Οι λέξεις «Τουρκία» και «ελευθερία», σπάνια μπορούν να βρεθούν στην ίδια πρόταση. Η κοσμοθεωρία και o ιδεολογικός πυρήνας της ισλαμοδημοκρατίας, κάνουν την όποια αναφορά στη δημοκρατία, όπως την γνωρίζουμε στη Δύση, εντελώς περιττή. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ατομικές ελευθερίες έχουν πάψει προ πολλού να αποτελούν έστω και αμυδρά, στοιχεία του τουρκικού πολιτικού συστήματος.
Αυτήν την εικόνα για την ανελευθερία στη Τουρκία, δεν την έχουν μόνο κάποιοι ξένοι παρατηρητές ή οργανισμοί. Την έχουν και οι νέοι στο εσωτερικό της Τουρκίας. Σύμφωνα με την έρευνα του Ιδρύματος SODEV, τον περασμένο Μάιο, το 47,5% των νέων ψηφοφόρων του AKP, το 74,4% των νέων ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος (CHP) και συνολικά τα 62,5% των νέων στη Τουρκία, δήλωσαν ότι θα ήταν πρόθυμοι να ζήσουν στο εξωτερικό, εάν είχαν την ευκαιρία. Το γεγονός ότι περίπου οι μισοί από τους νέους που ψηφίζουν το AKP, δηλαδή το κόμμα του προέδρου Ερντογάν, θέλουν να ζήσουν στο εξωτερικό, παρόλο που αισθάνονται την ασφάλεια της κυβέρνησης εδώ και 18 χρόνια, είναι ενδεικτικό της ατμόσφαιρας που επικρατεί ακόμα και στους κύκλους που δεν τελούν υπό καθεστώς δίωξης.
Το 68,3% των νέων δίνουν προτεραιότητα στην ελεύθερη έκφραση των ιδεών τους, ενώ το 52% ενδιαφέρεται να μπορούν όλοι οι οι να εκφράζονται ελεύθερα και να μην διώκονται για τις ιδέες τους. Οι ψηφοφόροι του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), δηλαδή της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έδειξαν μεγαλύτερη ευαισθησία ως προς τις ελευθερίες, θέτοντας μάλιστα τις θρησκευτικές αξίες χαμηλότερα κατά σειρά προτεραιότητας, από την αξία της δημοκρατίας και της ελευθερίας, εκφράζοντας έτσι μια πιο κοσμική θεώρηση.
Και όμως, αυτή η χώρα της ανελευθερίας, του σκοταδισμού και του αυταρχισμού, κατέχει με όρους Οικονομικής Ελευθερίας, υψηλότερη θέση στη βαθμολογία των 45 χωρών της ευρύτερης ευρωπαϊκής περιοχής, σε σχέση με τη Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας (Index of Economic Freedom) που καταρτίζει σε ετήσια βάση το «The Heritage Foundation», η Τουρκία φιγουράρει στη 36η θέση και η Ελλάδα στην 44η θέση, αφήνοντας τελευταία στην ευρωπαϊκή βαθμολογία μόνο την Ουκρανία, στην 45η θέση.
Ο βαθμός οικονομικής ελευθερίας σύμφωνα με το Heritage Foundation υπολογίζεται με βάση τους θεσμούς και τις πολιτικές, που εφαρμόζει κάθε χώρα σε τέσσερα διαφορετικά πεδία:
Στο κράτος δικαίου και στην εφαρμογή των νόμων, δηλαδή στην προστασία της ιδιοκτησίας, στη διαφάνεια της διακυβέρνησης και στην αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης.
Στο μέγεθος του κράτους, δηλαδή στις κρατικές δαπάνες, στη φορολογική πολιτική και στη δημοσιονομική υγεία.
Στην ποιότητα και στην αποτελεσματικότητα του ρυθμιστικού περιβάλλοντος, δηλαδή στο βαθμό ελευθερίας στην επιχειρηματικότητα, στα εργασιακά και στη νομισματική πολιτική.
Στην πολιτική των ανοικτών αγορών, δηλαδή στην ελευθερία του εμπορίου, των επενδύσεων και του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Παρ’ όλο που το Heritage Foundation είναι μια μη κερδοσκοπική δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον και η έκθεση της δεν έχει τη βαρύτητα των εκθέσεων των μεγάλων οίκων αξιολόγησης που βαθμολογούν τις οικονομίες όπως είναι ο S&P, η Fitch Ratings και η Moody’s, αφήνει το δικό της στίγμα πάνω στα γραφεία των αναλυτών.
Μπορεί λοιπόν να μας φαίνεται παράξενο, αλλά στην έκθεση του 2020, που αφορά στα στοιχεία του 2019, η Τουρκία συγκεντρώνει 64,4 βαθμούς έναντι 59,9 βαθμών της Ελλάδας. Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε τομείς που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον για τους επενδυτές. Έτσι στον τομέα των ανοικτών αγορών, δηλαδή του ελεύθερου εμπορίου, της επενδυτικής ελευθερίας και της χρηματοπιστωτικής ελευθερίας, η Τουρκία αποδεικνύεται πιο φιλική προς τους επενδυτές. Το ίδιο συμβαίνει με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, που ασφαλώς και απασχολούν κάθε δυνητικό επενδυτή που ενδιαφέρεται να επενδύσει σε μια χώρα.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας αλλά και πιο πριν, η Τουρκία αποτέλεσε πόλο έλξης για έναν μεγάλο αριθμό ξένων
επενδύσεων. Σήμερα στη Τουρκία υπάρχουν πάνω από 7.000 γερμανικές επενδύσεις και πάνω από 700 επενδύσεις Ελλήνων επενδυτών. Η έκθεση του τουρκικού ιδιωτικού τομέα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα υπερβαίνει τα 100 δισ. ευρώ, με την Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA), την Unicredit, την ING, την BNP Paribas και την HSBC, να κατέχουν την μερίδα του λέοντος. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε την πενία, της ευρωπαϊκής ιδιωτικής τραπεζικής δανειοδότησης προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα, ούτε τον αριθμό των ξένων επενδυτών που έχουν αποχωρήσει από τη Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Ο τρόπος που αποτιμάται η Οικονομική Ελευθερία μέσω του Heritage Foundation, στην Ελλάδα και στην Τουρκία, πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις και να μας παροτρύνει, να προβούμε σε ριζικές τομές και μεταρρυθμίσεις, αν θέλουμε να έχουμε κάποια σοβαρή θέση στη γεωπολιτική σκακιέρα που ξανασχεδιάζεται σήμερα. Διότι πέρα από τη αξιοζήλευτη γεωγραφική της θέση, η πατρίδα μας έχει ανάγκη από μια δυνατή και ανταγωνιστική οικονομία.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
