Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα από το «Out of the Box» του οικονομικού ένθετου του «Φιλελεύθερου», στις Δημόσιες Εγγραφές και στην είσοδο στα Χρηματιστήρια των ψηφιακών εταιριών που όλοι χαρακτηρίζουν λόγω μεγέθους, ως «Μονόκερους». Ως «Μονόκερους» στις ΗΠΑ, ονομάζουν όσες νέες startup εταιρίες καταφέρνουν να αποκτούν αξία πάνω από $1 δισ.
Από το 2015 μέχρι και το 2017, υπήρξαν 181 startup εταιρίες, των οποίων η αξία υπερέβη το $1 δισ. Πρώτες στη λίστα ήταν η Toutiao με $20 δισ., η Lianjia.com με $6 δισ., η Outcome Health με $5,5 δισ. η Nio με $5 δισ. και η BAIC BJEV με $4,2 δισ. Όμως οι πάνω από 250 «Μονόκεροι», δεν είχαν πάντα ανοδική πορεία της αξίας τους. Η Honest Company και η Prospect, είδαν πολύ γρήγορα την αποτίμηση τους να διασπά καθοδικά το φράγμα του $1 δισ., όπως για παράδειγμα η Souq.com που εξαγοράστηκε από την Amazon με αποτίμηση $650 εκατ. και η Shazam που εξαγοράστηκε από την Apple στα $400 εκατ.
Το 2018 ήταν μια ξεχωριστή χρονιά για τους «Μονόκερους». Τα περισσότερα startups που έκαναν δημόσια εγγραφή και εισήχθησαν στα χρηματιστήρια, μέσω της διαδικασίας του ΙΡΟ, ήταν ζημιογόνες εταιρίες. Ζημιογόνες εταιρίες, που έδειχναν όμως πως έχουν μεγάλες προοπτικές καθώς άλλαζαν τον τρόπο λειτουργίας των γνωστών μέχρι πρότινος επιχειρηματικών μοντέλων. Το 2018 λοιπόν, οι ζημιογόνοι (με όρους EBITDA) «Μονόκεροι» είχαν μέση απόδοση στα χρηματιστήρια +120%, εν αντιθέσει με τις κερδοφόρες εταιρίες που εισήχθησαν στα χρηματιστήρια και γνώρισαν πτώση των τιμών τους κατά -60% κατά μέσο όρο.
Κλασσικό παράδειγμα, είναι η εταιρία DocuSign, η οποία είδε τη μετοχή της να σκαρφαλώνει από τα $29 στα $57, μέσα σε μια διαρκή πορεία παραγωγής ζημιών. Αντίθετα, η γνωστή σε όλους μας Spotify, μετά από 13 έτη λειτουργίας και 96 εκατ. συνδρομητές, κατάφερε να παρουσιάσει κέρδη της τάξεως των $100 εκατ. Επίσης η Lyft που αποτελεί έναν κολοσσό που έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο μεταφορών, παρ' όλο που άντλησε σημαντικότατα κεφάλαια με την είσοδο της στα χρηματιστήρια, εξακολουθεί να είναι ζημιογόνα. Και ενώ φυσικά, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως φούσκα αφού έχει έσοδα της τάξης των $2,2 δισ., προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός πως δεν μπορεί να παρουσιάσει κερδοφόρες οικονομικές χρήσεις. Και αυτό, διότι τόσο το τμήμα ανάπτυξης και έρευνας, όσο και το τμήμα πωλήσεων και μάρκετινγκ, απορροφούν υπερβολικούς πόρους για να μπορεί να υποστηρίζει αυτόν τον σημαντικό κύκλο εργασιών.
H Lyft πριν εισαχθεί στα χρηματιστήρια είχε αποτίμηση $15 δισ., με κεφάλαια της τάξεως των $5 δις. Αντίστοιχα, η Uber είχε αποτίμηση $72 δισ. με αντληθέντα κεφάλαια της τάξεως των $20 δισ. Και όλα αυτά πριν από τις δημόσιες εγγραφές στα χρηματιστήρια, που έγιναν σε ακόμα υψηλότερες αποτιμήσεις. H Lyft είδε την μετοχή της, να καταρρέει από τα $88,60 στα $44.50. Αντίστοιχα η μετοχή της Uber, από τα $41,57 είδε την μετοχή της να κινείται ανοδικά μέχρι τα $47,08 για να έχει καταλήξει στα $31,86. Υπάρχουν φυσικά και άλλα παραδείγματα ζημιογόνων Μονόκερων όπως είναι η Printerest και η PagerDuty, των οποίων οι μετοχές έχουν παρουσιάσει αρκετά καλύτερη εικόνα.
Αν αυτή η αποκαρδιωτική χρηματιστηριακή απόδοση, δείχνει την γενικότερη μετοχική εικόνα των εμβληματικών εταιριών του νέου ψηφιακού κόσμου, τότε ποιοι είναι κερδισμένοι σήμερα; Κερδισμένοι είναι σίγουρα οι καταναλωτές, που απολαμβάνουν φθηνότερες και καλύτερες υπηρεσίες. Κερδισμένοι είναι οι εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν θέσεις εργασίας, παρ' όλο που αυτές είναι οι περισσότερες, μερικής απασχόλησης και ελαστικών σχέσεων (gig). Κερδισμένοι είναι οι αρχικοί μέτοχοι των startups, διότι από την θέση των ιδρυτικών μετόχων, έχουν επενδύσει στις αρχικές χαμηλότατες τιμές. Κερδισμένοι είναι οι υπόλοιποι ιδιώτες και θεσμικοί επενδυτές που εισήλθαν στο μετοχικό κεφάλαιο των εταιριών στα αρχικά στάδια χρηματοδότησης, αλλά και στα επόμενα στάδια αναζήτησης κεφαλαίων, πριν οι εταιρίες περάσουν το κατώφλι των χρηματιστηρίων.
Είναι σίγουρο πως οι «Μονόκεροι» έχουν σκοντάψει. Δύσκολα θα περάσουν οι ισολογισμοί τους σε κέρδη. Προς το παρόν, κερδισμένοι είναι όλοι οι αρχικοί μέτοχοι και χαμένοι οι νέοι μέτοχοι που αγόρασαν τις μετοχές στις δημόσιες εγγραφές αλλά και αργότερα, μέσα στην χρηματιστηριακή αγορά. Όσο για την πορεία των εταιριών αυτών σε βάθος χρόνου, εκφράζονται σημαντικές επιφυλάξεις, διότι αρκετοί φέρνουν στο μυαλό τους τις μνήμες της κατάρρευσης της φούσκας των dotcom, της 11ης Μαρτίου 2000.
* * *
Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στον σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης: Το περιεχόμενο της στήλης είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
