Μια νέα μελέτη του κου Ιωαννίδη καθηγητή Επιδημιολογίας στο Stanford έρχεται να ταράξει τα ήδη τρικυμιώδη ύδατα της ιατρικής κοινότητας από έναν ιδιαίτερα ευφυή γιατρό. Οι θάνατοι από κορονοϊό μας λέει ο διάσημος καθηγητής, σε άτομα κάτω των 65 ετών χωρίς υποκείμενα νοσήματα είναι σπάνιοι .
Η μελέτη, αναλύει δεδομένα από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία) και τέσσερις αμερικανικές πολιτείες στον κυκλώνα της επιδημίας (Νέα Υόρκη, Ουάσιγκτον, Μίσιγκαν, Λουιζιάνα), όσον αφορά τους θανάτους σε άτομα κάτω των 65 ετών και χωρίς υποκείμενα νοσήματα.
Το άρθρο συμπεραίνει ότι οι άνθρωποι κάτω των 65 ετών χωρίς υποκείμενο νόσημα αποτελούν μόνο το 0,3% των συνολικών θανάτων από την Covid-19 στην Ολλανδία, το 0,7% στην Ιταλία και το 1,8% στη Νέα Υόρκη. Για τα άτομα αυτά, σύμφωνα με τον κο Ιωαννίδη , «ο κίνδυνος να πεθάνεις από κορονοϊό σε πληθυσμιακό επίπεδο στα περισσότερα μέρη υπολογίζεται να είναι της τάξης του να πεθάνεις σε αυτοκινητιστικό πηγαίνοντας από το σπίτι στο γραφείο».
Ο κος Ιωαννίδης - που δεν είμαι σίγουρος αν γράφεται με ένα ή με δύο 'ν' - έχει εκφράσει ξανά γνώμη για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού. Φιάσκο την χαρακτήρισε.
Επίσης πριν μόνο λίγες μέρες, ψέλλισε κάτι για περίπου δέκα χιλιάδες θανάτους στις ΗΠΑ. Οι θάνατοι στις ΗΠΑ ήδη κοντεύουν τις 20 χιλιάδες. Και βέβαια δεν θα σταματήσουν εκεί. Προς το παρόν λοιπόν το μόνο σίγουρο φιάσκο είναι αυτή η πρόβλεψη.
Η αλήθεια είναι ότι έχω δει τέτοιες μεγάλες ιατρικές προσωπικότητες στα διεθνή και στα ελληνικά συνέδρια. Εξαιρετικοί επιστήμονες με χιλιάδες αναφορές της βιβλιογραφίας τους και εκατοντάδες μελέτες. Άξιοι θαυμασμού γεμίζουν τα αμφιθέατρα των συνεδρίων. Πάρα πολλοί όμως έχουν ένα μειονέκτημα. Δεν είναι πια κλινικοί γιατροί.
Έχουν μερικοί ακόμα και δεκαετίες να δουν άρρωστο. Δεν είναι σπάνιο λοιπόν να ακούσουμε από αυτούς κάτι πραγματικά εξωφρενικά ανεφάρμοστο ή εξωφρενικά κυνικό. Η απώλεια της επαφής με τον πραγματικό ασθενή, σε κάνει να σκέφτεσαι διαφορετικά. Ωστόσο είμαι σίγουρος πως χρειάζεται τελικά και αυτή η προσέγγιση. Με τις αντιθέσεις και όχι με τις τυφλές ομοφωνίες προχωρά η επιστήμη.
Ας το προσπεράσουμε όμως για λίγο αυτό και να μιλήσουμε με αριθμούς. Πάμε στον σχετικό κίνδυνο αυτών που είναι κάτω από 65 ετών και δεν έχουν υποκείμενο νόσημα. Είναι περίπου λοιπόν όση η πιθανότητα να πάθει κάποιος ατύχημα με το αυτοκίνητο πηγαίνοντας στη δουλειά του. Μικρή πιθανότητα, αλλά γιατί πρέπει να την αμελήσουμε;
Γιατί πρέπει να προσθέσουμε ακόμα έναν κίνδυνο γι όσους συνεχίσουν τις ζωές τους; Γιατί πρέπει να ανεχθούμε ως κοινωνία άλλους τόσους νεκρούς όσους έχουμε από τροχαία κάθε χρόνο;. Και γιατί είναι λάθος και φιάσκο να οχυρωθούμε για λίγο, έως ότου μαζέψουμε όπλα και εφόδια. Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι αυτό θα γίνει για πάντα. Αλλά μπροστά στην επίθεση από το άγνωστο, η συνετή στάση δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται φιάσκο.
Αλλά ακόμα και εάν θεωρήσουμε έναν αριθμό νεκρών συμπολιτών μας όσων τα τροχαία , μηδαμινό για να ασχοληθούμε μαζί του, ας δούμε τους υπόλοιπους που είναι πάνω από 65 ετών ή έχουν 'υποκείμενο νόσημα'. Αξίζει να ασχοληθούμε με αυτούς ή είναι "πεταμένα λεφτά";
Το τι σημαίνει στις σύγχρονες κοινωνίες ένας άνθρωπος πάνω από 65 ετών όλοι το καταλαβαίνουμε. Η σύγχρονη ιατρική έχει δώσει σε αυτόν τον άνθρωπο ακόμα τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια δημιουργικής ζωής. Ακριβώς εδώ άλλωστε έγκειται το θαύμα της σύγχρονης επιστήμης. Έχει δώσει επιπλέον χρόνια ποιοτικής ζωής, σε ηλικιωμένους και ανθρώπους με υποκείμενα νοσήματα.
Και το έχει πετύχει ρίχνοντας άπειρα χρήματα, μερικές μελέτες λένε πως σχεδόν τα μισά χρήματα στην υγεία ρίχνονται σε ανθρώπους που δεν θα ζήσουν παραπάνω από έξι μήνες. Κανείς γιατρός όμως και καμία κοινωνία δεν έχει τολμήσει να ψελλίσει ότι κάνουμε κάτι παράλογο ή λάθος. Γιατί ακριβώς αυτό διακρίνει τις σύγχρονες κοινωνίες από τις πρωτόγονες. Η έγνοια για τα αδύναμα μέλη της.
Τις προάλλες διάβασα στον τοίχο φίλης πως η πρώτη ένδειξη πολιτισμού σε κοινωνία δεν ήταν ούτε τα εργαλεία, ούτε τα πήλινα αγγεία , ούτε οι ζωγραφιές στους τοίχους. Ήταν ένας σκελετός προϊστορικού ανθρώπου που επέζησε έχοντας σπάσει το μηριαίο οστό του. Αυτό σημαίνει πως κάποιος στάθηκε δίπλα του , τον φρόντισε, και του έφερε τροφή για να καταφέρει να επιζήσει. Αυτό λοιπόν είναι ο σύγχρονος ανθρώπινος πολιτισμός.
Αφήστε που ακριβώς στο σημείο που οι μάχες χάνονται, αυτό είναι που κάνει το ανθρώπινο είδος πιο δυνατό. Γιατί έτσι επιτυγχάνεται η πρόοδος. Με χιλιάδες αποτυχίες που φέρνουν την μία μεγάλη επιτυχία. Οι χαμένες μάχες για τους ασθενείς μας, ιδίως τους βαριά ασθενείς, είναι που φέρνουν πιο κοντά τις λύσεις του μέλλοντος. Δεν θα κερδίζαμε κανένα πόλεμο αν σταματούσαμε εξ αρχής τη μάχη. Αλλά ας δούμε τώρα τι σημαίνει υποκείμενη νόσος.
Υποκείμενη νόσο λοιπόν, μπορεί να έχει ένας συνάνθρωπος μας που πάσχει από τα έξι του χρόνια από σακχαρώδη διαβήτη. Δεν το επέλεξε. Του συνέβη. Και από τότε παλεύει με τις ινσουλίνες, τις δίαιτες, με τις στερήσεις και με την πρόοδο της ιατρικής έχει καταφέρει να φτάσει 50 ετών να έχει κάνει παιδιά, οικογένεια και να τα μεγαλώνει.
Είναι η μητέρα με καρκίνο του μαστού που βρίσκεται στην ανάρρωση. Είναι εγώ, που πριν από 10 χρόνια, ήμουν 105 κιλά και είχα δείκτη μάζας σώματος σχεδόν 35 και δεν έκανα καμία άσκηση γιατί εφημέρευα μέρα παρά μέρα. Είναι ο σαραντάρης φίλος μας με ιδιοπαθή υπέρταση. Είναι το παιδί με συγγενή καρδιοπάθεια που μετά από τρία χειρουργεία ζει μια φυσιολογική ζωή. Είναι ο πατέρας με μεσογειακή αναιμία που έχει κάνει οικογένεια και βλέπω τα δίδυμα του στο ιατρείο. Είναι το παιδί με λευχαιμία που κέρδισε τη μάχη και του φυτρώνουν σιγά σιγά τα μαλλιά.
Αυτό ρε σεις είναι υποκείμενο νόσημα. Δεν είναι ετοιμοθάνατοι. Είναι εμείς. Είναι ο πατέρας μας, η μάνα μας, το παιδί μας, ο φίλος μας, ο συνάδελφος μας στο γραφείο, που η σύγχρονη ιατρική τους έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία. Δεν είναι νούμερα χαρτογιακάδων στατιστικολόγων. Είναι οι άνθρωποι μας. Είναι το πραγματικό θαύμα της σύγχρονης ιατρικής και των σύγχρονων κοινωνιών.
Και όλα μα όλα τα υποκείμενα νοσήματα τα πολεμάμε και τα νικάμε σιγά σιγά. Όπως θα κάνουμε και τώρα. Εκτός από ένα. Που παραμένει ανίατο. Τον κυνισμό και την έλλειψη ενσυναίσθησης.
