Του Νικήτα Παπαντωνίου*
Έχει περάσει περίπου ένας χρόνος από την επίσημη θεσμοθέτηση των δημοπρασιών ενέργειας, των γνωστών σε όλους μας ΝΟΜΕ (Nouvelle Organisation du Marche de l'Electricite). Οι δημοπρασίες αυτές, δίνουν το δικαίωμα σε εταιρείες μη παραγωγούς ή παραγωγούς με μειωμένη δυνατότητα, να έχουν πρόσβαση σε ποσότητες ενέργειας σε μειωμένη τιμή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στην Ελληνική πραγματικότητα, η ΔΕΗ πουλάει σε χαμηλές τιμές (πιθανώς και κάτω του κόστους) ώστε να μπορούν οι υπόλοιποι να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές στο πελατολόγιο τους ως αποτέλεσμα του χαμηλού κόστους ενέργειας. Με αυτό τον τρόπο οι εναλλακτικοί προμηθευτές θα μπορούσαν να αποσπάσουν μέρος του πελατολογίου της ΔΕΗ.
Οι ΝΟΜΕ είναι αποτέλεσμα της απόρριψης του σχεδίου της μικρής ΔΕΗ, δηλαδή της απόσχισης όλων των κρίσιμων παραμέτρων της εταιρείας (ενεργητικό, παθητικό, πελάτες και πάγια) κατά 30% και την δημιουργία ενός συγκριτικά μεγάλου ιδιωτικού παρόχου-παραγωγού, με σκοπό να μπορεί να υπάρξει άμεσα υγιής ανταγωνισμός. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα είχαμε την δημιουργία ολιγοπωλίου στον τομέα της ενέργειας.
Οι ΝΟΜΕ, θα πρέπει να υπενθυμίσω ότι είναι ένας νόμος της σημερινής κυβέρνησης, ο οποίος μαζί με την πώληση του πελατολογίου αποσκοπούσε να πάει πιο πίσω την «ηγετική» θέση της ΔΕΗ στην αγορά ενέργειας. Το σκεπτικό ήταν απλό, με δεδομένο ότι η ΔΕΗ πρέπει να μειώσει το μερίδιο αγοράς της, θα πουλούσε μέρος του πελατολογίου όντας σε ηγετική θέση, με σκοπό να πάρει το μεγαλύτερο όφελος από αυτό και ταυτόχρονα θα άρχιζαν οι δημοπρασίες οι οποίες θα βοηθούσαν στο άνοιγμα της αγοράς ενέργειας.
Οι ΝΟΜΕ είναι αποτέλεσμα της απροθυμίας της κυβέρνησης αλλά και της διοίκησης της ΔΕΗ να αποδεχθούν το τέλος της εποχής του μονοπωλίου. Η διοίκηση της ΔΕΗ μάλιστα απέρριψε και την λειτουργία των ΝΟΜΕ αφού έχει αρνητικό αντίκτυπο στα αποτελέσματά της. Έτσι στην πρώτη δημοπρασία που έγινε πέρσι την 25η του Οκτώβρη (2016) το εύρος τιμών των δημοπρατούμενων ποσοτήτων ήταν από 37,37-37,5 / MWh. Στην δημοπρασία του έγινε την ίδια ημέρα φέτος η μέση τιμή έφτασε τα 45,2 / MWh με τιμή εκκίνησης τα 32,05 / MWh. Δηλαδή σε ένα χρόνο είχαμε αύξηση της τάξης του 20%. Τα νούμερα δείχνουν ότι οι ενεργειακές πηγές για τους εναλλακτικούς παρόχους είναι περιορισμένες με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών, όποτε δημοπρατούνται μεγάλες ποσότητες ενέργειας μέσω των ΝΟΜΕ.
Επειδή οι θεσμοί, δεν είναι χθεσινοί, το κατάλαβαν γρήγορα και έβαλαν στην εξίσωση και την πώληση λιγνίτικων μονάδων ώστε η παραγωγή ενέργειας να έχει ανταγωνισμό. Εδώ να τονισθεί ότι μεγάλο μέρος των λιγνίτικων μονάδων είναι παλαιάς τεχνολογίας και χρειάζονται μεγάλα κεφάλαια για να λειτουργήσουν μετά το 2020, γεγονός που περιορίζει το προσδοκώμενο τίμημα για αυτές.
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι απλά. Το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας είναι μία μεταρρύθμιση η οποία πηγάζει μέσα από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και θα ωφελήσει τους καταναλωτές. Στην σημερινή κυβέρνηση (που είναι και κύριος μέτοχος της ΔΕΗ) και στην διοίκηση της ΔΕΗ ποτέ δεν το είδαν με καλό μάτι. Η εταιρεία είναι ένα πολιτικό λάφυρο, του οποίου η δύναμη είναι απαραίτητη τόσο σε πολιτικό όσο και σε συνδικαλιστικό επίπεδο με αποτέλεσμα όταν οι κύριοι συμμετέχοντες δεν συμφωνούν με την προσδοκώμενη αλλαγή-μεταρρύθμιση, τότε η μεταρρύθμιση πηγαίνει χρονικά πιο πίσω και είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Το αποτέλεσμα είναι η ΔΕΗ να πουλήσει μεμονωμένα πελατολόγιο και μονάδες σε χειρότερη τιμή ζημιώνοντας τον κύριο μέτοχό του και τους πελάτες της, δηλαδή τον Ελληνικό λαό.
*Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου-Καρτάλης είναι πρώην CFO της Nobacco, στέλεχος σε εταιρεία ενέργειας και αναλυτής της Eurobank και νυν σύμβουλος στο ΕΒΕΑ, πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, που έχει περάσει από τη διαδικασία του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών μετέχοντας στις επιτροπές Οικονομίας, Ανάπτυξης και Ενέργειας.
