«Προς τους καθ΄όλην την Επικράτειαν Εκτάκτους Επιτρόπους και Προσωρινούς Διοικητάς» αναφέρει το σπάνιο έγγραφο που χρονολογείται από το μακρινό μας 1828. Θέμα του η λήψη εκτάκτων μέτρων κατά της «αναφανείσας νόσου εις Βραχνί και Καλάβρυτα» η οποία σύμφωνα με τις εξετάσεις των γιατρών ήταν η νόσος πανώλης (πανούκλα). Ο συντάκτης της επιστολής αφού αναφέρει με εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια τις αιτίες διάδοσης της φοβερής αυτής νόσου και συγχαίρει τα στρατιωτικά σώματα της Πελοποννήσου για την αυστηρή περιφρούρηση των πληγέντων περιοχών, δίνει αυστηρές οδηγίες προς όλους για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Συγκεκριμένα, μιλά για άμεση διακοπή κάθε επικοινωνίας των συγκεκριμένων τόπων με άλλες περιοχές, συνεχή επαγρύπνηση σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες και τους τρόπους μετάδοσης της πανούκλας και, κυρίως, συστήνει την άμεση και συχνή επικοινωνία μεταξύ των υπευθύνων Διοικητών (Επιτρόπων) ανά την επικράτεια ώστε σε συνεννόηση με την Κυβέρνηση να μεριμνήσουν «εις εκπλήρωσιν του ιερού και απαραίτητου τούτου χρέους», που είναι η υγεία των απανταχού Ελλήνων.
Αυτή η σελίδα της Ιστορίας, που με δραματικό τρόπο ξαναζεί στις μέρες μας, φέρει την υπογραφή του πρώτου Κυβερνήτη της χώρας, Ιωάννη Καποδίστρια. Σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση στην αρχειακή συλλογή του Ιστορικού Αρχείου – Μουσείου Ύδρας και, μαζί με μια σειρά από άλλα γραπτά τεκμήρια και μουσειακά αντικείμενα, όλα τους σπάνια κειμήλια για την ταυτότητα του νεότερου Ελληνισμού, μας υπενθυμίζει ότι ο τόπος και στο παρελθόν, κατάφερε συντεταγμένα να ξεπεράσει τη δύσκολη ώρα και να σταθεί όρθιος.
Το μουσείο της Ύδρας, στο έμπα του λιμανιού, κλυδωνίζεται από την πανδημία όπως όλη η χώρα. Όμως, οι άνθρωποί του είναι εκεί και εργάζονται για την επόμενη ημέρα. Η δραστήρια επικεφαλής του ΙΑΜΥ, Ντίνα Αδαμοπούλου, δεν έχει να αντιπαλέψει μόνο το κλείσιμο του ιδρύματος, αλλά και την αβεβαιότητα για το φετινό καλοκαίρι. Μόλις πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε ότι το περίφημο ΔΕΣΤΕ του Δάκη Ιωάννου στα παλαιά σφαγεία του νησιού, μετέφερε την προγραμματισμένη έκθεση του πολυθρύλητου Jeff Koons για την επόμενη χρονιά. Το ΙΑΜΥ, προκειμένου να σπάσει αυτόν τον ιδιότυπο εγκλεισμό, επιχειρεί μια «ψηφιακή έξοδο» προς το ευρύ κοινό, ταξιδεύοντας τη συλλογή του στα σπίτια μας.
«Η Ύδρα άδεια και έρημη αυτή την περίοδο, μέσα στην ομορφιά και στις μυρωδιές της άνοιξης και επιπλέον καλυμμένη με ένα παγωμένο πέπλο φόβου και σιωπής λόγω των δυσάρεστων εξελίξεων, ε, ναι, αυτό είναι κάτι που δεν το έχουμε ξαναζήσει» λέει στο Liberal η διευθύντρια του ιδρύματος, Ντίνα Αδαμοπούλου, παρομοιάζοντας το νησί με την «Έρημη χώρα» του Έλιοτ. «Η Ύδρα, όμως, δεν είναι μόνο έρημη αυτή τη στιγμή: είναι και απόλυτα βουβή! Σιωπή παντού… Όποτε συναντάς ανθρώπους στο δρόμο, (πράγμα σπάνιο τώρα πια) φίλους, συγγενείς, τους διπλανούς σου, όλοι είναι βιαστικοί και προβληματισμένοι. Έχει λείψει το γέλιο, η χαρά, η ξενοιασιά και αυτό είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί. Εγώ προσωπικά που ζω στο νησί χρόνια τώρα, όχι δεν έχω ξαναδεί έτσι την όμορφη και γελαστή Ύδρα».
Το ΙΑΜΥ, με μια σειρά από ευφάνταστες εκθέσεις, είναι από τους λιγοστούς δημόσιους οργανισμούς που κατάφερε να «τινάξει» την σκόνη από τα ιστορικά του κειμήλια, επανασυστήνοντάς τα δημιουργικά στα παιδιά και κάνοντάς τα αγαπητά στους ξένους επισκέπτες του νησιού. Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι το μουσείο είναι μια κυψέλη που δημιουργεί νέους «φιλέλληνες». «Κάθε χρόνο υποδεχόμαστε και ξεναγούμε στους χώρους μας περί τις 18.000 με 20.000 επισκέπτες Έλληνες και ξένους. Τα σημαντικά κειμήλια και τα πρωτογενή έγγραφα του Αγώνα που προβάλουμε σε μόνιμη έκθεση εντυπωσιάζουν πολύ τους επισκέπτες και δεν είναι λίγες οι φορές που τους «συλλαμβάνουμε» να μονολογούν συγκινημένοι μπροστά από κάποιο έκθεμα ή έγγραφο. Είναι βέβαιο ότι στο χώρο αυτό ο επισκέπτης βιώνοντας το ιστορικό του παρελθόν, ζει σε όλο της το μεγαλείο την ανεκτίμητη προσφορά της Ύδρας στον Αγώνα, και αναζητώντας βρίσκει σίγουρα την ιστορική του ταυτότητα».
Συνεντευξη στον Γιώργο Μυλωνά
Ποια είναι τα «highlights» του μουσείου;
«Οι επισκέπτες μας διαθέτουν πολύ χρόνο στην εξερεύνηση της Μεγάλης Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή Φεραίου, στην καρδιά του Ανδρέα Μιαούλη, στις προσωπογραφίες των Υδραίων ναυμάχων, στη σφραγίδα του Ναπολέοντα Γ’ Βοναπάρτη, στο σπαθί του βασιλιά Όθωνα, σε πολλά. Στην παρούσα όμως συγκυρία έχουμε δημιουργήσει μέσω της συμμετοχής μας στη πλατφόρμα INCEPTION, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος HORIZON 2020, μια καλή ευκαιρία στους επισκέπτες και φίλους μας να γνωρίσουν το μουσείο και διαδικτυακά. Εφαρμόσαμε δηλαδή μια επαυξημένη πραγματικότητα ΑR/VR που αμέσως προσεχώς θα κατεβαίνει ως εφαρμογή στο κινητό του επισκέπτη ώστε να του δώσουμε τη δυνατότητα να ζήσει μία εντελώς διαδραστική ξενάγηση στους χώρους και τα εκθέματα του Μουσείου μας. Προς το παρόν βέβαια η εφαρμογή είναι σε πρώιμο στάδιο, αφού 4 μόνο από τα εκθέματα του μουσειακού μας χώρου παρουσιάζονται διαδραστικά (Θ/Κ Γ. Αβέρωφ, Χάρτα του Ρήγα Φεραίου, Ακρόπρωρο γυναίκας με λέοντα και ο Γεώργιος Κολμανιάτης). Ωστόσο, σύντομα η περιήγησή μας θα εμπλουτιστεί και στοχεύουμε να ολοκληρωθεί πλήρως με νέες διαδραστικές προσεγγίσεις εκθεμάτων (πίνακες, όπλα, ενδυμασίες, μικροκαλλιτεχνήματα κλπ). Καθώς συνηθίζω να λέω, το Μουσείο μας είναι το «ορατό τμήμα της ιστορίας», γι’ αυτό και στην παρούσα συνθήκη, η εικονική περιήγηση στους χώρους του είναι οπωσδήποτε ο επόμενος στόχος μας».
«Στην Ύδρα έφθασα 31 χρόνια πριν» μας λέει η κ. Αδαμοπούλου. «Παρέλαβα ένα κτίριο ημιτελές σε κατάσταση «γιαπιού» και κλήθηκα όχι μόνο να ολοκληρώσω τις εργασίες ολοκλήρωσής του αλλά και να ασχοληθώ με την περισυλλογή, την τοποθέτηση και την προβολή των πολύτιμων εκθεμάτων του μέσα στους χώρους Μουσείου καθώς και την ταξινόμηση του σπάνιου αρχειακού υλικού των τεκμηρίων, των πολύτιμων αρχείων της Ύδρας. Βεβαίως ο αριθμός των κειμηλίων που παραλάβαμε τότε ήταν πολύ μικρός σε σχέση με τα υπάρχοντα σήμερα.
Πολλοί δωρητές Υδραίοι αλλά και πολλοί φίλοι της Ύδρας άνοιξαν στην κυριολεξία τα σεντούκια τους και πρόσφεραν πολύτιμα οικογενειακά ενθυμήματα με τα οποία εμπλούτισαν τις μόνιμες συλλογές μας. Σήμερα οι συλλογές μας αριθμούν περί τις 3.000 μουσειακών αντικειμένων σε σχέση με τα 330 που παραλάβαμε αρχικά, το δε αρχειακό μας υλικό ξεπερνά κατ’ εκτίμηση τις 500.000 έγγραφα σε σχέση με τις 18.000 που παραλάβαμε. Η τελευταία πολύτιμη δωρεά Διονυσίου και Ίνγκριντ Κουντουριώτη είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα φιλογένειας, αλλά και εμπιστοσύνης και αγάπης προς το μουσείο».
Στην τωρινή συγκυρία το μουσείο μπορεί να καλύψει το σύνολο των εκδηλώσεων και των εκθέσεων που έχει προγραμματίσει;
«Τα έσοδα του Μουσείου, μέσω των οποίων στηρίζει σε ένα μεγάλο βαθμό την καθημερινή του λειτουργία, εννοείται ότι με τις τρέχουσες συνθήκες έχουν μηδενιστεί. Η πρωτόγνωρη συνθήκη έχει δημιουργήσει και στην υπηρεσία μας ανυπέρβλητη οικονομική δυσκολία αφού άλλες εποχές, από αυτήν την περίοδο ήδη, βλέπαμε τα πάσης φύσεως έσοδά μας από τα εισιτήρια, το πωλητήριο και τις λοιπές μουσειακές δραστηριότητες να αυξάνονται, δίνοντάς μας τη δυνατότητα για συνεχή δράση. Στο σημείο αυτό κρίνεται απολύτως απαραίτητη και αναγκαία η έμπρακτη συμπαράσταση των ευγενών μας χορηγών, που είναι πολλοί, από μεγάλα Ιδρύματα (Νιάρχου, Λασκαρίδη, Μποδοσάκη κ.ά.) μέχρι Τράπεζες, φορείς ευρύτερου Δημόσιου Τομέα αλλά και πολλοί ευγενείς ιδιώτες, ώστε να μπορέσουμε απρόσκοπτα να προχωρήσουμε το πολιτιστικό μας έργο. Άλλωστε η ζωή προχωρά, και το μότο μας, ως δραστικό αντίδοτο στη λαίλαπα του κοροναϊού, εκτός το γνωστό «Μένουμε Σπίτι», πρέπει να είναι και το «Αισιοδοξία και Δημιουργία», έστω και σχεδιάζοντας και υλοποιώντας μέσα από το σπίτι. Η δημιουργία, έστω και υπό προοπτική, προσφέρει αναμφίβολα, ζωή και χαρά!
Την επόμενη ημέρα της πανδημίας τι πρόκειται δει ο επισκέπτης;
«Σε συνεργασία με την ΑΣΚΤ θα εγκαινιάζαμε στις 11 Απριλίου έκθεση με χαρακτικά έργα των τελειόφοιτων φοιτητών, εμπνευσμένα από το έργο των μεγάλων ζωγράφων που έζησαν και δημιούργησαν στην Ύδρα. Αυτή η έκθεση, για την οποία θα έβγαινε και ένας όμορφος κατάλογος με την ευγενική χορηγία της ALPHA BANK, μεταφέρεται, καλώς εχόντων των πραγμάτων, τον προσεχή Ιούλιο οπότε και ελπίζουμε να πραγματοποιηθεί. Επίσης, στο εκθεσιακό μας πρόγραμμα έχουμε εντάξει για το καλοκαίρι, την παρουσίαση της δουλειάς σημαντικών ξένων καλλιτεχνών που ζουν και εργάζονται στην Ύδρα, (Michael Lawrence, Mary Gladstone, Natacha Best, Tom Powel), καθώς και την έκθεση έργων του σπουδαίου ΄Ελληνα ζωγράφου της διασποράς Δημήτρη Περδικίδη από τη συλλογή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Στο σημείο αυτό οφείλω να πω ακόμη μία φορά ένα μεγάλο ευχαριστώ για τη μόνιμη και ουσιαστική συμπαράσταση του Ιδρύματος στο ΙΑΜΥ, αφού η περσινή έκθεση του Κωνσταντίνου Βολανάκη με έργα της συλλογής Λασκαρίδη, έφερε στο χώρο μας 5.500 επιπλέον επισκέπτες.
Ανακαλύψτε το Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας στο iamy.gr και στο YouTube
