Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Αναρωτιέμαι πολλές φορές αν μας ενδιαφέρει, στ΄αλήθεια, η δημοκρατία για την οποία τόσο πολύ κοπτόμεθα. Αν στην πραγματικότητα, την αγαπάμε όσο δείχνουν οι «επαναστάσεις» μας, οι «ήρωές» μας και τα «μανιφέστα» μας.
Οι σκέψεις αυτές μου προκύπτουν συνήθως μετά από διάφορες εκπλήξεις που επιφυλάσσει η καθημερινότητα μεταξύ πολιτικής και εξουσίας. Κάθε φορά που εμφανίζεται μια απίστευτη απόφαση, μια ατάκα, ένα στιχάκι... ή μία τροπολογία που σε βάζει σε σκέψεις για την ποιότητα των ανθρώπων που μας κυβερνούν. Κι ακόμα χειρότερα, για τους πολλούς, αναρίθμητους συμπολίτες μας που τους εκλέγουν.
Οι αποδείξεις για τον ολοκληρωτισμό μας είναι κατεξοχήν ιστορικές και δευτερευόντως, εμπειρικές. Είναι πολλά: η δολοφονία του Καποδίστρια, οι αυλικοί, οι δυναστείες, o εθνικός διχασμός, ο εμφύλιος, η ξεκάθαρη λαϊκή αποδοχή των δικτατοριών του 20ου αιώνα.
Πέρα όμως, από τις καταγραφές της μνήμης, η γενικότερη άρνησή προς την δημοκρατία, απεικονίζεται στην πολιτική και κοινωνική μας συμπεριφορά. Στην κοινωνική αγωγή μας, στη βία της καθημερινότητας, στις απόλυτες μας απόψεις, στις κραυγές, στην αδιαφορία μας, στον θαυμασμό προς την βαναυσότητα και στην βεβαιότητα ότι η ιδεολογία μας είναι αυτή που πρέπει να προσδιορίζει τις αποφάσεις μας.
Πρέπει δυστυχώς, να ομολογήσουμε ότι αν δεν υπήρχαν οι «κακόβουλοι» και «συμφεροντολόγοι» ξένοι, δύσκολα θα είχαμε δημοκρατία και ίσως πιο δύσκολα θα υπήρχαμε και ως κράτος. Γιατί τίποτα δεν αποδεικνύει ότι η μεγάλη μας επιθυμία για ανεξαρτησία προϋπέθετε ότι την φανταζόμασταν ως δημοκρατικό εθνικό σχήμα με ενιαίο Σύνταγμα, ευνομούμενο κράτος και θεσμικά κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα. Άλλωστε, πολύ γρήγορα φροντίσαμε να φυλακίσουμε ή να εξοντώσουμε τους λίγους, ελάχιστους που ήθελαν όλα τα παραπάνω...
Αλλά και σήμερα, οι περισσότερες πολιτικές αποφάσεις που παίρνονται δεν απηχούν καμία διάθεση για συναίνεση, διάρκεια, ισότητα και αποτελεσματικότητα για την κοινωνία. Περισσότερο, εξυπηρετούν τις στενές ιδεολογικές πεποιθήσεις ή τα ιδιοτελή, προσωπικά ή κομματικά συμφέροντα, σύμφωνα με το δόγμα της «παράπλευρης ωφέλειας».
Υπάρχουμε επομένως, δια των άλλων και υπομένουμε τον αφόρητο εαυτό μας υπέρ των άλλων. Αν μας άφηναν μόνους, το πιθανότερο είναι πως θα είχαμε αλληλοεξοντωθεί, κρατώντας για τον καθένα μας την «συμπαντική» του αντίληψη για την πραγματικότητα που τον περιβάλλει.
Και για όσους πιστεύουν ότι το ζήτημα της διένεξης έγκειται στο ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ Αριστεράς- Δεξιάς, Διεθνισμού- Εθνικισμού, Κρατισμού- Φιλελευθερισμού, έχω να τους θυμίσω την αυτοκαταστροφική διάθεση που επιδεικνύουν οι ομοεθνείς τους κάθε φορά που τους προκύπτει μία μεγάλη επιτυχία (πόλεμος, Εuro 2004, Oλυμπιακοί Αγώνες κτλ).
Εν κατακλείδι, ευτυχώς που το χρέος βρίσκεται στα χέρια των Ευρωπαίων, ευτυχώς που η Δύση επενδύει διαχρονικά, στην γεωστρατηγική μας θέση και ευτυχώς που κάθε τυχοδιωκτική μας διάθεση απορροφάται με τις μικρότερες απώλειες από τους αιώνιους κηδεμόνες μας.
Σκεφτείτε μόνο το πιο πρόσφατο δείγμα προκειμένου να πειστείτε για την απαισιόδοξη διάθεσή μου. Αναλογιστείτε τι θα είχε συμβεί αν δεν υπήρχε κανείς να εξηγήσει στον Αλέξη Τσίπρα τις επιπτώσεις που θα είχε η αποχώρηση από το ευρώ, από τη στιγμή που στην πολιτική του ενηλικίωση δεν το είχε πάρει χαμπάρι...
Αναλογιστείτε που θα ήμασταν τώρα, αν είχαμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στην "ικανότητά" μας να πείθουμε ο ένας τον άλλον για τα αυτονόητα. Που δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε με συλλογικό τρόπο, ζητήματα που άλλες κοινωνίες τα έλυσαν εδώ και δεκαετίες.
Όταν λοιπόν, οι Έλληνες εκλέγουν πρωθυπουργό, κάποιον που χρειάζεται τρίτους για να τον πείσουν για την επιβίωσή του, γιατί πρέπει να είμαι αισιόδοξος για τις δημοκρατικές και ελεύθερες πεποιθήσεις τους;
Τέλος, πόσο δημοκρατικό είναι ένα εκλογικό σώμα που το ποσοστό των εκλογέων που επιθυμούν, σχεδόν απροκάλυπτα, την κατάλυση της αστικής δημοκρατίας, ξεπερνάει το 30% (Χρυσή Αυγή, ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μισός ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και άλλα αριστεροδεξιά μορφώματα) ..;
