Φοβάμαι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα αντέξει στον πειρασμό, εν όψει των επόμενων εκλογών, και θα χαλαρώσει τις μεταρρυθμίσεις, για να καλοπιάσει το εκλογικό σώμα, λέει στον «Φ», ο Iain Begg, ερευνητικός εταίρος στο European Institute, του London School of Economics and Political Science.
«Καταλαβαίνω ότι είναι δελεαστικό, αλλά θα ήταν τεράστιο λάθος, θα έστελνε το μήνυμα στους δανειστές ότι πριν καλά καλά χαλαρώσουν οι περιορισμοί, η Ελλάδα άρχισε πάλι να δείχνει κακή διαγωγή», επισημαίνει ο κ. Begg, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη έχει σταθεί πολύ γενναιόδωρη απέναντί μας.
Στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο καθηγητής του LSE που γνωρίζει πολύ καλά την Ελλάδα, μίλησε στον «Φ» για το πώς βλέπει τη μετα-μνημόνιο εποχή, γιατί ο ίδιος θεωρεί ότι η χώρα μπορεί να σταθεί στα πόδια της χωρίς ελάφρυνση χρέους, και για τη συνταγή προσέλκυσης επενδυτών.
«Ενας τρόπος υπάρχει για να γίνει η Ελλάδα χώρα ''''επενδύσιμη'''', να ξεκινήσει την άρση των εμποδίων από τα εύκολα, από ''''τα φρούτα στα χαμηλότερα κλαδιά''''», τονίζει ο καθηγητής του LSE. Υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα μη φιλική σε επενδύσεις από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, τονίζει ότι ήρθε η ώρα αυτό να αλλάξει.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Σε πέντε μήνες η Ελλάδα λογικά βγαίνει από το μνημόνιο. Πιστεύετε ότι είναι σε θέση να σταθεί στα πόδια της;
Ας δούμε κατ'' αρχήν το θέμα από τη βιωσιμότητα του χρέους. Κατά τη γνώμη μου, η Ελλάδα δεν χρειάζεται ελάφρυνση χρέους, καθώς βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Το χρέος είναι μακροπρόθεσμο, το επιτόκιο χαμηλό και αυτό το καθιστά πολύ πιο βιώσιμο συγκριτικά με την Ιταλία, για παράδειγμα. Συνεπώς, δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι η Ελλάδα χρειάζεται ελάφρυνση του χρέους για να κάνει πρόοδο. Είναι διαχειρίσιμο, το προφίλ αναχρηματοδότησής του αφορά σχετικά μεγάλο ορίζοντα και η εξυπηρέτησή του είναι εφικτή ακόμη και με τα συμφωνημένα πρωτογενή πλεονάσματα. Εφόσον μάλιστα ο ESM αγοράσει το χρέος που έχει η Ελλάδα προς το ΔΝΤ, τότε το συνολικό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα υποχωρήσει περαιτέρω.
- Ποιες άλλες προκλήσεις βλέπετε ότι έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα στον δρόμο προς τον Αύγουστο;
Είναι το πολιτικό ζήτημα, το τι θα συμβεί μέχρι τις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν γίνουν. Εκτιμώ ότι θα υπάρξει ένας μεγάλος πειρασμός να χαλαρώσουν κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις. Τόσο σχετικά με τις διαρθρωτικές αλλαγές όσο και στο έλλειμμα, προκειμένου η κυβέρνηση να καλοπιάσει το εκλογικό σώμα. Αυτό θα ήταν τεράστιο λάθος. Αφενός γιατί θα υπονόμευε τη διαδικασία εξυγίανσης του χρέους, αφετέρου γιατί θα έστελνε ένα πολύ αρνητικό μήνυμα στους Ευρωπαίους εταίρους. «Αμέσως μόλις ήρθησαν οι περιορισμοί, εμείς αρχίσαμε πάλι να δείχνουμε κακή διαγωγή», έτσι θα ερμηνεύονταν. Μπορεί να μην ακούγεται αρεστό, ειδικά από έναν ξένο, αλλά έχω να πω ότι η Ευρώπη έχει φανεί πολύ γενναιόδωρη απέναντι στην Ελλάδα. Εδώ και χρόνια, η κυρίαρχη άποψη στην Ελλάδα ήταν ότι «φταίει κάποιος άλλος, όχι εμείς». Ευτυχώς, όμως, τα τελευταία χρόνια άρχισε ν'' αναλαμβάνει τις ευθύνες της, ειδικά επί θητείας Τσακαλώτου. Σε μια στιγμή λοιπόν που η Ελλάδα δείχνει να γυρίζει σελίδα, θα είναι ό,τι χειρότερο να κάνει πίσω.
- Ποια είναι η γνώμη σας για το αφήγημα της «καθαρής εξόδου» από το μνημόνιο, δίχως προληπτική πιστωτική γραμμή; Είναι εφικτό κάτι τέτοιο;
Αν δει κανείς το θέμα από πλευράς ασφάλειας, με άλυτο το πρόβλημα των κόκκινων δανείων στις ελληνικές τράπεζες, είναι επιθυμητό να έχετε ένα δίχτυ προστασίας. Αν το δει κανείς από την πλευρά της αξιοπρέπειας της Ελλάδας, δεν είναι. Καταλαβαίνω ότι υπάρχει μια ισχυρή έλξη στην Ελλάδα να πει στους εταίρους της: ''''Κάναμε μια πολύ σκληρή δουλειά ώς τώρα, δεν χρειαζόμαστε άλλο το αφεντικό να μας λέει τι θα κάνουμε ή όχι από εδώ και πέρα''''. Και είναι αναπόφευκτο ότι το πρόγραμμα προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής θα συνοδεύεται από «αιρεσιμότητες», οι οποίες, αν δεν τηρηθούν, το δίχτυ ασφαλείας θα αποσύρεται. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι αγορές θα πουν ''''κάτι λάθος θα κάνατε, προκειμένου η Ε.Ε. να σας αφαιρέσει το δίχτυ ασφαλείας''''. Αν έπρεπε να αποφασίσω, θα έλεγα ότι η καλύτερη συμβουλή είναι να διατηρήσει η Ελλάδα ένα δίχτυ ασφαλείας και να συνεχίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
- Έπειτα από τόσα χρόνια μνημονίων, η Ελλάδα συνεχίζει να μην είναι ελκυστική για επενδύσεις λόγω υψηλού κόστους δανεισμού, υπερφορολόγησης, αργής απονομής δικαιοσύνης κ.ο.κ. Τι πρέπει να διορθώσουμε;
Ξεκινήστε από τα εύκολα, από «τα φρούτα στα χαμηλότερα κλαδιά». Αν το θέμα της Δικαιοσύνης θέλει καιρό, οι αλλαγές στη δημόσια διοίκηση ίσως είναι πιο άμεσης απόδοσης. Στη περίπτωση της Ελλάδας το πρόβλημα είναι πολύ παλιό, ανάγεται στην περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Από τότε είναι μια μη «επενδύσιμη» χώρα. Αλλά πλέον τα ελληνικά assets είναι πολύ φθηνά, η χώρα γυρίζει σελίδα, είναι επομένως αδιανόητο το Ελληνικό να είναι ακόμη αναξιοποίητο ! Η συνταγή είναι ότι πρώτα βρίσκεις τρόπο να ξεκινήσει η ροή των επενδύσεων και μετά επιχειρείς να τη μετατρέψεις σε πλημμύρα. Είναι καταστροφικό για μια χώρα οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ να κινούνται μόλις στο 12%. Επίσης δεν μπορεί να πάει πουθενά μια χώρα με ποσοστά της τάξης 1% του ΑΕΠ για έρευνα και ανάπτυξη, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 3%. Όπως επίσης αν δεν σταματήσετε το brain drain, αν δεν επαναπατρίσετε το ανθρώπινο κεφάλαιο επιστημόνων.
* Ο Iain Begg είναι ερευνητικός εταίρος στο European Institute, του London School of Economics and Political Science.
** Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος που κυκλοφόρησε στις 16-18 Μαρτίου.
