Του Σάκη Μουμτζή
Στην αυτόνομη περιοχή της Ειδομένης συμπλέκονται δύο ιδεολογήματα της παγκόσμιας αριστεράς. Οι κατατρεγμένοι πρόσφυγες, με τα σύνορα που χωρίζουν τους λαούς. Γι ΄αυτό και η συρροή ομάδων του αντιεξουσιαστικού χώρου απ΄ όλη σχεδόν την Ευρώπη.
Στους πρόσφυγες και στους μετανάστες εκφράζεται ο σύμφυτος με την κοσμοθεωρία τους –όπως υποστηρίζουν– ανθρωπισμός της αριστεράς. Επιπλέον, σε δεύτερο επίπεδο, στο πρόσωπο τους καθρεφτίζεται η ενοχή του ιμπεριαλισμού, που, δεν πρέπει να λησμονούμε, είναι το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, σύμφωνα πάντα με τα βιβλία που έχουν διαβάσει όλοι αυτοί οι αντιεξουσιαστές.
Υπάρχει όμως και μία άλλη, πιο ουσιαστική και πιο υπόρρητη, παράμετρος στην ιστορία με αυτούς τους εξαθλιωμένους ανθρώπους. Ένα τμήμα της ριζοσπαστικής αριστεράς –δηλαδή κάποιες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ– πιστεύει πως αυτοί μπορούν να παίξουν τον ρόλο που αρνήθηκε η συμβιβασμένη εργατική τάξη, δηλαδή να αποτελέσουν τον σπινθήρα της επανάστασης. Σαν άνθρωποι που δεν έχουν να χάσουν τίποτα –ούτε τις αλυσίδες τους–, με τη σωστή καθοδήγηση, μπορούν να γίνουν η δύναμη της κοινωνικής ανατροπής.
Μέσα σε αυτό το τρίπτυχο –ανθρωπισμός, ιμπεριαλισμός, επανάσταση– οι εγχώριοι και οι αλλοδαποί καθοδηγητές προσπαθούν να δημιουργήσουν κατάσταση κλιμακούμενης έντασης, τόσο στην Ειδομένη, όσο και στα κέντρα φύλαξης. Στην Ειδομένη όμως αυτή η ένταση αποβλέπει και στην έμπρακτη αμφισβήτηση της έννοιας του «συνόρου», που είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη των κρατών, τα οποία χωρίζουν τους προλετάριους όλου του κόσμου. Άρα η πτώση αυτού του συμβόλου θα σημάνει και την ενότητα των καταφρονεμένων, ανεξάρτητα από την εθνική τους καταγωγή.
Όλα αυτά θα ήταν ιδιαίτερα γραφικά και θα θύμιζαν τις συζητήσεις και τις θεωρητικές αναζητήσεις των φοιτητικών μας χρόνων, αν δεν τα ασπαζόταν και ένας σημαντικός αριθμός κυβερνητικών στελεχών που παράγουν την επίσημη πολιτική του ελληνικού κράτους.
Έτσι, λόγω αυτών των περιθωριακών αντιλήψεων, η πιθανότητα ενός διπλωματικού επεισοδίου με τη γείτονα χώρα –δεν θέλω να σκεφτώ κάτι σοβαρότερο– είναι προ των πυλών, ενώ το εξεγερσιακό κλίμα που επικρατεί στον καταυλισμό είναι άγνωστο πού θα οδηγήσει. Και το κυριότερο είναι άγνωστο πού θα καταλήξει η περιπέτεια της αυτόνομης περιοχής της Ειδομένης, γιατί είναι ολοφάνερο πως αν διαρκέσει, θα δημιουργηθούν ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Το τραγικό και ανησυχητικό είναι πως η αριστερά στην Ελλάδα κουβαλά ένα αρνητικό ιστορικό φορτίο στην υπεράσπιση συνόρων, ως ορίων εδαφικής κυριαρχίας, κάτι που αποτυπώνεται και στην αμηχανία με την οποία αντιμετωπίζει τις έκρυθμες καταστάσεις στα ελληνοσκοπιανά σύνορα.
Η άποψη του Γ. Κυρίτση πως «τα σύνορα δεν είναι γραμμή του οφ-σάιντ» υποκρύπτει μιαν ολόκληρη αντίληψη που υποβιβάζει την εθνική κυριαρχία σε ήσσονος σημασίας θέμα. Γιατί είναι αυτονόητο πως η κυριαρχία ασκείται επί του εθνικού εδάφους. Όταν αυτό έχει ασαφή όρια και η εθνική κυριαρχία, έχει περιορισμένο εδαφικό βεληνεκές κι έτσι η φύλαξη των συνόρων είναι κενή περιεχομένου.
Η ιδεολογικοποίηση της πολιτικής –κυρίως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής– παράγει ακαμψίες που, επί του πρακτέου, οδηγούν σε παραλυτικές καταστάσεις. Πρέπει να γίνει άμεσα αντιληπτό πως η αναποτελεσματικότητα στο προσφυγικό θα θέσει θέμα εθνικής κυριαρχίας όχι μόνον στο Αιγαίο, κάτι που θα δρομολογήσει έκρυθμες καταστάσεις στην πολιτική ζωή της χώρας.
