Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Οι ουρές αναμονής των ανθρώπων είναι εικόνα που πάντα προσφέρεται για κοινωνιολογική και πολιτική ανάλυση. Γιατί υπάρχουν πολλές και διαφόρων ειδών ουρές. Άλλες οι ουρές των γηπέδων, άλλες οι πειθαρχημένες των Γιαπωνέζων που μπαίνουν στο μετρό και άλλες των Αθηναίων που περιμένουν ώρες ατελείωτες για να πάρουν την ηλεκτρονική κάρτα διαδρομών για το μετρό. Άλλες επίσης, εκείνες του ΄15, όταν ο Γιάνης έκλεισε με μία κίνηση ματ, τις τράπεζες, επιβάλλοντας capital controls.
Όποτε βλέπω ουρά, θυμάμαι τον Τίτο Πατρίκιο. Τον είχα ρωτήσει κάποτε: «Καταλαβαίνω απολύτως την προσδοκία σας από τον σοβιετικό «Παράδεισο» αλλά κάποια, τέλος πάντων, πληροφόρηση δεν είχατε για το τι συνέβαινε, εντός των τειχών;». «Ακούγαμε διάφορες αφηγήσεις» μου είπε «αλλά δεν θέλαμε να τα πιστέψουμε. Νομίζαμε ότι τα διέδιδαν επίτηδες οι Αμερικάνοι. Στη Μόσχα βρέθηκα για πρώτη φορά επί Γιέλτσιν, όταν είχε πια πέσει το καθεστώς. Περνώντας έξω από το Μουσείο Πούσκιν, είδα κάτι απίστευτο. Υπήρχε μία τεράστια ουρά, γύρω από το τετράγωνο. Ρώτησα λοιπόν, γιατί τόσοι άνθρωποι περιμένουν σε ένα μουσείο. Μου απάντησαν ότι είχε έκθεση Magritte, που ήταν μέχρι πρότινος, απαγορευμένος από το καθεστώς.» «Και είπα μέσα μου: τί καθεστώς ήταν αυτό που απαγόρευε τον Magritte; Σε τι ήλπιζα τόσα χρόνια;»
Στους σταθμούς του μετρό της Αθήνας το θέαμα των τελευταίων ημερών είναι αποκαρδιωτικό. Οι ουρές μεγαλώνουν εντυπωσιακά, όσο οι άνθρωποι πιστεύουν πως θα εκπνεύσει η προθεσμία για το ηλεκτρονικό εισιτήριο και δεν θα μπορούν πια να μετακινηθούν στη δουλειά τους. Διάφορες γενιές αλλά κυρίως ηλικιωμένοι, θυμίζοντας εκείνη την αλησμόνητη φωτογραφία του απελπισμένου συνταξιούχου που είχε ξαπλώσει κάτω και έκλαιγε, λίγα μέτρα από το ΑΤΜ.
Μερικές φορές νομίζω ότι το κάνουν επίτηδες. Προσπαθούν μάλλον, να δημιουργήσουν μία πραγματικότητα στα μέτρα τους, που να ταιριάζει στην κουλτούρα της εξουσίας τους. Καλός «λαός» είναι ο καταβεβλημένος, ο κουρασμένος, ο απαξιωμένος, ο ηττημένος, ο φτωχοποιημένος λαός. Καλός «άνθρωπος» είναι ο εξαναγκασμένος κρατικοδίαιτος άνθρωπος που συνηθίζει το χέρι του σε παρατεταμένη κίνηση, μέχρι που να εμφανιστεί κάποιος «λαϊκός» ηγέτης να του δώσει το «μέρισμα πλεονάσματος» που του αξίζει…
Υπήρχαν πολλοί τρόποι να δοθεί στους πολίτες το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Υπάρχουν η κατάλληλη τεχνολογία και πολλές ηλεκτρονικές εφαρμογές για να πληρώσει κανείς το αντίτιμο της μετακίνησης. Αντί όμως, να στηριχθούν στις ήδη υπάρχουσες δυνατότητες – έχουν ήδη καταργήσει την εφαρμογή TfA Tickets- συνέλαβαν ένα άλλο σχέδιο ταλαιπωρίας του κόσμου, δήθεν αδιάβλητο για τυχόν υπεξαιρέσεις.
Πέρασαν χρόνια, δεκαετίες, που οι χρεοκοπημένες δημόσιες συγκοινωνίες ζημίωναν το δημόσιο με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, επειδή κανείς δεν αποφάσιζε να φτιάξει τις μπάρες για το μετρό ή να θεσμοθετήσει τον απλό έλεγχο της επίδειξης του εισιτηρίου στον οδηγό του λεωφορείου. Όπως γίνεται στο Λονδίνο και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Αντίθετα, προτιμούσαν την λαθρεπιβίβαση και τους ξυλοδαρμούς των ελεγκτών από το να βάλουν μια τάξη στα πράγματα και να μην επιβαρύνουν τους φορολογούμενους με την τρύπα που άνοιγε στο δημόσιο χρέος.
Μέχρι που βρέθηκε ο «ταλαντούχος» κ. Σπίρτζης για να στήσει τους Αθηναίους στις ουρές, απολαμβάνοντας, προφανώς, το θέαμα σαν άλλος «σοβιετικός ηγέτης».
Λυπάμαι που το πιστεύω αλλά έχω την αίσθηση ότι μισούν, στην πραγματικότητα, αυτό που λένε «λαό». Και ψάχνουν ευκαιρία να αποδείξουν την απέχθεια σε οτιδήποτε μπορεί να τον καθιστά κοινωνία πολιτών και όχι μάζα ηλιθίων.
Εκείνο όμως, που παρατήρησα στις ουρές των σταθμών, είναι η ιώβεια υπομονή των ανθρώπων. Δεν ξέρω πόσο υπομονετικός θα ήταν κάποιος σε άλλες εποχές, για αναμονή πέντε και επτά ωρών! Φαίνεται άλλη γλύκα έχει η ταλαιπωρία από Αριστερούς και άλλη από Δεξιούς. Άλλωστε στη Σοβιετική Ένωση σπάνια άκουγες διαμαρτυρίες. Αλλά ρε παιδιά, με τρομάζει και κάτι άλλο: Θα τύπωναν δραχμές αυτοί που δεν μπορούν να τυπώσουν εισιτήρια για το μετρό;
