Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Ο θάνατος του 41ου προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους γέμισε τα ΜΜΕ του κόσμου με πλήθος ιστοριών από το βίο και τη θητεία του στο Λευκό Οίκο. Από κοντά και τα ρεπορτάζ με τις λεπτομέρειες για τις τιμές που θα αποδοθούν σ'ενα πρώην Πρόεδρο και το γεμάτο συμβολισμούς πρωτόκολλο που ακολουθείται από τη στιγμή ανακοίνωσης του θανάτου μέχρι την ταφή του.
Είναι ζηλευτές οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για τις τελετές, το πρωτόκολλο και τους συμβολισμούς που πρέπει να παράγουν με τη δημόσια παρουσία τους, κάθε στιγμή, οι αιρετοί, από τον δήμαρχο του πιο μικρού χωριού μέχρι τον Πρόεδρο της χώρας. Και δεν τις ζηλεύουν γιαυτό μόνον όσοι ομνύουν στους θεσμούς και τους κανόνες λειτουργίας μια δημοκρατικά οργανωμένης πολιτείας. Είναι τόσο εντυπωσιακός ο τρόπος που οι αμερικανικές τελετές που αφορούν τους θεσμούς καταφέρνουν να συγκινήσουν πολίτες σε όλα τα μέρη του πλανήτη που συχνά παρασύρονται σε επευφημίες ακόμα κι αυτοί που δεν φορούν μια γραβάτα για να παρευρεθούν σε ένα δημόσιο γεγονός…
Την ώρα που ο πρόεδρος Μπους θα κηδεύεται στο Τέξας, στην Αθήνα οι αστυνομικές δυνάμεις θα βρίσκονται σε ετοιμότητα για τα καθιερωμένα, τελετουργικά, επεισόδια που όλοι αναμένουν να γίνουν την επέτειο της τραγικής δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Ήδη, εδώ και μέρες, έχουν απομακρυνθεί οι εύφλεκτοι κάδοι των σκουπιδιών από το μεγαλύτερο μέρος του Κέντρου της Αθήνας οι οποίοι κάδοι χρησιμοποιούνται και ως υλικό οχύρωσης, σε οδοφράγματα για να διεξαχθεί ο πόλεμος με μολότοφ, ενώ το χριστουγεννιάτικο δέντρο του Δήμου στην Πλατεία Συντάγματος δεν ανάβει ποτέ πριν την 6η Δεκεμβρίου αφού υπάρχει ο φόβος ότι θα καταστραφεί σε επεισόδια. Πριν από λίγες, μόλις, εβδομάδες, είχε προηγηθεί η τελετουργική πυρπόληση των Εξαρχείων με πρόσχημα την επέτειο μνήμης του Πολυτεχνείου. Όλοι τα έχουμε αποδεχτεί όλα αυτά ως φυσιολογικά και ως τρόπο να θυμόμαστε γεγονότα που σημάδεψαν την πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Στις χώρες που ιεροί είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί, γίνονται τελετές γεμάτες συμβολισμούς που θέλουν να κάνουν την πλειοψηφία να αισθάνεται κομμάτι του ιστορικού γίγνεσθαι του τρόπου. Στις δημοκρατίες γίνονται τελετές ενότητας και σύγκλισης. Στις κοινωνίες όπου κυριαρχεί ο ανορθολογισμός, οι δοξασίες, οι ιδεοληψίες που στοιχίζονται ισάξια δίπλα στα θρησκευτικά δόγματα, Ορθόδοξη Εκκλησία δίπλα στην ορθόδοξη αριστερά, για παράδειγμα, γίνονται τελετουργίες. Τελετουργίες διχασμού, μίσους, αποκλεισμού, καπελώματος της συλλογικής μνήμης για να βγει μια ανακοίνωση Τύπου και να “τσουλήσει” άλλη μια μέρα.
Στη ζωή τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ούτε η ευημερία αλλά ούτε και τα διαρκή ραντεβού με τις αποτυχίες και τις πολιτικές και οικονομικές χρεοκοπίες. Ίσως βέβαια οι Έλληνες να πρέπει να πειστούν ότι τους αξίζει κάτι καλύτερο από τελετουργίες άγριων φυλών με διάφορα προσχήματα που μόνο επιφανειακά σχετίζονται με τη συλλογική μνήμη. Αλλά κι αυτό μένει να το δούμε.
