μεταξύ των δύο πλευρών με εκσφενδονίσεις αντικειμένων, ενώ σημειώνονται οι πρώτοι τραυματισμοί.
Γύρω στις 23.30 το βράδυ, ομάδα καθηγητών και γονέων επιχειρεί να μπει στο κτίριο. Με το άνοιγμα της πόρτας τα μέλη της ΟΝΝΕΔ επιτίθενται στον κόσμο με σιδερολοστούς, καδρόνια και τσιμεντόλιθους. Ο καθηγητής μαθηματικών και μέλος του Εργατικού Αντι-ιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ), Νίκος Τεμπονέρας, πέφτει θανάσιμα τραυματισμένος, με ανοιγμένο το κρανίο από το σιδερολοστό του Ι. Καλαμπόκα.”
Η Αστυνομική Διεύθυνση Αχαΐας τα λέει κάπως αλλιώς:
“Την 21.00 ώρα της 8ης Ιανουαρίου 1991, ομάδα 25-30 ατόμων εισήλθε με αναρρίχηση των κιγκλιδωμάτων στον προαύλιο χώρο των προαναφερομένων σχολείων και υπεχρέωσε, χωρίς τη χρήση βίας, σε αποχώρηση τους 30 περίπου καταληψίες μαθητές εκ της κυρίας εισόδου του προαυλίου, την οποία εξεκλείδωσαν οι μαθητές. Παρέμειναν κύριοι του χώρου οι ανωτέρω νέοι καταληψίες, με σκοπό την κανονική λειτουργία των σχολείων.
Οι εξελθόντες μαθητές διεβίβασαν τηλεφωνικά την πληροφορία περί των νέων καταληψιών των σχολείων των. Από ώρας 22.20΄ περίπου, άρχισαν αφικνούμενοι έξωθι των ανωτέρω σχολείων πολίτες, οι οποίοι ανήλθαν σε διακόσια πενήντα (250) περίπου άτομα, μεταξύ των οποίων και ο δήμαρχος Πατρέων κ. Καράβολας.
Ο δήμαρχος, συναντηθείς με τους νέους καταληψίες, δεν επέτυχε την αποχώρηση αυτών, πράγμα που ανακοίνωσε στους συγκεντρωμένους και ελήφθη η απόφαση από κοινού εφόδου προς ανακατάληψη.
Κατά την επακολουθήσασα περί ώρα 22.45΄ συμπλοκή, εξεσφενδονίσθησαν εκατέρωθεν διάφορα αντικείμενα (πέτρες, ξύλα, σίδερα κ.λπ.) με αποτέλεσμα τον βαρύτατο τραυματισμό του καθηγητού του Α’ Τεχνικού Επαγγελματικού Λυκείου Πατρών Τεμπονέρα Νικολάου, ετών 38, νοσηλευομένου ήδη στην εντατική μονάδα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ρίου Πατρών…”
Δεν δούλεψε μόνο η τηλεφωνική διαβίβαση της πληροφορίας, την εποχή που δεν υπήρχαν κινητά. Η πρόεδρος της τοπικής EΛME κατήγγειλε στα ραδιόφωνα της πόλης πως η κατάληψη… καταλήφθηκε και καλούσε κόσμο για ανακατάληψη!
Όπως και να είναι, και οι δύο εκδοχές συμφωνούν στο ότι ο Καλαμπόκας (ή όποιος άλλος, διότι ο ίδιος αρνείται οτι κρατούσε τον λοστό, επιρρίπτοντας την ευθύνη σε άλλους της παρέας του) δεν επιτέθηκε στον Τεμπονέρα. Αμύνθηκε, όταν ο Τεμπονέρας μαζί με τη δική του παρέα, έσπασαν την κλειδαριά της καγκελόπορτας του προαυλίου και επιχείρησαν να μπουκάρουν στο κτήριο. Μάλιστα, πριν γίνει αυτό, οι ταμπουρωμένοι στο κτήριο τούς πετούσαν κουβάδες με νερά και κόλλες όπως ομολογεί ο ελαφρά τραυματισμένος καθηγητής Χ. Τσουκαλάς στο αριστεροκρατούμενο site των εκπαιδευτικών εδώ: https://www.alfavita.gr/koinonia/116161_hristos-tsoykalas-hroniko-tis-dolofonias-toy-nikoy-temponera Άρα, αποτρεπτική ήταν η διάθεσή τους και όχι δολοφονική.
Με την υποχώρηση της καγκελόπορτας ξεκίνησε άγρια γενικευμένη συμπλοκή. Ο Τεμπονέρας χτυπήθηκε θανάσιμα με λοστό στο κεφάλι. Τραυματίστηκαν ελαφρά και άλλοι. Ήταν γονείς, όπως ισχυρίζεται ο Κούλογλου; Από το αστυνομικό δελτίο της εποχής μαθαίνουμε ηλικίες και ονόματα:
Α) Τσουκαλάς Χρήστος, καθηγητής Λυκείου, ετών 34
Β) Γιώτης Κωνσταντίνος, ετών 31, δημόσιος υπάλλήλος
Γ) Βασιλιάς Νικόλαος, ετών 23, οικοδόμος.
23 και 31 ετών δεν είναι ηλικίες στις οποίες μπορεί κάποιος να έχει παιδί μαθητή Λυκείου. Κι ο Τεμπονέρας δεν ήταν καν καθηγητής στο σχολείο που προσπάθησε να ανακαταλάβει. Δίδασκε στο Α’ ΤΕΛ αλλά επιτέθηκε στο Σχολικό Συγκρότημα 3ου & 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας (τότε). Ήταν όλοι τους ομάδα εξωσχολικών που βρέθηκαν εκεί με σκοπό τη σύγκρουση, σώμα με σώμα, με τους αντικαταληψίες.
Είναι αυτονόητο, όμως θα το υπογραμμίσω για να προλάβω νέο κύμα τοξικών διαστρεβλώσεων των λεγομένων μου από τις, σε διατεταγμένη υπηρεσία, ντουντούκες της αριστερής χυδαιότητας που υποδύονται τον δημοσιογράφο: όχι μόνο δεν δικαιολογώ τον φόνο του Τεμπονέρα, όχι μόνο τον καταδικάζω απερίφραστα, αλλά φρίττω και εξανίσταμαι στην ιδέα ότι “αγανακτισμένοι πολίτες”, οποιασδήποτε απόχρωσης, παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους - κι ας έχουν 100% δίκιο. Από το 2011, έχει μαλλιάσει η γλώσσα μου να λέω πως η θεσμική ανομία αντιμετωπίζεται μόνο θεσμικά. Όχι με αυτόκλητους παρακρατικούς σωτήρες ή με πεφωτισμένη κρατική δεσποτεία.
Αλλά, ας το πούμε επιτέλους, μετά από 29 χρόνια αριστερής παραχάραξης της ιστορίας: στην Πάτρα συγκρούσθηκαν δύο ομάδες τραμπούκων, η ομάδα του Καλαμπόκα και η ομάδα του Τεμπονέρα. Διαφωνεί κανένας; Ή μήπως ο αριστερός τραμπουκισμός είναι ευλογημένος ενώ ο δεξιός καταραμένος; Η προνεωτερική μας κοινωνία, σε μεγάλο βαθμό, δεν έχει αντιληφθεί πως το να παρανομείς και να βιαιοπραγείς πιστεύοντας σε ένα, κατά την άποψή σου, ανώτερο ιδανικό δεν σε καθιστά λιγότερο παράνομο ή λιγότερο βίαιο. Κι ο αντίπαλός σου σε κάποιο ανώτερο ιδανικό πιστεύει, κατά την άποψή του. Για να μην σφαζόμαστε λοιπόν λόγω… ανωτερότητας ιδανικών, ο νεωτερικός κόσμος κάθισε και έφτιαξε κανόνες, θεσμούς, εκλογές, πλειοψηφίες, κυβερνήσεις, που – τι να κάνουμε; - θα αποφασίσουν αυτό που θέλουν, κι ας μη μας αρέσει.
Μέχρι τη στιγμή του λοστού, Καλαμπόκας και Τεμπονέρας ήταν στην ίδια πλευρά του ποταμού: στην πλευρά της παράνομης αυτοδικίας. Στην άλλη πλευρά ήταν (και είναι) οι σιωπηροί και μόνιμα απελπισμένοι πολίτες, που πληρώνουν φόρο για την Παιδεία και βλέπουν τα σχολεία να καταλαμβάνονται και να βανδαλίζονται, που πληρώνουν φόρο για την Ασφάλεια και βλέπουν την Αστυνομία, τη Δικαιοσύνη και την κυβέρνηση σε ρόλο παρατηρητή. Διαφωνεί κανένας;
Μετά τον λοστό, ο ένας έγινε θύμα κι ο άλλος θύτης. Όμως ο λόγος της συγγραφής αυτού του κειμένου δεν είναι η αναψηλάφηση της δίκης. Είναι η αποδόμηση του μηχανισμού ηρωοποίησης που εφαρμόζει η αριστερά και συμπυκνώνεται στο επίγραμμα του μνημείου που έχει στηθεί στο σημείο του φόνου.
“Εδώ θυσιάστηκε για την Παιδεία, ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας στις 8 Ιανουαρίου 1991.” Πόσα ψέματα σε μία φράση!
Θυσιάστηκε; Όχι! Θυσιάζεται κάποιος όταν συνειδητά επιλέγει τον θάνατο ή τον σχεδόν βέβαιο θάνατο, για να μην προδώσει την πατρίδα του ή τα ιδανικά του. Θυσιάστηκε ο Λεωνίδας, ο Σωκράτης, ο Ίτσιος, ο Σολωμού. Όταν πας για έναν ακόμα τσαμπουκά με τους ταξικούς σου εχθρούς, από τους τόσους στους οποίους έχεις συμμετάσχει ως μέλος ακροαριστερής ομάδας κρούσης, πιστεύεις ότι θα γυρίσεις πίσω, όπως και τις άλλες φορές, με τον εχθρό κατατροπωμένο. Αν ο λοστός έπεφτε μερικά εκατοστά πιο κει, ο Τεμπονέρας δεν θα πάθαινε τίποτε και δεν θα τον ξέραμε καν. Αν ο λοστός έβρισκε το κεφάλι κάποιου άλλου, το εικονοστάσι της αριστεράς θα είχε άλλον μεταπολιτευτικό άγιο. Είναι εντελώς θέμα τύχης και συγκυριών το ποιος και πόσο θα χτυπηθεί όταν πέφτει ξύλο ανάμεσα σε ομάδες χούλιγκανς του ποδοσφαίρου ή της πολιτικής. Ο Τεμπονέρας σκοτώθηκε κατά τύχη. Δεν θυσιάστηκε. Διαφωνεί κανένας;
Μήπως όμως αγωνιζόταν για την Παιδεία; Όχι! Αγωνιζόταν για την κατάλυσή της. Ο στόχος του, ως μέλος ακροαριστερής κομμουνιστικής ομάδας, ήταν να προκαλέσει επανάσταση, να καταλύσει τη Δημοκρατία (στην οποία όταν διορίστηκε ορκίστηκε πίστη) και να επιβάλει ολοκληρωτικό καθεστώς, τρομοκρατία σοβιετικού τύπου. Αυτό διακήρυσσε η οργάνωσή του. Γι’ αυτό αντάχθηκε σ’ αυτή εγκαταλείποντας το… συμβιβασμένο ΚΚΕ! Διαφωνεί κανένας;
Μήπως “έπεσε” τη στιγμή μιας ηρωικής πράξης; Όχι! Ήταν το θύμα μιας συμπλοκής τραμπούκων, με τον επιβαρυντικό ρόλο ότι εκείνος “ήρξατο χειρών αδίκων”. Εκείνος, καταπατώντας υπηρεσιακούς όρκους και νόμους του ελληνικού κράτους, συμμετείχε στην αρχική παρανομία των καταλήψεων, εκείνος έσπευσε αυτόκλητος να παλινορθώσει την παρανομία, όταν την ανέτρεψε μια άλλη παρανομία. Διαφωνεί κανένας;
Για ποιον λόγο λοιπόν διοργανώνει η ΟΛΜΕ συλλαλητήριο αύριο; Για ποιο λόγο δόθηκε το όνομά του σε δύο σχολεία της χώρας και σε μια σήραγγα της Ολυμπίας Οδού; Μπορεί να ήταν πολύ καλός καθηγητής, δεν αποκλείεται. Δεν σκοτώθηκε όμως ως καθηγητής, αλλά ως ακροαριστερός καταληψίας. Πάνω στο μνημείο του υπάρχει ένα ανοιχτό βιβλίο. Γιατί; Μια αλυσίδα κι ένα λουκέτο θα ήταν πιο ταιριαστά. Ποιες αξίες της πολιτικής δράσης του Τεμπονέρα είναι άξιες μίμησης από την κοινωνία; Τι θα προτείνουν αύριο οι εκπαιδευτικοί στους μαθητές τους; Καταλήψεις; Αυτοδικίες; Παρανομίες; Ποια παρακαταθήκη αφήνει για τη βελτίωση της Παιδείας ένας θιασώτης της επιβολής δικτατορίας στη χώρα;
Δυστυχώς, αποδεικνύεται ακόμα μια φορά ότι ο ευνουχισμός των μηχανισμών επιβολής της τάξης, λόγω πολιτικού κόστους, έχει τραγικά αποτελέσματα σε κάθε επίπεδο. Αν ο Τεμπονέρας είχε συλληφθεί την πρώτη ώρα των καταλήψεων, κι αυτός και όσοι παρανομούσαν, όσο πολλοί κι αν ήταν: μαθητές, καθηγητές, γονείς και οδηγούνταν στο αυτόφωρο, σήμερα θα ζούσε. Ίσως να ζούσε και η Παιδεία.
Υ.Γ. 1 Την επαύριο του φόνου, αριστεροί διαδηλωτές και αναρχικοί σε επεισόδια που διήρκεσαν σχεδόν δύο μέρες, καταστρέφουν και πυρπολούν το κέντρο της Αθήνας καίγοντας ζωντανά 4 άτομα που εγκλωβίστηκαν στο φλεγόμενο κτήριο του Κ. Μαρούση: τον 32χρονο επιχειρηματία Περικλή Ρεπάκη, τον 57χρονο δικηγόρο Μανώλη Κοντόπουλο, τον 59χρονο χρυσοχόο Ιωάννη Νεμετζίδη κι ένα νεαρό άτομο - αγνώστων μέχρι σήμερα στοιχείων. Ήταν η Marfin πριν την Marfin. Τους θυμάται κανένας; Κατά τύχη σκοτώθηκαν και αυτοί - και μάλιστα την ώρα που δούλευαν. Αλλά δεν ήταν αριστεροί.ΒΒΒ
Υ.Γ. 2 Για την ιστορία: ο Κοντογιαννόπουλος παραιτήθηκε και ο διάδοχός του, Σουφλιάς, επικεντρώθηκε στη δική του πολιτική καριέρα, ξεχνώντας τις μεταρρυθμίσεις. Business and politics as usual.
