Την πεποίθησή του ότι η ελληνική οικονομία θα αντέξει απέναντι στην πρωτοφανή καταιγίδα και πως εφόσον δεν βιώσουμε μια μακρά παράταση του πολέμου, τότε η Ελλάδα θα καταφέρει να κρατηθεί σε ένα ρυθμό σημαντικής ανάπτυξης, έστω χαμηλότερης από τα αρχικά σενάρια, μεταφέρει μέσω του Liberal ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης.
Κάνει σαφές ότι τα πακέτα στήριξης που θα συνεχίσει να λαμβάνει η κυβέρνηση θα είναι πιο στοχευμένα και προσεκτικά απ' ότι επί πανδημίας, αφού οι διαθέσιμοι πόροι είναι σημαντικά μικρότεροι, αναφέρεται στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες που συζητά η Ευρώπη, μιλά για τον κίνδυνο επισιτιστικής κρίσης που διατρέχουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, και εξηγεί γιατί το καθεστώς Πούτιν χάνει από το πόλεμο.
Σε κάθε περίπτωση, δηλώνει αισιόδοξος ότι εάν υποχωρήσουν οι γεωπολιτικές εντάσεις και καθώς θα φεύγει η πανδημία, ως οικονομική μεταβλητή, το κύμα του πληθωρισμού θα υποχωρήσει και η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί, ενώ στο ερώτημα κατά πόσο η Ελλάδα αντέχει μια συζήτηση για νέες παροχές, όπως συνέβη την περίοδο του κορονοιού, απαντά χαρακτηριστικά πως ο φορολογούμενος του μέλλοντος μπορεί να καλύπτει μέρος μόνο της ζημιάς.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Πόσο πιστεύετε ότι θα κρατήσει η οικονομική κρίση εάν ο πόλεμος σταματήσει σύντομα; Ποιος ο μεγαλύτερος φόβος σας για τη διάρκεια της κρίσης αν ο πόλεμος παραταθεί;
Η κρίση των υπερβολικών και παράλογων τιμών ενέργειας, αν ο πόλεμος σταματήσει σύντομα, θα έχει μία φάση σημαντικής αποκλιμάκωσης, η οποία θα έρθει γρήγορα, αλλά και υψηλότερες τιμές, σε σχέση με την προ της κρίσεως περίοδο για τα επόμενα ένα με δύο χρόνια. Αν ο πόλεμος παραταθεί, επί μακρόν, η κατάσταση θα είναι σημαντικά πιο δύσκολη.
Φοβάστε ύφεση στην ελληνική οικονομία, αν όχι φέτος, τα επόμενα χρόνια;
Όχι, η ελληνική οικονομία -με την εξαίρεση ενός σεναρίου μακροχρόνιας παράτασης του πολέμου και μετατροπής του σε ενεργειακό πόλεμο ταυτόχρονα- θα έχει κατά τα επόμενα χρόνια μία θετική, αναπτυξιακή πορεία, η οποία θα εξελιχθεί με κατά τι χαμηλότερους ρυθμούς σε σχέση με το προηγούμενο σενάριο.
Η Ευρώπη θεμελιώθηκε σε μια συμφωνία των πολιτών της ότι η Ένωση θα τους εξασφάλιζε καλή ζωή. Αυτή η συνθήκη απειλείται τώρα από την ακρίβεια. Μήπως στόχευε και εκεί ο Πούτιν;
Νομίζω ότι αυτά που συμβαίνουν, σήμερα, είναι πράγματα που το ρωσικό καθεστώς δεν τα είχε σχεδιάσει. Αλλού πηγαίνανε και αλλιώς καταλήγει αυτή η υπόθεση.
Αντέχει η Ελλάδα μια συζήτηση για νέες παροχές, όπως συνέβη στην περίοδο του κορονοϊού;
Η πανδημία ήταν ένα σοβαρό οικονομικό και δημοσιονομικό «χτύπημα» για τη χώρα, που σε μεγάλο βαθμό, το αντιμετωπίσαμε με επιτυχία, τόσο άμεσα με τις παρεμβάσεις μας, όσο και μεσοπρόθεσμα με την εξασφάλιση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ενεργειακή κρίση έχει άλλο χαρακτήρα. Κάνει όλες τις χώρες που δεν παράγουν φυσικό αέριο, πετρέλαιο και κάποιες βασικές πρώτες ύλες, φτωχότερες.
Υπάρχει μία πρόσθετη ζημιά. Κατά ένα μέρος αυτήν τη ζημιά μπορεί να την καλύπτει ο φορολογούμενος του μέλλοντος, αλλά το μέρος αυτό είναι περιορισμένο, γιατί ακριβώς έχει προηγηθεί η κρίση της πανδημίας και η αντίστοιχη αύξηση του ήδη πολύ μεγάλου δημοσίου χρέους της χώρας.
Το πρόβλημα της ακρίβειας είναι πολιτικό για την κυβέρνηση. Αυτό φέρνει πιο κοντά τις εκλογές;
Αντιθέτως! Ο Πρωθυπουργός έχει πει, με μεγάλη σαφήνεια, ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Μην ξεχνάτε ότι αυτό το κύμα του πληθωρισμού δεν οφείλεται σε οικονομικές, αλλά σε γεωπολιτικές αιτίες και εν τίνι μέτρω -στην πρώτη του φάση- στην πανδημία.
Εάν υποχωρήσουν οι γεωπολιτικές εντάσεις και καθώς φεύγει η πανδημία, ως οικονομική μεταβλητή, το κύμα του πληθωρισμού θα υποχωρήσει και η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί. Η Κυβέρνηση, σε κάθε περίπτωση, έχει δεσμευτεί να λειτουργεί θεσμικά. Κι αυτό ξεκαθάρισε ο Πρωθυπουργός ότι θα κάνει.
Η επιστρεπτέα προκαταβολή ήταν μια καλή πρόταση. Υπάρχουν αντίστοιχες προτάσεις και για την ακρίβεια;
Ναι, η βασική διαφορά της επιστρεπτέας προκαταβολής, σε σχέση με τα μέτρα του παρελθόντος, ήταν ότι σχεδιάστηκε με έναν προσεκτικό αλγόριθμο, ώστε να βοηθά αυτούς που με αντικειμενικά στοιχεία είχαν περισσότερο ανάγκη και δήλωναν, ταυτόχρονα, τα εισοδήματά τους.
Αντίστοιχα και τώρα, τα μέτρα που λαμβάνουμε και θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε θα είναι στοχευμένα και προσεκτικά. Θα σας έλεγα ακόμη πιο στοχευμένα και προσεκτικά, διότι οι δημοσιονομικοί πόροι που μπορούμε να διαθέσουμε, σήμερα, είναι σημαντικά μικρότεροι.
Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων αυξάνονται συνεχώς. Σας προβληματίζει η επαπειλούμενη αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους;
Όχι, το μεγάλο «στοίχημα» είναι να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την επενδυτική βαθμίδα και να εξασφαλίσουμε τη συμμετοχή μας, με ισότιμο τρόπο στα πλεονεκτήματα της Νομισματικής Ένωσης, όπως είναι η βοήθεια που δίνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Το χρέος μας είναι -σε συντριπτικό βαθμό- σε σταθερά επιτόκια και οι τόκοι που πληρώνουμε λίγο επηρεάζονται για τα επόμενα χρόνια, από τις τρέχουσες τιμές των ελληνικών ομολόγων. Συνεπώς, «κλειδί» είναι η επενδυτική βαθμίδα, όχι το ύψος των επιτοκίων.
Πόσο πιο επιτακτική καθίσταται η ανάγκη επίτευξης επενδυτικής βαθμίδας και ποια η εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου για το πότε θα την πετύχουμε, μετά την αναβάθμιση της DBRS;
Η αναβάθμιση, εν μέσω πολέμου, ήρθε μετά από αναβαθμίσεις που έγιναν, εν μέσω πανδημίας. Και ο λόγος που γίνονται αυτές οι αναβαθμίσεις είναι η μεταρρυθμιστική πολιτική της κυβέρνησης. Αυτή θα συνεχίσουμε, διότι μόνο αυτή οδηγεί στην επενδυτική βαθμίδα.
Τι περιμένετε από την Ευρώπη; Οι συζητήσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες βρίσκονται σε εξέλιξη. Πιστεύετε ότι θα ισχύσει η ρήτρα γενικής διαφυγής και το 2023 ή και άλλα μέτρα χαλάρωσης κανόνων;
Ένας συνδυασμός θα γίνει. Ο πόλεμος δημιουργεί ένα έκρυθμο οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο οι δημοσιονομικοί κανόνες είναι ανάγκη να συνεχίσουν να εφαρμόζονται με ευελιξία.
Ταυτόχρονα οι καινούριες ανάγκες που δημιουργούνται -είδατε τί συνέβη με τις δαπάνες άμυνας- επιβάλλουν να γίνει η συζήτηση για τους καινούριους δημοσιονομικούς κανόνες που θα εφαρμοστούν στο μέλλον και ήδη συζητούνται, λαμβάνοντας υπόψη το καινούριο παγκόσμιο περιβάλλον.
Φοβάστε μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση; Ήδη, η Αίγυπτος, που πλήττεται από την άνοδο τιμών στα σιτηρά, προσέφυγε στο ΔΝΤ…
Οι χώρες που έχουν χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, δηλαδή οι αναπτυσσόμενες, υπάρχει κίνδυνος να πληγούν δυσανάλογα από τον απεχθή αυτόν πόλεμο, διότι οι μεγάλες αυξήσεις στα βασικά τρόφιμα και την ενέργεια και τα πολύ χαμηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα στις χώρες αυτές, είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός.
Είναι τελείως διαφορετικές για τη ζωή των ανθρώπων οι συνέπειες των αυξήσεων στις πλούσιες χώρες της Δύσης, σε σχέση με τις χώρες της Αφρικής ή κάποιες χώρες της Άπω Ανατολής ή της Μέσης Ανατολής.
Τελικά ο Πούτιν χάνει ή κερδίζει από το πόλεμο;
Προφανώς χάνει. Τον κόσμο, όμως, τον ενδιαφέρει η τεράστια ζημιά που προκαλεί, η οποία αφορά την Ουκρανία, κατεξοχήν, την ίδια την Ρωσία και τον υπόλοιπο πλανήτη, με πρώτες τις φτωχότερες χώρες. Είναι ένας πόλεμος απολύτως καταστροφικός. Για να μην τον καταδικάζεις με τον πλέον ξεκάθαρο και αυστηρό τρόπο, πρέπει, πραγματικά, να είσαι αναίσθητος στον ανθρώπινο πόνο.
Ποιες τεκτονικές αλλαγές φέρνει ο πόλεμος στον πλανήτη; Η επόμενη ημέρα θα αποτελείται από πολλά εμπορικά «μπλοκ» και ποια θα είναι η θέση της Ελλάδας;
Η γνώμη μου είναι ότι η επόμενη ημέρα δεν θα είναι ημέρα πολλών εμπορικών «μπλοκ», που συνεπάγονται σοβαρή μείωση του παγκόσμιου εμπορίου και πρόσθετο, βαρύ οικονομικό κόστος για τον πλανήτη.
Η οικονομία του πλανήτη θα παραμείνει παγκοσμιοποιημένη. Θα είναι όμως μία ημέρα, στην οποία οι χώρες δεν θα θεωρούν αυτονόητη ούτε την ενεργειακή, ούτε την επισιτιστική, ούτε την υγειονομική ασφάλεια και θα επενδύουν περισσότερο στο εσωτερικό τους σ’ αυτά τα θεμελιώδη αγαθά.
