Της Μαίρης Βενέτη*
Η πρώτη και εύκολη απάντηση στην ερώτηση «τι είναι το Bitcoin», είναι ότι πρόκειται για ένα ψηφιακό νόμισμα.
Το πρόβλημα με αυτήν την απάντηση είναι ότι δίνει ένα μέρος μόνο της όλης εικόνας.
Στην ουσία το Bitcoin είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο. Είναι ένα συναινετικό δίκτυο που παρέχει τη δυνατότητα ενός νέου συστήματος πληρωμών και μιας εντελώς ψηφιακής μορφής χρημάτων.
Στον πυρήνα του, είναι το πρώτο αποκεντρωμένο δίκτυο πληρωμής μεταξύ ομότιμων μελών και λειτουργεί από τους ίδιους τους χρήστες του, χωρίς κεντρική αρχή ή μεσάζοντες.
Από τη σκοπιά του χρήστη και μόνο, τότε ναι, το bitcoin είναι λίγο πολύ σαν τα μετρητά χρήματα του διαδικτύου. Μόνο που δεν υπάρχει σε καμία φυσική μορφή.
Δεν παράγεται από καμία συγκεκριμένη χώρα. Δεν ελέγχεται από καμία συγκεκριμένη τράπεζα.
Η παραγωγή του, η αποθήκευσή του και η διακίνησή του, όπως και όλες οι συναλλαγές με αυτό, γίνονται αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή και μέσω ενός ισχυρού κώδικα (φανταστείτε έναν τεράστιο και σύνθετο αλγόριθμο), ο οποίος όμως είναι ανοικτός, δηλαδή μπορούν οι πάντες να έχουν πρόσβαση σε αυτόν, αλλά μόνο με συγκεκριμένο πρωτόκολλο και συγκεκριμένη επεξεργαστική ισχύ.
Κανείς δεν είναι ιδιοκτήτης του δικτύου bitcoin. Το bitcoin ελέγχεται από όλους τους χρήστες σε όλο τον κόσμο και αυτό ακριβώς κέρδισε την εμπιστοσύνη των χρηστών του.
Για να κατανοήσουμε σε βάθος όμως πως γίνονται όλα αυτά, θα πρέπει να ασχοληθούμε λίγο με το πως λειτουργεί αυτό το δίκτυο.
Πώς γίνονται οι συναλλαγές
Ο τρόπος να αποθηκεύσουμε τα bitcoin και να κάνουμε αγορές με αυτά είναι ένα ψηφιακό «πορτοφόλι» (bitcoin wallet). Το πορτοφόλι αυτό μπορεί να βρίσκεται είτε σαν πρόγραμμα στον υπολογιστή μας, είτε να φιλοξενείται σε κάποια ιστοσελίδα, είτε ακόμα και σαν εφαρμογή στο κινητό μας.Ουσιαστικά, το σύνολο των bitcoin είναι μοιρασμένο στα bitcoin wallets των ατόμων που συμμετέχουν στο δίκτυο του νομίσματος. Γι' αυτό λέμε πως το σύστημα είναι της μορφής peer to peer, καθώς εξαρτάται από τους χρήστες (peers) και όχι από κάποιο κεντρικό server πχ μιας τράπεζας.
Κάθε bitcoin wallet έχει μια μοναδική διεύθυνση, η οποία χρησιμοποιείται για να γίνονται οι μεταφορές bitcoins ανώνυμα. Όταν γίνεται μια συναλλαγή με bitcoin, το σύστημα επιβεβαιώνει τις διευθύνσεις των δύο διαφορετικών wallets, του αγοραστή και του πωλητή. Στη συνέχεια, χρειάζεται να γίνουν κάποιοι περίπλοκοι μαθηματικοί υπολογισμοί, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η εγκυρότητα της συναλλαγής και να εκδοθεί η ψηφιακή της ταυτότητα.
Οι υπολογισμοί αυτοί είναι απαραίτητοι για τους αλγόριθμους κρυπτογράφησης που προστατεύουν το σύστημα, οι οποίοι βασίζονται σε μαθηματικά πρωτόκολλα ασφαλείας.
Αφότου γίνουν οι πράξεις, κάθε έγκυρη συναλλαγή καταγράφεται. Τα δεδομένα της καταγραφής της συναλλαγής (block), προστίθεται σε ένα δημόσιο αρχείο καταγραφών που ονομάζεται Blockchain.
Το κλειδί για τη λειτουργία του bitcoin είναι ακριβώς εδώ, στο Blockchain.
Για να το πω σε απλά ελληνικά, φανταστείτε ότι το δίκτυο bitcoin καταγράφεται σε ένα δημόσιο λογιστικό βιβλίο. Αυτό το βιβλίο περιέχει κάθε συναλλαγή που έχει ποτέ επεξεργαστεί το δίκτυο, επιτρέποντας στον υπολογιστή του χρήστη να εξακριβώνει την εγκυρότητα της κάθε συναλλαγής.
Επιπλέον, η κάθε συναλλαγή προστατεύεται από ψηφιακές υπογραφές που αντιστοιχούν στις διευθύνσεις αποστολής, επιτρέποντας σε όλους τους χρήστες να έχουν πλήρη έλεγχο κατά την αποστολή bitcoins από τις δικές τους διευθύνσεις bitcoin, ανώνυμα πάντα. Για αυτό και στην ουσία λέμε ότι κάθε συναλλαγή αφήνει ίχνος. Γιατί στην ουσία, αν δεν επιβεβαιωθεί, δεν ισχύει.
Πως γίνεται η εξόρυξη
Για να επιβεβαιωθεί η κάθε συναλλαγή ως έγκυρη, θα πρέπει όπως αναφέρθει το block που την περιγράφει να «λυθεί», δηλαδή τα δεδομένα που περιέχει με την κατάλληλη επεξεργασία, πρέπει να επιστρέφουν ένα μαθηματικό αποτέλεσμα συγκεκριμένης μορφής, που να αποδεικνύει τη γνησιότητα του block.
Από κάποιους όμως γίνεται όλη αυτή η «εργασία» της επιβεβαίωσης συναλλαγών, καθότι δεν υπάρχει κεντρικός server όπως εξηγήσαμε πιο πάνω. Και έτσι φτάσαμε στους περίφημους «εξορύκτες» bitcoin.
Η διαδικασία επιβεβαίωσης των συναλλαγών μέσω της λύσης του κάθε block ονομάζεται στη γλώσσα του bitcoin mining και τα άτομα που συμμετέχουν, ονομάζονται miners.
Η ανταμοιβή τους που δανείζουν την επεξεργαστική ισχύ του υπολογιστή τους (και την τεράστια ενέργεια που χρησιμοποιεί ) είναι να παίρνουν νέα bitcoins με κάθε block που επιλύουν, καθώς και προμήθειες που προκύπτουν από τις συναλλαγές.
Ουσιαστικά, η πλήρης επιβεβαίωση μιας συναλλαγής (η επίλυση του block) δίνει σαν ανταμοιβή στον miner έναν αριθμό από bitcoins.
Μη νομίζετε ότι πρόκειται για εύκολη και γρήγορη διαδικασία!Ακριβώς το αντίθετο.
Το σύστημα είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε κάθε νέο block να επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα και του προηγούμενου block, σαν αλυσίδα –για αυτό και όλο το αρχείο καταγραφής ονομάζεται blockchain. Ταυτόχρονα όμως, όσο μεγαλώνει η αλυσίδα, τόσο πιο περίπλοκη υπολογιστικά γίνεται η διαδικασία επίλυσης των blocks. Χρειάζονται δισεκατομμύρια υπολογισμοί το δευτερόλεπτο.
Σαν αποτέλεσμα, ακόμα και ένας πανίσχυρος υπολογιστής μπορεί να λειτουργεί όλο το 24ωρο κάνοντας Bitcoin Mining και να χρειαστεί 3 μήνες ή και περισσότερο για να επιλύσει ένα και μοναδικό block.
Όσο περισσότεροι bitcoin miners συμμετέχουν, με όλο και πιο ισχυρό εξοπλισμό, τόσο θα δυσκολεύει η όλη διαδικασία. Επιπλέον, το ίδιο το bitcoin είναι σχεδιασμένο να κάνει τη διαδικασία ολοένα και δυσκολότερη και επιπλέον η αμοιβή για την επίλυση block είναι σχεδιασμένη κάθε τέσσερα χρόνια να πέφτει στο μισό.
Με βάση αυτό το μοντέλο, ο συνολικός αριθμός των διαθέσιμων bitcoin το 2140 θα ολοκληρωθεί και θα είναι ακριβώς 21 εκατομμύρια.
Δηλαδή, ο κώδικάς/DNA που φέρει, δεν θα επιτρέπει να παραχθούν νέα bitcoin μετά από αυτόν τον αριθμό, και οι αμοιβές για να συνεχίσει το σύστημα να λειτουργεί θα προέρχονται αποκλειστικά από τις προμήθειες των συναλλαγών.
Συμπέρασματικά λοιπόν, το bitcoin παράγεται και συναλλάσεται εντός του δικτύου με έναν εξαιρετικά σύνθετο και συνεχώς εξελισσόμενο αλγοριθμικό κώδικα, μέσω πανίσχυρων υπολογιστών που συνδέονται μεταξύ τους.
Στην ουσία, οι υπολογιστές των miners «αφουγκράζονται» τις μεταδόσεις συναλλαγών μέσω του δικτύου και εν συνεχεία εκτελούν τις κατάλληλες εργασίες για να επεξεργαστούν και να επιβεβαιώσουν τις συναλλαγές αυτές. Για να επιβεβαιωθούν οι νέες συναλλαγές, πρέπει να συμπεριληφθούν σε ένα μπλοκ (block) μαζί με μια μαθηματική απόδειξη εργασίας η οποία προκύπτει πλέον δοκιμάζοντας δισεκατομμύρια υπολογισμούς το δευτερόλεπτο. Η αμοιβή για κάθε τέτοια επιβεβαίωση είναι το bitcoin!
Όλες οι συναλλαγές και τα bitcoins που δημιουργούνται, καταγράφονται σε ένα δημόσιο αρχείο (Blockchain), στο οποίο μπορεί να τα “ανατρέξει” ο καθένας με διαφάνεια σε πραγματικό χρόνο. Ολόκληρο το σύστημα προστατεύεται από έντονα επιθεωρημένους κρυπτογραφικούς αλγόριθμους, όπως εκείνοι που χρησιμοποιούνται στις online τραπεζικές συναλλαγές.
Τρόποι απόκτησης Bitcoins
Οι περισσότεροι φυσικά δεν μπορούν να συμμετέχουν στην ιδιαίτερα ανταγωνιστική πλέον μέθοδο της εξόρυξης, μπορούν όμως να αποκτήσουν bitcoins είτε μέσω ανταλλακτηρίων, είτε ως πληρωμή για αγαθά ή υπηρεσίες, είτε να ανταλλάξουν bitcoins με κάποιον που είναι κοντά τους.
Με την πρόσφατη είσοδο προθεσμιακών συμβολαίων με υποκείμενη αξία το bitcoin στην αγορά CME και Cboe, υπάρχει ένας extra τρόπος συμμετοχής. Με την μεταβλητότητα του όμως στα ύψη, λόγω της φρενίτιδας που έχει προκαλέσει η ανοδική έκρηξη της τιμής του, έχω επιφυλάξεις αν όλοι μπορούν να αντέξουν τις διακυμάνσεις του.
Παρά τα όσα του προσάπτουν –ξέπλυμα μαύρου χρήματος κλπ- η αλήθεια είναι ότι σαν «σύλληψη» είναι αξιοθαύμαστο.
Η μαγεία του bitcoin σε σχέση με άλλα κρυπτονομίσματα είναι ότι έχει ανοιχτό κώδικα, δηλαδή οποιοσδήποτε έχει πρόσβαση σε ολόκληρο τον κώδικα ανά πάσα στιγμή και μπορεί μάλιστα να αλληλεπιδράσει με αυτόν, μέσα βέβαια στα πλαίσια του πρωτοκόλλου ασφαλείας. Εντάξει, αν είναι προγραμματιστής ακόμα καλύτερα.
Στην ουσία, η επανάσταση είναι ότι λόγω του ανοιχτού κώδικα και της αποκέντρωσης του, οι άνθρωποι το εμπιστεύονται γιατί ακριβώς δεν χρειάζεται να το εμπιστευτούν!
Το δίκτυο είναι έμπιστο, παρόλο που οι χρήστες του μπορεί και να μην είναι.
Η μαγεία των αλγορίθμων!
Kατ'' εμέ, και της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης!
* Η κα Μαίρη Βενέτη είναι Πιστοποιημένη Διαχειριστής από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
