Η πανδημία δεν πρόκειται να σταματήσει, αν δεν φτάσουμε σε "ανοσία αγέλης", δηλαδή να έχει ανοσία σημαντική μερίδα του πληθυσμού πάνω από 50%. Προτιμότερη βέβαια είναι η ανοσία με κάποιο εμβόλιο, γιατί ακόμη δεν γνωρίζουμε πόσο χρόνο διαρκεί η ανοσία του πληθυσμού που νόσησε φυσικά.
Μέχρι τότε όμως, ο καθένας από μας θα πρέπει να τηρεί την κοινωνική απόσταση στο μέγιστο βαθμό μαζί με τη μάσκα και τα μέτρα ατομικής υγιεινής. Γιατί ακόμη και με αυτά, η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει.
Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να είναι διαθέσιμα στο κοινό, αλλά και στους ειδικούς, όλα τα επιδημιολογικά στοιχεία που δείχνουν τα χαρακτηριστικά της πανδημίας, προκειμένου οι πολίτες να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει και οι ειδικοί να είναι σε θέση να προτείνουν τα απαιτούμενα μέτρα, κάθε φορά.
Τα παραπάνω επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου Θοδωρής Λύτρας, μιλώντας στο liberal.gr, σχετικά με την πορεία της πανδημίας στην χώρα μας, καθώς βρισκόμαστε στην κρίσιμη περίοδο πριν το χειμώνα όπου η μεταδοτικότητα θα αυξηθεί και ταυτόχρονα θα αναγκαστούμε να βρεθούμε περισσότερο σε κλειστούς απ' ότι σε ανοικτούς χώρους.
Συνέντευξη στην Άννα Παπαδομαρκάκη
Κε καθηγητά, πόσο σημαντικοί στη μετάδοση του ιού είναι οι ασυμπτωματικοί;
Είναι πολύ σημαντικοί. Πιστεύουμε ότι οι μισοί μολυνθέντες είναι ασυμπτωματικοί και η μεταδοτικότητά τους φτάνει τα τρία τέταρτα της μεταδοτικότητας των συμπτωματικών. Άρα ένα πολύ σοβαρό ποσοστό μετάδοσης στην κοινότητα γίνεται από τους ασυμπτωματικούς. Δεν το γνωρίζουμε ακριβώς, όμως σίγουρα είναι μεγάλο.
Λιγότεροι είναι οι λεγόμενοι υπερμεταδότες, καθώς δεν μεταδίδουν όλοι τον ιό με την ίδια ευκολία, όπως λιγότερο όμως είναι και το ποσοστό αυτών που δεν θα κολλήσουν, αλλά πο παράμετροι αυτές βρίσκονται ακόμα υπό μελέτη.
Πόση σημασία έχουν οι εστίες υπερμετάδοσης στην έκβαση της πανδημίας;
Αν κανείς εστιάσει στα γεγονότα υπερμετάδοσης έχει εξαιρετικά μεγάλο και θετικό αποτέλεσμα στον έλεγχο της πανδημίας, με σχετικά μικρό κόπο.
Μεγάλο μέρος της μετάδοσης της νόσου γίνεται σε συγκεκριμένες ομάδες, και ακριβώς γι΄ αυτό αν τις στοχεύσουμε θα έχουμε συγκριτικά, μεγάλο αποτέλεσμα. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα γηροκομεία. Είναι πολύ μεγάλο το ζήτημα εδώ, γιατί πρόκειται για ευαίσθητο πληθυσμό, σε κλειστούς χώρους, όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσμος. Αντίστοιχα, πρέπει να υπάρχει περιορισμός στις συναθροίσεις. Το όριο των 100 είναι μεγάλο.
Σημεία υπερμετάδοσης μπορεί να είναι και οι χώροι εργασίας, γι΄ αυτό η τηλε-εργασία πρέπει να αξιοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό, με ταυτόχρονη τήρηση των μέτρων δημόσιας υγείας και κυρίως τις μάσκες, όταν χρειάζεται η παρουσία στο χώρο εργασίας.
Ακόμη ένα σημείο υπερμετάδοσης μπορεί να είναι και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, κάτι που πρέπει όμως να σταθμιστεί σε σχέση με ενδεχόμενη προτροπή για χρήση των ιδιωτικών μέσων, ώστε να μην προκληθεί συμφόρηση ή αύξηση των ατμοσφαιρικών ρύπων κλπ.
Πιστεύετε ότι η αύξηση των διενεργούμενων τεστ μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά;
Μπορεί, υπό την προϋπόθεση ότι τα κρούσματα που βρίσκονται απομονώνονται για να μην υπάρχει περαιτέρω διασπορά. Το μέτρο όμως δεν φτάνει από μόνο του. Ταυτόχρονα θα πρέπει να συνοδεύεται και από ταχεία ιχνηλάτηση, διότι αν υπάρξει καθυστέρηση, τότε υπάρχει και διασπορά.
Επίσης, έχει σημασία, τα τεστ που διενεργούνται να δίνουν αξιόπιστα δεδομένα για την επιδημιολογική επιτήρηση. Για τη διενέργειά τους θα πρέπει επίσης να διασφαλίζεται και η αντιπροσωπευτικότητά τους με οργανωμένο τρόπο. Και φυσικά χρειάζεται η διάθεση των επιδημιολογικών δεδομένων με διαφάνεια, τόσο για τη σωστή επιδημιολογική επιτήρηση όσο και για την λήψη των κατάλληλων μέτρων.
Την ίδια στιγμή, η διενέργεια αυξημένου αριθμού τεστ, μόνο με ταυτόχρονη ιχνηλάτηση μπορεί να επιδράσει αποτελεσματικά στην μείωση του ποσοστού των μολύνσεων.
Δυστυχώς, τα δεδομένα αυτά δεν είναι διαθέσιμα στη χώρα μας. Για παράδειγμα, στο αμερικανικό CDC, υπάρχει λεπτομερής ανάλυση - ανώνυμα φυσικά - για τα νέα κρούσματα που καταγράφονται κάθε φορά, μαζί με τα στοιχεία ηλικίας, φύλου, επαφών κλπ.
Τι πρέπει να κάνουμε;
Πρέπει τα μέτρα που λαμβάνονται έχουν ποσοτική και ποιοτική μορφή. Ποσοτικά, ο στόχος είναι να ρίξουμε τον δείκτη μεταδοτικότητας R κάτω από το 1. Να μπει δηλαδή η πανδημία σε φθίνουσα πορεία.
Όμως κάποια πράγματα σχετίζονται με την επιδημιολογία, για το λόγο αυτό θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις συρροές, στις εστίες, αλλά πρέπει και η κοινωνία να αποφασίσει η ίδια τι μέτρα θέλει να πάρει. Πρέπει να αποφασιστεί ποιες δραστηριότητες έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία.
Όσο αυξάνεται η κινητικότητα του πληθυσμού και μειώνονται και οι θερμοκρασίες, η πανδημία μπορεί να εξαπλώνεται. Άρα πρέπει να παίρνουμε μέτρα. Η πανδημία δεν πρόκειται να σταματήσει αν δεν δημιουργηθεί "ανοσία αγέλης", είτε φυσικά, είτε με κάποιο εμβόλιο, γεγονός προτιμότερο και επειδή θα γνωρίζουμε πόσο καιρό θα διαρκεί η ανοσία που θα μας παρέχει. Δεν πρόκειται για στρατηγική, αλλά και για τη φυσική πορεία των πραγμάτων. Εκτός κι αν ο ιός γίνει ενδημικός, οπότε θα επανέρχεται συνέχεια, όπως συμβαίνει με τη γρίπη.
Υπάρχει περίπτωση η κατάσταση να ξεφύγει;
Φυσικά και υπάρχει. Γι΄ αυτό εδώ έχουν σημασία τα επιδημιολογικά δεδομένα και η δημοσιοποίησή τους. Ανάλογα με αυτά, θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα δημόσιας υγείας προκειμένου να αποφύγουμε τις όποιες εξάρσεις, που όχι μόνο δεν είναι επιθυμητές, αλλά δεν θα είναι διαχειρίσιμες από το σύστημα υγείας, όπως αρχικά συνέβη στη Λομβαρδία.
Σημαντικό ρόλο παίζει και η εφαρμογή των μέτρων από τον καθένα μας, στο μέγιστο βαθμό, ώστε όλοι να συμβάλλουμε στη συλλογική προσπάθεια με κάθε διαθέσιμο μέσο, αλλά και στην ενίσχυση του κάθε μέτρου με την ατομική μας προσπάθεια.
