Των Δρ. Κωνσταντίνου Ηλία Τσάνη* και Δρ. Βασίλειου Στουραΐτη**
Την προηγούμενη εβδομάδα η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία ενός από τα πιο επιτυχημένα start-up της χώρας. Εφαρμόζοντας τακτικές μίας άλλης εποχής και ενός διαφορετικού κοινωνικοοικονομικού συστήματος, επέβαλε τα συμφέροντα μίας μειοψηφίας ομάδας σε βάρος των καταναλωτών και –εν τέλει- ολόκληρης της κοινωνίας.
Παράλληλα, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα από τα μεγαλύτερα start-up εκτός Ευρώπης και Αμερικής: το Careem. Το μοντέλο λειτουργίας του είναι μεταξύ του Taxibeat και Uber, καθώς ναυλώνει δημόσια ταξί, αλλά και αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης (σημειώστε: τα ταξί είναι μέρος κρατικού μονοπωλίου).
Η συγκεκριμένη εταιρία ξεκίνησε το 2012, σε μία χώρα 8 εκατομμυρίων κατοίκων (τότε), όπου χρειάζονταν εφτά άδειες λειτουργίας, μία στο κάθε Εμιράτο. Λόγω της ανεμπόδιστης λειτουργίας της, μέσα σε πέντε χρόνια η αγορά της ευρύτερης περιοχής έχει αλλάξει: οι τιμές των ταξί έχουν γίνει πιο ανταγωνιστικές και η ποιότητα των υπηρεσιών, βάσει συνεχών μετρήσεων, έχει βελτιωθεί.
Παράλληλα, ή εταιρεία έχει εξαπλωθεί σε 16 χώρες/53 μεγαλουπόλεις, έχει 900 υπαλλήλους (οι οδηγοί ταξί δεν είναι υπάλληλοι της εταιρείας), με ρυθμό ανάπτυξης 30% μηνιαία, και με αξία ανώτερη του ένα δισ. δολάρια (πηγή: Careem Investor Report). Επιπλέον, την τελευταία τριετία, έχει αναπτυχθεί ένας μεγάλος αριθμός start-up (Fetchr, Propertyfinder, Bayzat, Souq, Namshi), μόνο στα ΗΑΕ.
Δημιουργείται λοιπόν το ερώτημα: Θα μπορούσε μία ελληνική start-up να έχει αντίστοιχη επιτυχία;
Το μέγεθος της αγοράς (πληθυσμός) είναι το ίδιο. Το μέσο κέρδος ανά επιβάτη της Careem είναι χαμηλότερο, διότι η εταιρεία δίνει συνεχώς χρηματοοικονομικά κίνητρα (δώρα, εκπτώσεις) στους επιβάτες. Η μέση απόσταση ανά ναύλωση στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη (καθότι οι πόλεις στα ΗΑΕ έχουν μικρότερο μέγεθος). Τα χαρακτηριστικά της αγοράς δείχνουν ότι οι προϋποθέσεις ανάπτυξης στην Ελλάδα είναι πιο ευνοϊκές.
Αυτό όμως το οποίο απουσιάζει, είναι οι κατάλληλες πολιτικές για την προώθηση των start up.
Συγκεκριμένα:
1. Χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων –Τα προηγούμενα έτη, για ποιο λόγω τα ποσοστά απορρόφησης του ΕΣΠΑ είναι ιδιαίτερα χαμηλά;
2. Εκπαίδευση και προώθηση επιχειρηματικότητας: Ποιες ενεργές δράσεις αναλαμβάνει η κεντρική κυβέρνηση για την δημιουργία των απαραίτητων δεξιοτήτων;Πως προωθείται η δια βίου εκπαίδευση, με έμφαση σε θέματα τεχνολογίας;
3. Τόνωση ηθικού για να αναληφθούν επιχειρηματικές δράσεις: Με ποιο τρόπο προωθείται η αντίληψη ανάληψης επιχειρηματικού ρίσκου (έναντι της ασφάλειας που παρέχει η 'μονιμότητα');
4. Συνεργασία για παροχή υπηρεσιών σχετικές με νεοφυείς επιχειρήσεις: από παροχή στέγασης, μέχρι συμφωνίες για παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών με έκπτωση (π.χ. μηχανικοί, λογιστές, δικηγόροι), το κράτος, αντί να διευκολύνει, έχει πρακτικά μηδαμινή παρουσία.
5. Απόρριψη ιεραρχιών και αντιλήψεων ότι οι μεγαλύτεροι «γνωρίζουν καλύτερα»: Με ποιο τρόπο προωθείται ως αντίληψη ότι η επιτυχία μίας οργάνωσης δεν εξαρτάται μόνο από την εμπειρία του μεγαλύτερου, αλλά και από την ενέργεια και γνώση του νεότερου, οι οποίοι θα πρέπει να χρήζουν ίσης αντιμετώπισης;
Οι παραπάνω δράσεις θα βοηθήσουν αρχικά να τεθούν τα θεμέλια ενός σταθερού οικοσυστήματος. Φωτεινό παράδειγμα είναι το Ισραήλ: Με 8.5 εκατομμύρια πληθυσμό, και εν μέσω διαρκών πολιτικών αναταράξεων, έχει καταφέρει να χαρακτηρίζεται «start-up nation»: 3000 start-up εταιρείες απασχολούν 300000 άτομα, ο κύκλος εργασιών τους αυξάνεται 40% ανά έτος, υπάρχουν 298 κέντρα έρευνας, και 44 εταιρείες start-up έχουν αξία πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια (πηγή: CBI Insights).
Ως Έλληνες της διασποράς και του εξωτερικού, θα ελπίζουμε και θα προσπαθούμε, για να δούμε την αλλαγή κουλτούρας που επιβάλλεται, για το μέλλον της πατρίδας μας!
*Ο Δρ. Κωνσταντίνος Ηλία Τσάνης εργάζεται ως σύμβουλος κυβερνήσεων σε συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για μικρομεσαίες και start-up επιχειρήσεις σε 14 χώρες της Μέσης Ανατολής και Αφρικής με την Thomson Reuters. Παράλληλα εργάζεται ως ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εταιρείες και start up ενέργειας μέσω της Kaiser Associates.
** Ο Δρ. Βασιλειος Στουραΐτης είναι Διδάκτωρ University of Reading, United Nations consultant, Rome και λέκτορας σε διαφορα πανεπιστήμια της Ρώμης. Επίσης είναι πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, που έχει περάσει από τη διαδικασία του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών.
