Του Δημήτρη Κουρέτα*
Όταν δέχθηκα φέτος το καλοκαίρι την πρόσκληση να γίνω επισκέπτης Καθηγητής στο China Medical University στην Shenyang, δεν μπορούσα να ξέρω πόσο έμελλε να με επηρεάσει η περίοδος αυτή στην Κίνα.
Είχα διαβάσει πολλά πριν πάω για την μεταμόρφωση που υφίσταται η Κίνα τα τελευταία 15 χρόνια, μεταμόρφωση που είχε περιγράψει πρώτος ο Ντέγκ Σιάο Πίγκ πριν από 30 και πλέον χρόνια. Δεν μπορούσα όμως να συνθέσω στο μυαλό μου τον ρόλο που μέλει να παίξει η Κίνα στον πλανήτη τα επόμενα χρόνια, γιατί δεν είχα πάει εκεί. Μέχρι που πήγα. Εκτός από τα μαθήματα μου στους μεταπτυχιακούς φοιτητές περνούσα πολλές ώρες μιλώντας και γυρνώντας με τον κοσμήτορα της Σχολής Jingbo Pi, ο οποίος και με κάλεσε. Με πήγαινε και μου έδειχνε ότι του ζητούσα να μάθω για την Κίνα.
Ο μετασχηματισμός της Κινέζικης οικονομίας μετά το 2000 ακούει στο όνομα καινοτομία και ανάπτυξη, που αξίζει να το δει στην καθημερινότητα του, κάτω από ένα πλαίσιο που δεν υπάρχει στη Δύση, και είναι το πλαίσιο αξιών της πολιτιστικής κουλτούρας της Κίνας, που έχει ένα τρίπτυχο: α) οικογένεια, β) εσωτερική ισορροπία λόγω του Βουδισμού και γ)όχι επεκτατισμός και αποικιοκρατία σε άλλες χώρες. Η Καινοτομία και η ανάπτυξη στηρίζουν το πρότυπο και της Δύσης βέβαια.
Όμως στη Δύση το πλαίσιο είναι: «Έχω το δικαίωμα να κάνω ότι μπορώ». Αυτό στον Κινέζικο πολιτισμό δεν υπάρχει. Έτσι με απλά λόγια καλείται η Κίνα να ξεδιπλώσει ( όπως ανέπτυξε ο ηγέτης της Σί, στη διάρκεια του συνεδρίου του ΚΚΚ, που τέλειωσε πριν λίγες μέρες) αυτό που θα λέγαμε στη Δύση, American Dream. Τι θα μπορούσε να είναι αυτό το Chinese Dream ας πούμε; Νομίζω θυμόμαστε όλοι το είδωλο του Αμερικάνικου Προτύπου το 1980, που ήταν ο ξένοιαστος Κάου Μπόυ του πακέτου τσιγάρων Marlboro, πάνω στο άλογο του. Κάτι ανάλογο θα πρέπει να βρούν οι Κινέζοι, αν δεν έχουν ηδη βρεί, για να προτείνουν. Όχι βέβαια ένα Κινέζο πάνω σε άλογο αλλά ένα Κινέζο απολύτως συμβατό με το τρίπτυχο που σας ανέφερα προηγούμενα, και είναι αυτό που κομίζει ο Κινέζικος Πολιτισμός στην ανθρωπότητα.
Αν το βρουν όπως λένε και έχουν βάλει στοίχημα για αυτό, τότε θα ηγηθούν της Παγκόσμιας Ανάπτυξης σύντομα και θα είναι μπροστά για πολλά χρόνια, γιατί το Πρότυπο της Δύσης φαίνεται να οδηγεί την Ανθρωπότητα σε αδιέξοδο. Δηλαδή η απόλυτη πίστη στον τεχνολογικό πολιτισμό και στην ανάπτυξη που αυτός φέρνει, χωρίς αυτό να συμβαδίζει με ανώτερες αξίες , εκτός από την ισχύ του χρήματος που έρχεται ταυτόχρονα με την καταξίωση, δείχνει να έχει φέρει την ανθρωπότητα σε εσωτερικό αδιέξοδο. Ο πετυχημένος άνθρωπος της Δυτικής Κοινωνίας που ξοδεύει αρκετά χρήματα πλέον για να πάρει ψίχουλα ισορροπίας στη ζωή του, της οποίας ο τρόπος που την ζει την ζωή αυτή του έφερε αυτά τα πολλά χρήματα, φαίνεται να διανύει μια μακρόσυρτη και επίπονη πορεία τέλους. Ίσως για χώρες όπως η δική μας, που παλεύει να βρει το δικό της δρόμο της , που ακούει τους «σοφούς» Ευρωπαίους, που μας υπαγορεύουν την ανάπτυξη μας, τάσσοντας επενδύσεις , να είναι πολύ επίκαιρο το ερώτημα ΤΙ ΔΡΟΜΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ;
Γιατί ο μονόδρομος των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων ( που πρέπει να γίνουν βέβαια) δεν είναι σίγουρο ότι πράγματι οδηγεί στην ανάπτυξη ντε και καλά. Απλά γιατί μια Ελλάδα, η πατρίδα μας δηλαδή για να μη ξεχνιόμαστε, ιδανική για επενδύσεις αλλά ταυτόχρονα φτηνή και ελκυστική, που έτσι θα έχει μετατραπεί σε ανταγωνιστική όπως μας λένε, δεν ξέρω αν θα γίνει ποτέ, όταν δίπλα μας είναι η Βουλγαρία, η Σερβία, το Μαυροβούνιο. Η Αλβανία, κλπ. Τα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα πως θα αξιοποιηθούν ? Δηλαδή το ότι η σύγχρονη γεωργία μικρών χωρών όπως η Ελλάδα απαιτεί μικρές παραγωγές εξειδικευμένων προϊόντων τα οποία είτε θα χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για την παραγωγή καινοτόμων, μοναδικών τροφίμων, ελκυστικών στον καταναλωτή, ικανών να εξαχθούν στην παγκόσμια αγορά, είτε θα εξαχθούν ως έχουν, ως μοναδικά ελληνικά προϊόντα, ύστερα από μία βασική επεξεργασία (όπως καθαρισμός), και κατάλληλα συσκευασμένα με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές και αυτά δεμένα άρρηκτα με τον πολιτισμό μας και τον τουρισμό, το έχει εξηγήσει κάποιος και να το επιβάλλει στην κοινωνία, στα πανεπιστήμια στα ΤΕΙ, στα ερευνητικά κέντρα;
Όταν βρεθεί αυτός ο κάποιος και πείσει, τότε θα βρεθούν δίπλα του αρκετές αναπτυξιακές εφεδρείες της χώρας μας , που τώρα δεν ασχολούνται. Μέχρι τότε θα πρέπει να διδασκόμαστε από χώρες που έχουν βρει τον δρόμο τους. Και η Κίνα είναι μία από αυτές.
* Ο κ. Δημήτριος Κουρέτας, Καθηγητής Φυσιολογίας-Τοξικολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πρώην Αναπληρωτής Πρύτανης, Επισκέπτης Καθηγητής China Medical University, Shenyang, China.
