Θα αντέξουν;

Θα αντέξουν;

Έως σήμερα η κυβέρνηση απήλαυσε πρωτοφανούς διάρκειας περιόδου μέλιτος από την κοινή γνώμη. Παρά την ατολμία της να ασχοληθεί με βαθύρριζες παθογένειες του δημόσιου βίου της χώρας (κυρίως τις σχετιζόμενες με τις δομικές δυσλειτουργίες του δικαιοδοτικού και του εκπαιδευτικού συστήματος…). Παρά το πλήθος των αναφυέντων επί των ημερών της μεγαπροβλημάτων, πολλά εκ των οποίων δεν ανήκουν μάλιστα στην κατηγορία των προβλέψιμων (όπως πχ το κύμα των καταλήψεων στα σχολεία…).

Η επιτυχέστατη αντιμετώπιση, αρχικά τουλάχιστον, κάποιων εξ αυτών… Η γενικότερη επάρκεια και η εμφανής προετοιμασία της για η διαχείριση των ευθυνών που ανελάμβανε… Η κοινωνική μνήμη για τις εφιαλτικές, σε πολλούς κρίσιμους τομείς, επιδόσεις των προκατόχων της… Η αφερεγγυότητα της σημερινής εικόνας της μείζονος αλλά και της ελάσσονος αντιπολίτευσης…

Όλα αυτά οδήγησαν στο συγκεκριμένο «δημοσκοπικό αποτέλεσμα διαρκείας», το οποίο βλέπουμε μετεκλογικά: πρωτοφανές πράγματι, ιδίως για κυβερνητικό σχήμα που δεν διαχειρίζεται τα δημόσια πράγματα σε συνθήκες και κλίμα οικονομικής εκτίναξης…

Ωστόσο…

Κάποιες ήδη διαφαινόμενες διαχειριστικές αποτυχίες των κυβερνώντων… Η συνήθης απώλεια δημοφιλίας από όλες τις κυβερνήσεις περί το μέσον της θητείας τους… Η κόπωση μιας κοινωνίας μη χαρακτηριζόμενης από περίσσευμα υπομονής… Η εμφάνιση νέων διαιρετικών τομών ή η ενδυνάμωση παλαιότερων («τουρκοφάγοι» –«τώρα που τους βρήκαμε διεθνοπολιτικά απομονωμένους να τους τσακίσουμε»- και «συμβιβαστικοί», υγειονομικώς νομιμόφρονες ή/και μαξιμαλιστές στα επιζητούμενα μέτρα και συνωμοσιολόγοι «αντιστασιακοί», «αναπτυξιολάτρες» και έτοιμοι να υποτάξουν την οικονομία στη δημόσια υγεία, ‘προσφυγόφιλοι’ και ανήσυχοι από τις επιπτώσεις της διόγκωσης των μεταναστευτικών εισροών στην οικονομία, τις πολιτισμικές αξίες του τόπου, τη δημόσια υγεία, τη δημόσια τάξη κοκ)… Ακόμη όμως και το γεγονός πως η φύση, άρα και της πολιτικής η φύση, απεχθάνεται το –αντιπολιτευτικό- κενό… Καθώς και το ότι και δεξιά του κυβερνώντος κόμματος υπάρχουν συγκροτημένα πολιτικά υποκείμενα έτοιμα να υποδεχθούν και τις προς εκείνη την κατεύθυνση διαρροές… Είναι στοιχεία που επιτρέπουν την προεξόφληση μιας επικείμενης, έστω μεσοπρόθεσμα, κάμψης της κοινωνικής αποδοχής της κυβέρνησης.

Αυτή η προοπτική λοιπόν, σε συνδυασμό με το γεγονός πως η επόμενη εκλογική αναμέτρηση θα διεξαχθεί με σχεδόν ολοσχερώς αναλογικό εκλογικό σύστημα, επιτρέπει το ερώτημα –ίσως και την ανησυχία κάποιων υποψήφιων επενδυτών- μήπως το ενδεχόμενο ακυβερνησίας της χώρας δεν πρέπει να αποκλεισθεί για το σχετικά εγγύς μέλλον…

Εδώ λοιπόν, για την απάντηση του συγκεκριμένου ερωτήματος, θα ήθελα να εισκομίσω κάποια ιστορικά στοιχεία, που επιτρέπουν μια σχετικώς αισιόδοξη πρόβλεψη επί του προκειμένου:

Έστω και σε αντίφαση με τη δημοσκοπικώς συχνά επιβεβαιωνόμενη προτίμηση των Ελλήνων για την –«απλή και άδολη» ή μήπως σύνθετη και δολιότατη;- αναλογική εκπροσώπηση, όσες φορές εδώ και 100 χρόνια η λαϊκή ψήφος έβγαλε αποτέλεσμα ακυβερνησίας, συνήθως ως αποτέλεσμα της απλής αναλογικής, με συνέπεια να καταστεί αναπόφευκτη η συντομότατη επαναπροσφυγή στην κάλπη, η κοινωνία λειτούργησε διορθωτικά! Ειδικότερα…

Μετά τις πρώτες αναλογικές εκλογές της ιστορίας μας, αυτές του 1926, ο λαός έδωσε τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που διαμορφώθηκε ποτέ… Στις εκλογές των αρχών του 1933, που ακολούθησαν εκείνες –διεξαχθείσες με αναλογικό σύστημα- του φθινοπώρου του 1932 κατέβησαν δύο βασικοί σχηματισμοί/συνασπισμοί, ο καθένας εκ των οποίων υπερέβη κατά πολύ το 45%... Στις εκλογές του 1951 τα ποσοστά των μεγάλων κομμάτων υπερέβησαν αισθητά τα αντίστοιχα του 1950. Και στις εκλογές του 1952 το πρώτο κόμμα ξεπέρασε αρκετά το 50%! Στις εκλογές των αρχών του 1964 το πλειοψηφούν κόμμα ανέβασε το ποσοστό του, σε σχέση με αυτές του τέλους του 1963, κατά 11 μονάδες, φτάνοντας το 53%...

Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989 τα δύο μεγάλα κομματικά μορφώματα υπερέβησαν αισθητά τα ήδη πολύ ψηλά ποσοστά τους του Ιουνίου εκείνης της χρονιάς. Και το σχετικά πλειοψηφούν κατέγραψε περαιτέρω άνοδο στην αναμέτρηση της επόμενης άνοιξης… Επίσης στις εκλογές του Ιουνίου του 2012 και τα δύο δεσπόζοντα κόμματα –του ‘νέου δικομματισμού’ πλέον- είχαν μια αύξηση 10 περίπου μονάδων σε σχέση με τη λαϊκή ετυμηγορία του προηγούμενου μήνα… Ακριβώς δε το ίδιο έγινε στις περσινές εθνικές εκλογές, των αρχών Ιουλίου του 2019, σε σχέση με τις –εθνικού χαρακτήρα- ευρωεκλογές που είχαν γίνει μόλις 40 μέρες νωρίτερα!

Και κάτι επιπρόσθετο: Η –χωρίς εξαίρεση- τάση για συσπείρωση και διορθωτική λειτουργία της λαϊκής ψήφου μετά από κάθε ‘εκλογικό αποτέλεσμα ακυβερνησίας’ υπήρξε πάντα πολύ πιο έντονη οποτεδήποτε η νέα προσφυγή στις κάλπες συνδυαζόταν με εισαγωγή εκλογικού συστήματος με περισσότερα πλειοψηφικά στοιχεία. Και αυτό ακριβώς θα συμβεί, εάν το πολιτικό σύστημα υποχρεωθεί στο μέλλον να προχωρήσει σε δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις: οι δεύτερες θα διεξαχθούν με ένα ισχυρό πλειοψηφικό bonus για το μεγαλύτερο κόμμα…

Συμπέρασμα πρώτον: Ανησυχία για ακυβερνησία στο εγγύς μέλλον δικαιολογείται να υπάρχει, αλλά δεν δικαιολογείται να είναι πολύ μεγάλη (και ίσως η κυβέρνηση θα έκανε καλά να προωθεί τα προαναφερόμενα στοιχεία προς υποψήφιους επενδυτές…).

Συμπέρασμα δεύτερον: Αν ο Τσίπρας στοιχειωδώς γνώριζε πολιτική ιστορία, τουλάχιστον θα προβληματιζόταν μήπως τον συμφέρει να συναινέσει στην κατάργηση της ολοσχερούς αναλογικής την οποία ο ίδιος, σε σύμπραξη με τον Λεβέντη και τον Καμμένο, θεσμοθέτησε… Θα αποτελούσε και επίδειξη αυτοπεποίθησης… (Αλλά το αν με παρατατικό είναι δεύτερο είδος υποθετικού λόγου που δηλοί το αντίθετο του πραγματικού…).