Της Σοφίας Βούλτεψη*
Με συγχωρείτε, αλλά αν επιτρέπεται θα ήθελα να υποβάλω μια αφελή ερώτηση: Τι δουλειά έχει η Ελλάδα στη διαδικασία του Βερολίνου, σε μια διάσκεψη δηλαδή που αποκλειστικό (λέμε τώρα) σκοπό έχει την επίλυση της κρίσης στη Λιβύη (με την Γερμανία να έχει έτοιμο το προς υπογραφή κείμενο) και στην οποία δεν συμμετέχουν ούτε το Ισραήλ, ούτε η Κύπρος; Χαζοί είναι οι σύμμαχοί μας στον EastMed;
Μα, θα πει κάποιος, η Τουρκία έχει υπογράψει το γνωστό παράνομο σύμφωνο με την Λιβύη του Σάρατζ.
Μάλιστα! Ακριβώς! Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο αυτήν ακριβώς τη στιγμή, αλλά και γενικά, η Ελλάδα δεν πρέπει να καθίσει σε οποιοδήποτε τραπέζι με την Τουρκία – και πάντως σε κανένα τραπέζι που παραπέμπει σε διεθνή διάσκεψη.
Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις – τον Σεπτέμβριο του 2011, στο Παρίσι, με τη συμμετοχή του Γ. Παπανδρέου και τον Νοέμβριο του 2018, στο Παλέρμο, με τη συμμετοχή του Αλέξη Τσίπρα – ούτε οι συγκεκριμένες διασκέψεις απέφεραν τίποτε, ούτε η Ελλάδα κέρδισε τίποτε.
Και στην πρώτη διάσκεψη, τον Μάρτιο του 2011, απλά αποφασίστηκε η διεθνής στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, που τελικά προκάλεσε τα προβλήματα που προσπαθούν (ανεπιτυχώς) να λύσουν οι επόμενες διασκέψεις.
Ειδικά η «Πρωτοβουλία του Βερολίνου» αποτελεί μια ξεχωριστή, καθαρά γερμανική υπόθεση, η οποία αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Γερμανίας, της οποίας οι συμμαχίες στο διεθνές στερέωμα δεν συμπίπτουν με τις ελληνικές.
Η ουσιαστική συμβολή της Ελλάδας
Η Ελλάδα, όποτε χρειάσθηκε, προσέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Λιβύη. Το 2011, όταν ξέσπασαν οι επιθέσεις, ελληνικά πλοία μετέφεραν ασφαλώς από τη Λιβύη 35.000 Κινέζους που εργάζονταν εκεί.
Και τα ξημερώματα της 1ης Αυγούστου 2014 με επιτυχία στέφθηκε μια εξαιρετικά επικίνδυνη επιχείρηση εκκένωσης με τη φρεγάτα «Σαλαμίς» και την υποστήριξη του «Προμηθέα». Η επιχείρηση ολοκληρώθηκε το πρωί με την ασφαλή μεταφορά 186 ατόμων - 80 Κινέζοι, 13 Βρετανοί, 15 Κύπριοι, ένας Αλβανός, μια Ρωσίδα και οι υπόλοιποι Έλληνες.
Και αυτή, η σωτηρία των ανθρώπων, ήταν πραγματική συμβολή. Πολύ σημαντικότερη από τις αποτυχημένες διασκέψεις, όπως αυτή στην οποία έλαβε μέρος ο κ. Τσίπρας στις 13 Νοεμβρίου 2018, στο Παλέρμο της Σικελίας, με πρωτοβουλία της Ιταλίας αυτή τη φορά, η οποία επίσης έχει διαφορετικά συμφέροντα από τα ελληνικά. Και διαφορετικές συμμαχίες, βέβαια!
Τότε, η εγχώρια προπαγάνδα πανηγύριζε ότι η Ελλάδα συμμετέχει «για πρώτη φορά» σε διεθνή διάσκεψη για την Λιβύη – ψέμα αφού είχε συμμετάσχει και στη δεύτερη διάσκεψη του 2011, αλλά δεν είναι πλέον εκεί το θέμα.
Διακοσμητική παρουσία Τσίπρα
Μήπως μπορεί να μας πει ο κ. Τσίπρας, που σήμερα διαμαρτύρεται για τη μη συμμετοχή της Ελλάδας, τι ακριβώς έκανε σε εκείνη τη διάσκεψη εκτός από το να περιφέρεται και να παρακολουθεί;
Ρωτάω, διότι εκείνης της διακοσμητικής ελληνικής παρουσίας, είχε προηγηθεί το πρώτο πολύ σοβαρό επεισόδιο στο σήριαλ Τουρκίας – Λιβύης, που ήταν και ο προάγγελος όσων ακολούθησαν.
Στις 24 Οκτωβρίου 2018, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ είχε επισκεφθεί τη Λιβύη, είχε παρουσιάσει μια σειρά χάρτες και είχε καταγγείλει την Ελλάδα ότι… έχει υφαρπάξει 39.000 τ.χλμ από την υφαλοκρηπίδα της Λιβύης, ότι το Καστελόριζο δεν έχει δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή του, ότι οι ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου δεν τέμνονται και ότι η Ελλάδα επιδιώκει να περιορίσει την τουρκική υφαλοκρηπίδα σε μόλις 41.000 τ.χλμ, ενώ Ελλάδα και Κύπρος διεκδικούν υφαλοκρηπίδα 104.000 τ.χλμ σε βάρος Τουρκίας, Αιγύπτου και Λιβύης.
Είχε τότε αναφερθεί στο θέμα ο κ. Τσίπρας; Όχι, βέβαια. Απλά κάθισε σε ένα τραπέζι, χωρίς να πει λέξη. Ουσιαστικά, με τη στάση του, ανέχθηκε την πρόκληση Ακάρ.
Θυμίζω ότι τότε, η Τουρκία, δια του αντιπροέδρου της Φουάτ Οκτάι, είχε αποσυρθεί από τη διάσκεψη, επειδή στο περιθώριό της είχε πραγματοποιηθεί και μια άτυπη συνάντηση ανάμεσα στους παράγοντες της λιβυκής κρίσης (Σάρατζ και Χαφτάρ), τον Γάλλο υπουργό των Εξωτερικών Λεντριάν, τον Ρώσο πρωθυπουργό Μεντβέντεφ, τους πρωθυπουργούς Τυνησίας και Αλγερίας, τον απεσταλμένο του ΟΗΕ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τουσκ.
Ούτε ο Τσίπρας είχε προσκληθεί, αλλά δεν σηκώθηκε να φύγει, όπως οργισμένος έπραξε ο Οκτάι.
Ανούσια ευχολόγια
Επομένως, τι νόημα είχε η συμμετοχή Τσίπρα – αφού δεν αναφέρθηκε στις μόλις πριν είκοσι ημέρες τουρκικές προκλήσεις σε σχέση με την Λιβύη – και τι νόημα είχε γενικά η διάσκεψη και πού κατέληξε.
Δεν κατέληξε πουθενά. Μια ματιά μόνο να ρίξει κανείς στα «Συμπεράσματα» της Διάσκεψης για τη Λιβύη και θα διαπιστώσει πως επρόκειτο για ένα πρωτοφανές ευχολόγιο με διάφορες γραφειοκρατικές αναφορές.
Και μετά, στις 10 Δεκεμβρίου 2018, αυτά τα άνευρα «Συμπεράσματα» εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – και από τον κ. Τσίπρα, ο οποίος ούτε τότε έθεσε θέμα για τις κινήσεις της Τουρκίας στη Λιβύη.
Η διαδικασία του Βερολίνου οργανώνεται αμέσως μετά το «φιάσκο της Μόσχας», από όπου ο Χαφτάρ μόλις αποχώρησε χωρίς να υπογράψει τη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός που πρότειναν η Ρωσία και η Τουρκία, ενώ ο Σάρατζ μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για να πάρει γραμμή.
Όσο για τον Χαφτάρ, φαίνεται ότι διεμήνυσε στη Ρωσία ότι δεν δέχεται τον μεσολαβητικό ρόλο της Τουρκίας, την ώρα που η κ. Μέρκελ έτρεχε στη Μόσχα για να εξασφαλίσει τη στήριξη του κ. Πούτιν.
Συγγνώμη, αλλά μέσα σ’ αυτό το χάος, όπου όλοι ενδιαφέρονται για τα δικά τους συμφέροντα και ουδείς για την ίδια τη Λιβύη – και την ώρα που στόχος της διαδικασίας του Βερολίνου είναι αποκλειστικά, όπως επισήμως αναφέρθηκε, η λήξη του εμφυλίου πολέμου – τι θα μπορούσε να κερδίσει η Ελλάδα;
Η Ελλάδα έχει ήδη κερδίσει
Η Ελλάδα έχει ήδη κερδίσει την καταδίκη όλων όσον αφορά στην παράνομη συμφωνία Ερντογάν – Σάρατζ, διότι ακόμη και όλοι αυτοί στους οποίους αναφέρθηκα δεν μπορούν να αντιταχθούν στο διεθνές δίκαιο.
Από εδώ και πέρα κάθε παρουσία της Ελλάδας σε οποιοδήποτε τραπέζι κάθεται η Τουρκία – και ενώ αυτή δεν αποσύρει το παράνομο σύμφωνο – θα δημιουργούσε συνθήκες νομιμοποίησης της τουρκικής προκλητικότητας.
Πολύ περισσότερο που ο «στόχος» της διάσκεψης είναι συγκεκριμένος, άλλη συζήτηση δεν πρόκειται να γίνει και το κείμενο είναι προσυμφωνημένο – προφανώς άλλο ένα ευχολόγιο.
Και για να τελειώνουμε: Στο Βερολίνο έχει ανακοινωθεί ότι θα λάβουν μέρος οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ιταλία, η Αίγυπτος, η Αλγερία, καθώς επίσης τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αφρικανική Ένωση και ο Αραβικός Σύνδεσμος.
Όσοι λαμβάνουν μέρος, το κάνει ο καθένας για τους δικούς του λόγους, που δεν έχουν καμιά σχέση με τις επιδιώξεις της Ελλάδας, η οποία ενδιαφέρεται μόνο για την υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και όχι για να πατά πόδι στη μια ή στην άλλη χώρα της Αφρικής και να εξυπηρετεί αποικιοκρατικές βλέψεις.
Να μην κουβαλάμε νερό σε ξένους μύλους
Για ποιο λόγο, λοιπόν, να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την Τουρκία που παραβιάζει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και δεν κάνει πίσω;
Και επιτέλους, αυτό δεν θέλουν να πετύχουν διάφοροι – δηλαδή να καθίσουν την Ελλάδα σε τραπέζι διαπραγματεύσεων, ενώ δεν υπάρχει κάτι προς διαπραγμάτευση πλην της υφαλοκρηπίδας;
Στο Βερολίνο δεν θα πάνε το Ισραήλ, η Κύπρος, η Μάλτα, η Ισπανία και άλλοι που ξέρουν ότι στο τραπέζι αυτό τα δικά τους εθνικά συμφέροντα δεν θα έχουν θέση.
Η Ελλάδα έχει πλέον με τον πιο επίσημο τρόπο (βλέπε διακρατική συμφωνία για τον EastMed) δημιουργήσει τη συμμαχία της με το Ισραήλ και την Κύπρο, που δεν μετέχουν στην «πρωτοβουλία» του Βερολίνου.
Δεν είναι η ώρα ούτε για διακοσμητικές παρουσίες, ούτε για μικρομεγαλισμούς, ούτε για τουρισμό, ούτε για να κουβαλάμε νερό σε ξένους μύλους.
Ας τους ευχηθούμε καλή τύχη και ας περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή.
Γιατί πολλές φορές πάει η στάμνα στη βρύση, αλλά μια φορά θα σπάσει…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών της Ν.Δ, πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος
