Στην ημερήσια διάταξη βρίσκονται τα καταστήματα λιανικών πωλήσεων, που σε ορισμένες ιδιαίτερα επιβαρυμένες υγειονομικές περιοχές αναμένεται να ανοίξουν, παρά τη απαγόρευση που υπάρχει. Βασισμένα στην εικόνα την οποία παρουσιάζουν οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των διάφορων κλάδων του λιανικού εμπορίου, που είναι αποκαρδιωτική. Ας παρατηρήσουμε όμως τους αριθμούς, που δεν συνηθίζουν να ψεύδονται.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο μέσος ετήσιος δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο κατέγραψε μέσα στο 2020 ετήσια μείωση της τάξης του -4%. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται, σε σημαντικό βαθμό, στη μεγάλη πτώση των πωλήσεων των καυσίμων κατά -13,3%, σε σύγκριση με το 2019, εξαιτίας των περιορισμών στις μετακινήσεις που τέθηκαν σε εφαρμογή, από το πρώτο κύμα της πανδημίας.
Ο αντίστοιχος δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων, χωρίς τον κλάδο των καυσίμων και των λιπαντικών, μειώθηκε σε ηπιότερο βαθμό κατά -1,3%. Πιο συγκεκριμένα τα αποτελέσματα ανά κλάδο ήταν τα ακόλουθα:
Φαρμακευτικά – καλλυντικά : +17,9%
Super Markets : +5,2%
Έπιπλα – Ηλεκτρικά είδη – Οικ. Εξοπλισμός : -3,7%
Βιβλία – Χαρτικά : -4,4%
Τρόφιμα – Ποτά –καπνός : -7,4%
Πολυκαταστήματα : -8%
Ένδυση – Υπόδηση : -21,7%
Αν εξαιρεθεί ο Οκτώβριος κατά τη διάρκεια του οποίου ο κύκλος εργασιών του λιανικού εμπορίου παρουσίασε αύξηση, η μεγαλύτερη πτώση καταγράφηκε τον Απρίλιο, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο, όταν ήταν σε εφαρμογή τα μέτρα περιορισμού.
Ωστόσο η κρίση στάθηκε αφορμή για την ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά και του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων του κλάδου των λιανικών πωλήσεων, που αποτελούσε ούτως ή αλλιώς σημαντική πρόκληση για το μέλλον των εγχώριων μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, το 59% των χρηστών διαδικτύου, πραγματοποίησε αγορές μέσω των καναλιών ηλεκτρονικού εμπορίου, μέσω e-shops, social media και marketplaces. Για να έχουμε συγκρίσιμα στοιχεία, το 2010 μόλις το 27% των χρηστών διαδικτύου είχαν προβεί σε ηλεκτρονικές αγορές, ενώ το 2015 με την επιβολή των capital controls το ποσοστό αυτό είχε εκτοξευθεί στο 47%.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, οι επιχειρήσεις μέσα στο 2020 στράφηκαν εμφανώς προς τον ψηφιακό κόσμο.
Έτσι το 6% των επιχειρήσεων δημιούργησε e-shop, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το 25% των επιχειρήσεων ξεκίνησε να κάνει πωλήσεις μέσω τηλεφωνικών παραγγελιών και το 12% άρχισε να κάνει πωλήσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων, κυρίως μέσω Facebook και Instagram.
Παράλληλα το 70% των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου, ωθήθηκε από τη πανδημία στο να επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Επιπλέον οι επιχειρήσεις εστίασης χρησιμοποίησαν κατά κύριο λόγο τις πλατφόρμες ηλεκτρονικών παραγγελιών και διανομών κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι οι αριθμοί από μόνοι τους δεν δείχνουν μια εικόνα γενικής καταστροφής. Οπωσδήποτε, οι εταιρείες που ήταν υποκεφαλαιοποιημένες, ή ήταν καθαρά οικογενειακές ή αποτελούσαν ένα αποκούμπι απέναντι στο φάσμα της ανεργίας δίχως στρατηγική και προοπτική, είναι φανερό ότι ήταν πιο ευάλωτες στην κρίση.
Σύμφωνα με την έρευνα της εταιρείας McKinsey, οι καταναλωτές δείχνουν ισχυρή ροπή στο να συνεχίσουν με μεγαλύτερη συχνότητα τις διαδικτυακές αγορές, από ό,τι πριν από τον covid-19. Ταυτόχρονα το ηλεκτρονικό εμπόριο προβλέπεται να αυξήσει σημαντικά το μερίδιό του επί των συνολικών λιανικών πωλήσεων. Επομένως για τις εταιρείες λιανικού εμπορίου, ανοίγεται μια μόνο προοπτική. Κι αυτή είναι η μετάβαση στο ψηφιακό οικοσύστημα.
Η Alpha Bank, στο τελευταίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων, εκτιμά ότι οι βασικοί παράγοντες που θα καθορίσουν την εξέλιξη των επιχειρηματιών του κλάδου λιανικού εμπορίου στο μέλλον, είναι οι ακόλουθοι:
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η αυτοματοποίηση που θα ενισχύσουν τις πωλήσεις, μέσω του ψηφιακού καναλιού και του φυσικού καταστήματος.
Οι νέες εμπορικές στρατηγικές που είναι απαραίτητο να αναπτύξουν οι επιχειρήσεις, ούτως ώστε να δημιουργήσουν συνθήκες πολυκαναλικής πώλησης και εξυπηρέτησης των καταναλωτών.
Οι επενδύσεις που πρέπει να κάνουν οι επιχειρηματίες του κλάδου για τη βελτίωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και της ταχύτητας παράδοσης των προϊόντων, καθώς αυτό αποτελεί ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στο λιανικό εμπόριο και η ενίσχυση της παραγωγικότητάς τους, ώστε να ανταποκριθούν στη νέα πραγματικότητα της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών.
Δηλαδή, λίγο - πολύ, η συνταγή που ισχύει για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας, ισχύει και για το λιανεμπόριο. Τα μαθήματα της υγειονομικής κρίσης είναι μεγάλα. Το ίδιο και οι πληγές που αφήνει πίσω της. Δυστυχώς οι επιχειρήσεις που θα βρεθούν με χαμηλά ίδια κεφάλαια, χωρίς δυνατότητα τραπεζικής ή άλλης χρηματοδότησης και δεν θα μπορέσουν να σταθούν όρθιοι στο ποτάμι του ψηφιακού μετασχηματισμού, θα οδηγηθούν στον αφανισμό.
