Του Γιάννη Παλιούρη
H Νατάσα βαν Ζιλ είναι μια αληθινή υπέρμαχος της ελευθερίας. Όχι, δεν μετέχει σε φιλοσοφικές αναλύσεις για το Σπήλαιο του Πλάτωνα και τον πραγματικό βαθμό ελευθερίας που έχουμε ως άνθρωποι. Η ειδικότητά της είναι νευροχειρουργός και από το δικό της επιστημονικό πεδίο κατόρθωσε κάτι σπουδαίο: έσπασε τα δεσμά της ακινησίας 13 παραπληγικών ανθρώπων, προσφέροντάς τους και πάλι την ελευθερία της κίνησης.
Χάρη σε μια πρωτοποριακή χειρουργική επέμβαση μεταφοράς νεύρων, η γιατρός του νοσοκομείου Όστιν στη Μελβούρνη έδωσε τη δυνατότητα σε 13 ασθενείς με πλήρη παράλυση να κινούν ως ένα βαθμό τα χέρια τους. Έτσι, είναι σε θέση πλέον να τρέφονται, να κρατούν ένα ποτήρι νερό, να βουρτσίζουν τα δόντια τους και να γράφουν.
Η ομάδα της νοσοκομείου Όστιν εφάρμοσε μια πρωτοποριακή μέθοδο. Αρχικά πήρε υγιή νεύρα και τένοντες από τα σώματα των ασθενών. Στη συνέχεια τα «συνέρραψε» πάνω από την περιοχή του τραυματισμού. Ουσιαστικά δημιούργησε μια νευρολογική γέφυρα, ένα νευρολογικό by pass, παρακάμπτοντας το σημείο τραυματισμού, συνδέοντας λειτουργικά νεύρα. Η γραφική αναπαράσταση της εν λόγω μεθόδου αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο παρακάτω σχέδιο, το οποίο φιλοξενεί η ιατρική επιθεώρηση The Lancet, όπου και δημοσιεύτηκε η έρευνα της βαν Ζιλ.
Φυσικά δεν έχουμε να κάνουμε με πλήρη αποκατάσταση της τετραπληγίας. Η χειρουργική επέμβαση της μεταφοράς νεύρων επέτρεψε στους 13 ενήλικες να ανακτήσουν ικανότητα κίνησης από τους αγκώνες και κάτω. Τελικά, δύο χρόνια μετά τη χειρουργική επέμβαση και μετά από εντατική φυσικοθεραπεία, οι ασθενείς ήταν πια σε θέση να απλώσουν το χέρι τους και να το ανοίξουν για να πάρουν κάτι ή για να χειριστούν αντικείμενα.
Συνολικά ολοκληρώθηκαν 160 μεταφορές νεύρων σε 16 συμμετέχοντες (13 άνδρες και τρεις γυναίκες). Σε δέκα από τους συμμετέχοντες οι μεταφορές νεύρων συνδυάστηκαν με μεταφορές τένοντα για βελτίωση της λειτουργίας των χεριών. Δύο δεν συνέχισαν το πρόγραμμα και ένας απεβίωσε, από παθολογικά αίτια παντελώς άσχετα με την επέμβαση.
Πάνω 250.000 άνθρωποι κάθε χρόνο τραυματίζονται στη σπονδυλική στήλη, με περισσότερους από τους μισούς να καταλήγουν τετραπληγικοί. Σύμφωνα, με την βαν Ζιλ, η μέθοδός της δεν μπορεί να βοηθήσει, προς το παρόν, θύματα με σοβαρότατους τραυματισμούς, ψηλά στη σπονδυλική στήλη. Ωστόσο μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την καθημερινότητα ανθρώπων που έχουν τους συνηθέστερους τραυματισμούς που προκαλούν τετραπληγία. Πρόκειται για τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ζημιά έχει γίνει στην περιοχή C5 και C6, δηλαδή μεταξύ πέμπτου και του έκτου αυχενικού σπονδύλου.
Η μεταφορά νεύρων δεν είναι παρά μόνο η αρχή, νέων πολλά υποσχόμενων μεθόδων αποκατάστασης. Τα βλαστοκύτταρα και η λεγόμενη νευροπρόσθεση εμφανίζονται ως το επόμενο βήμα που θα μπορούσε να αλλάξει το τοπίο της αναγεννητικής ιατρικής στο μέλλον, αποκαθιστώντας πλήρως περιοχές που έχουν νεκρωθεί νευρολογικά.
Φωτογραφία αρχείου
