Του Δρ. Χάρη Βλάδου*
Τον Σεπτέμβριο του 2015, αν θυμάστε, εν μέσω τυμπανοκρουσιών ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε το «επικαιροποιημένο πρόγραμμα» διακυβέρνησής του. Αποφάσισα να το ξαναδιαβάσω, για να το θυμηθώ και να δημοσιεύσω ένα σχετικό κριτικό σχόλιο επί των «πεπραγμένων». Για να σας πω την αλήθεια, μετά την ανάγνωση αυτού του κειμένου, στο σύνολο του, δύσκολα απέφυγα τον πειρασμό να ονομάσω το παρόν άρθρο μου ως «Τα απάντα του βαρώνου Μυγχάζουζεν- Τσίπρα» ή ως «Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος κυβερνητικού ναυαγίου»…
Ας σταθούμε, όμως, απλώς στην ενότητα 2.3.3 αυτού του κειμένου, που εστιάζει στα θέματα βιομηχανίας. Και ας την εξετάσουμε σύντομα, βήμα-βήμα, στο σύνολο της.
Το κείμενο εκκινεί με μια εν πολλοίς ευλογοφανή διαπίστωση: «Την χρονική περίοδο 2010-2015 στην ΕΕ και ΗΠΑ δίνεται όλο και μεγαλύτερο βάρος στην βιομηχανία με στόχο την αύξηση του ποσοστού της βιομηχανίας στο ΑΕΠ με συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις. Στην Ελλάδα δεν εφαρμόστηκε καμία βιομηχανική πολιτική. Η Μνημονιακή πενταετία παρόξυνε τα παραδοσιακά φαινόμενα βιομηχανικής αποδόμησης και απαξίωσης του παραγωγικού δυναμικού της χώρας...»
Και ερχόμαστε στο σήμερα. Σε πλήρη αντίθεση με τις διακηρύξεις της, από την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ουδεμία συνεκτική βιομηχανική πολιτική ούτε σχεδιάσθηκε, ούτε υλοποιήθηκε, από την στιγμή που αυτή ανάλαβε την διακυβέρνηση της χώρας. Απλώς, ακολούθησε και συνεχίζει να ακολουθεί μια σειρά από άτακτες παρεμβάσεις, χωρίς ειρμό και χωρίς ουσία, με καθυστερήσεις, πισωγυρίσματα και άστοχα μπαλώματα. Αν η πρώτη μνημονιακή πενταετία, λοιπόν, «παρόξυνε τα παραδοσιακά φαινόμενα βιομηχανικής αποδόμησης και απαξίωσης του παραγωγικού δυναμικού της χώρας» τα τρεισήμισι χρόνια της διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ως σήμερα, φανερώνουν πως τα επέκτειναν σε εκρηκτικό βαθμό. Η ελληνική βιομηχανία και βιοτεχνία πραγματικά γονάτισε και συνεχίζει να αιμορραγεί με την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Συνεχίζει, λοιπόν, το «μνημειώδες» κείμενο σημειώνοντας πως το αποτέλεσμα της πρώτης μνημονιακής πενταετίας «ήταν η μείωση του ήδη μικρού ποσοστού της βιομηχανίας στο ΑΕΠ από 11% το 2010 σε 8,8% το 2015». Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, βέβαια, ουδεμία αύξηση αυτού του ποσοστού έχει επιτελεστεί, ούτε καν κάποια αναστροφή αυτής της πτωτικής τάσης κατά τα 3,5 τελευταία χρόνια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Αντιθέτως, όλα δείχνουν πως η κρίση συνεχίζει να βαθαίνει…
Συμπληρώνει το κείμενο, δε, κρίνοντας την προηγούμενη κυβέρνηση, «Οι όποιες εξαγγελίες επενδύσεων στην νέα και νεανική επιχειρηματικότητα ήταν επικοινωνιακού χαρακτήρα» υπενθυμίζοντας μας όμως με αυτόν τον τρόπο απλώς την εγκληματική αδιαφορία της παρούσας κυβέρνησης απέναντι στους νέους και στην νεανική επιχειρηματικότητα, καθώς το μόνον που δείχνει να γνωρίζει είναι πως να αυξάνει τις επιβαρύνσεις που τους αφορούν, να συντηρεί τους γραφειοκρατικούς λαβυρίνθους που τους φρενάρουν και τους αποθαρρύνουν και να καθυστερεί στην αξιοποίηση των σχετικών πόρων του ΕΣΠΑ που τους αναλογούν.
Στην συνέχεια, αυτό το «επικαιροποιημένο πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ περνά στην εξέταση του «στρατηγικού προσανατολισμού» του για την βιομηχανία. Σημειώνει συγκεκριμένα πως «Όραμα μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής βιομηχανικής πολιτικής πρέπει να είναι η ανάπτυξη μιας σύγχρονης ελληνικής βιομηχανίας, ως ένας από τους κύριους πόλους της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, που θα παράγει προϊόντα υψηλής ποιότητας και υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας.». Και, φυσικά, κάποιος θα ήταν έτοιμος να συμφωνήσει αν δεν είχε την πραγματική εμπειρία της διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Μιας διακυβέρνησης που μισεί εμπράκτως την αριστεία, σε κάθε πράξη της, αναπαράγει την αναξιοκρατία και τις πελατειακές σχέσεις, διώκοντας την ποιότητα όχι μόνον στα προϊόντα αλλά σε κάθε επίπεδο της ζωής μας, και αντί της επιδίωξης της «υψηλής προστιθέμενης αξίας» προσπαθεί να «συμβιβάσει» τον ελληνική κοινωνία με μια νοοτροπία και μια προοπτική μιζέριας, φτήνιας και ήσσονος προσπάθειας, σε όλες τις διαστάσεις της.
Και το αντιφατικό ευχολόγιο στο «πρόγραμμα», συνεχίζεται ακάθεκτο: «Η αξιοποίηση των δημιουργικού και παραγωγικού δυναμικού της ελληνικής κοινωνίας μπορεί να εγγραφεί σε μια συνεκτική πολιτική ενδογενούς ανάπτυξης, στη βάση των παραδοσιακών και νέων τοπικών εργασιακών εξειδικεύσεων, τεχνολογικών / τεχνικών γνώσεων και εμπειρικών ικανοτήτων του εκκινώντας από την κλίμακα του τοπικού.», Ομιλεί, λοιπόν, το «πρόγραμμα» για «συνεκτική πολιτική» την στιγμή που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μας έχει αναμφίβολα πείσει, πλέον, πως δεν γνωρίζει τίποτα περισσότερο από την εφαρμογή εμβαλωμματικών, μυωπικών και εντελώς αναποτελεσματικών «λύσεων» στο πόδι. Καμία συστηματική οπτική, καμία στρατηγική συνοχή σε κάθε πράξη της παρούσας κυβέρνησης, σε όλα τα θέματα που αφορούν την βιομηχανία και την μεταποίηση μας. Απλώς, τίποτα…
Τολμά να ομιλεί, όπως διαβάζετε μάλιστα, για νέες εργασιακές ειδικεύσεις, τεχνολογικές και τεχνικές γνώσεις την στιγμή που η διακυβέρνηση του δεν παύει να αδυνατίζει ραγδαία και να απαξιώνει ασταμάτητα του θεσμούς της Παιδείας και της επαγγελματικής κατάρτισης, την στιγμή που οι ευρωπαίοι εταίροι μας κάνουν, σήμερα, άλματα μπροστά σε αυτούς τους τομείς.
Στην συνέχεια το «πρόγραμμα» σημειώνει βαρύγδουπα: «Κύριος στόχος της βιομηχανικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ είναι η αύξηση του ποσοστού συμμετοχής της μεταποίησης στο ΑΕΠ της χώρας από 9%, που είναι σήμερα, σε 14,5%-15%, μέσα στα επόμενα επτά (7) έτη. Η αύξηση αυτή εκτιμάται ότι θα οδηγήσει πολλαπλασιαστικά σε αύξηση του συνολικού ΑΕΠ σε ποσοστό 1,5 - 2% ανά έτος.» Τα 3,5 χρόνια όμως πέρασαν και καμία αύξηση του ποσοστού συμμετοχής της μεταποίησης στο ΑΕΠ της χώρας δεν παρατηρήθηκε, όσο για την πρόβλεψη της συμμετοχής αυτής της «ανάπτυξης» στην αύξηση του ΑΕΠ σε ένα ποσοστό 1,5-2% φαίνεται πλέον, το ελάχιστο, κωμικοτραγική…
Και συνεχίζει το κείμενο: «Συγχρόνως, όμως, η αυξημένη συμμετοχή της μεταποίησης στο ΑΕΠ, εκτιμάται ότι θα έχει σαν θετική συνέπεια τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη μεταποίηση της τάξης των 200.000 και της συνολικής απασχόλησης (λόγω του πολλαπλασιαστικού παράγοντα) κατά περίπου 500.000 νέες θέσεις εργασίας». Φυσικά, αυτές οι θέσεις εργασίες παρέμειναν στην σφαίρα της φαντασίας του ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, όπως ήταν αναμενόμενο, με βάση την ανεπάρκεια τόσο του σχεδίου της οικονομικής πολιτικής του, όσο και την εμφανή ανικανότητα της διακυβέρνησης τους στην υλοποίηση κάθε πραγματικά θετικής δράσης.
Αλλά το «πρόγραμμα» προχωρά και ακόμα περισσότερο: «Η εξεύρεση των αναγκαίων επενδυτικών κεφαλαίων θα προέλθει από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (ξένα και ελληνικά), από αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων (ΕΣΠΑ, πρόγραμμα Γιούνγκερ) και από κεφάλαια δημοσίων επενδύσεων.». Μετά από 3,5 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, όμως, αγαπητοί μου, οι ιδιωτικές επενδύσεις, ξένες και ελληνικές, παραμένουν καθηλωμένες σε χαμηλότατο επίπεδο, η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων ΕΣΠΑ εμφανίζουν απογοητευτική απορροφητικότητα -συντριπτικά χαμηλότερη από αυτήν της προηγούμενης διακυβέρνησης- και τα κεφάλαια για δημόσιες επενδύσεις μάλλον κατευθύνονται στις τσέπες συμβασιούχων «ημετέρων».
Και στην συνέχεια ακολουθεί ο «μακρύς» κατάλογος των «επιτυχιών» της «πρώτης κυβέρνησης της Αριστεράς»: «Με νομοθετική ρύθμιση δόθηκε ανάσα ζωής στην Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης, με την παροχή ρευστότητας ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της επιχείρησης, προς όφελος των εργαζομένων της αλλά και των χιλιάδων τευτλοπαραγωγών που συνεργάζονται μαζί της.». Σπουδαία «επιτυχία», ε; Μα ποια είναι η πραγματικότητα;
Σύμφωνα με την Καθημερινή, προ ολίγων μηνών, στο φύλλο της 23 /10/ 2017, διαβάζουμε: «Συνθήκες οικονομικής ασφυξίας, η οποία αγγίζει τα όρια της πτώχευσης, επικρατούν στην Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης (ΕΒΖ) μετά την εμπλοκή στην πώληση των δύο θυγατρικών ζαχαρουργείων στη Σερβία, καθώς ήταν ο απαράβατος όρος που είχε θέσει η Τράπεζα Πειραιώς προκειμένου να εξακολουθήσει να χρηματοδοτεί την πολύπαθη επιχείρηση. Ακόμη και τα έσοδα από τη φετινή σοδειά ζάχαρης δεν πρόκειται να καλύψουν τα λειτουργικά έξοδά της για περισσότερο από 6 έως 8 μήνες. Η οικονομική κατάσταση της ΕΒΖ επιδεινώνεται καθημερινά.» [i]
Στην συνέχεια και μια ακόμα «επιτυχία», σύμφωνα με το «πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ: «Προκειμένου να διασφαλιστεί η νομιμότητα και να προστατευθεί το περιβάλλον και το δημόσιο συμφέρον ανακλήθηκαν για έλεγχο δύο άδειες που αφορούν το εργοστάσιο εμπλουτισμού της «Ελληνικός Χρυσός» στις Σκουριές Χαλκιδικής. Ανακλήθηκαν οι τεχνικές μελέτες της μεθόδου μεταλλουργίας της ακαριαίας τήξης (Flash Smelting) του έργου «Μεταλλευτικές –Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας» που είχε προκριθεί ως βασική συνιστώσα του επενδυτικού σχεδίου μιας οι σχετικοί συμβατικοί όροι δεν έχουν εκπληρωθεί από την εργολήπτρια εταιρεία Ελληνικός Χρυσός.».
Τι έγινε, αλήθεια, και με αυτήν τη «επιτυχία», 2,5 χρόνια μετά; Μετά από μια Οδύσσεια θεαματικών αναβολών, παρελκύσεων και χρονοτριβών, για τον υφυπουργό κ, Πιτσιόρλα, σύμφωνα με το δημοσίευμα του ΒΗΜΑΤΟΣ 19/11/17 :«Η επενδύτρια εταιρεία δεν μπορεί να δείξει υπομονή ορισμένων μηνών και προβαίνει σε κινήσεις πίεσης που κανένα νόημα δεν έχουν» [ii]. Μετά από 3,5 χρόνια διακυβέρνησης, λοιπόν, είναι απολύτως σαφές πως στον ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, απλώς, δεν βιάζονται. Σε τίποτα…
Θέλετε και μια ακόμα «επιτυχία» της «πρώτης κυβέρνησης αριστεράς»; Να πως περιγράφεται στο εν λόγω «πρόγραμμα»: «Υποστηρίχθηκε η προσπάθεια επαναλειτουργίας της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας, εντασσόμενη στο γενικότερο σχέδιο ανάπτυξης της βιομηχανίας στη χώρα. Οργανώθηκαν και προσδιορίσθηκαν τα αναγκαία βήματα που πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι -εργαζόμενοι, Τράπεζες, Δημόσιο-να υλοποιήσουν, ώστε η επαναλειτουργία της εταιρείας υπό το νέο συνεργατικό σχήμα να είναι γεγονός στο συντομότερο δυνατό χρόνο.»
Τι έγινε όμως και με αυτήν την υπόθεση, τελικώς; Όπως μας ενημερώνει σχετικό δημοσίευμα [iii], στις 18/01/2018, «Με σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφαίνεται ότι, αφενός, η Ελληνική Δημοκρατία δεν έλαβε εντός της ταχθείσας προθεσμίας όλα τα απαραίτητα μέτρα για την εκτέλεση της απόφασης 2012/541/ΕΕ της Επιτροπής της 22ας Φεβρουαρίου 2012 στην υπόθεση SA.26534 (C 27/2010 πρώην ΝΝ 6/2009) σχετικά με κρατική ενίσχυση που εφάρμοσε η Ελλάδα υπέρ της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας και, αφετέρου, παραβαίνοντας την υποχρέωσή της να ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που έλαβε κατ' εφαρμογήν της αποφάσεως, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 2 έως 4 της εν λόγω αποφάσεως καθώς και από τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.». Ακόμα μία παταγώδης «επιτυχία» , λοιπόν, της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ…
Στην συνέχεια το κείμενο αυτό περιλαμβάνει και τις «προγραμματικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ» για την βιομηχανία:
- «Το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δίνει ιδιαίτερη έμφαση: Στα πεδία παραγωγής που δημιουργούν σταθερές θέσεις απασχόλησης, αυξάνουν την εγχώρια προστιθέμενη αξία και περιορίζουν την εξωτερική εξάρτηση της οικονομίας (π.χ. τρόφιμα, εξειδικευμένες καλλιέργειες, οικονομικά βιώσιμη αξιοποίηση ορυκτού πλούτου).
- Στην αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών που διαθέτει η χώρα μας (μεταλλικά ορυκτά, βιομηχανικά ορυκτά και ενεργειακά κοιτάσματα).
- Στην ενίσχυση των στοιχείων της αλυσίδας “Γνώσεις για ανταγωνιστική παραγωγή-ποιότητα-τεχνολογία--έρευνα”, με την προώθηση κινήτρων και μηχανισμών ενίσχυσης της ικανότητας των επιχειρήσεων να στηρίξουν την οργάνωση μορφών παραγωγής τέτοιων που να αξιοποιούν περισσότερες γνώσεις, τεχνολογίες, ποιοτικά στοιχεία κ.λ.π. Στην προώθηση της καινοτομίας σε προϊόντα και παραγωγικές διαδικασίες, με αύξηση της συνολικής δαπάνης (δημόσιας και ιδιωτικής) για Ε+Α και επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, καινοτόμο επιχειρηματικότητα, ανθρώπινο δυναμικό και δεξιότητες.
- Στη δημιουργία κέντρου (φυτώριο) καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στις νέες τεχνολογίες έτσι ώστε να επιλύονται κεντρικά από εξειδικευμένα στελέχη-συμβούλους, σημαντικά ζητήματα, όπως έλλειψη επιχειρηματικού περιβάλλοντος, έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, έλλειψη χρηματοδότησης και επένδυσης σε νέες τεχνολογίες, έλλειψη σταθερότητας νομοθετικού και φορολογικού πλαισίου.
- Στην ενίσχυση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού με στόχο την παραγωγή προϊόντων υψηλής αξίας (κοινωνικής και οικονομικής) με περιβαλλοντικό πρόσημο που τελικά ενισχύουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητας της χώρας.
- Στη δημιουργία “Σήματος Ελληνικού Προϊόντος (ΣΕΠ)”, με αξιολογούμενα χαρακτηριστικά: την εγχώρια παραγόμενη προστιθέμενη αξία, την προέλευση Α ?υλών, Β ?υλών και υλικών συσκευασίας, την εντοπιότητα της παραγωγικής μονάδας, την προέλευση πιθανών ενδιάμεσων υλών (ημιέτοιμο προϊόν), τη νομιμότητα της επιχείρησης σε σχέση με την εργατική νομοθεσία, την ύπαρξη συμφωνίας δικαιωμάτων (royalties) με τη μητρική εταιρία (σε περίπτωση ξένης μητρικής εταιρίας).
- Στην προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων, με αμοιβαία επωφελείς όρους σε τομείς με ισχυρό τεχνολογικό χαρακτήρα και αυξανόμενη ζήτηση στις παγκόσμιες αγορές, με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων οικονομικής πολιτικής.
- Στην αξιοποίηση του πιστωτικού συστήματος και δημιουργία κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για την ενίσχυση των προσπαθειών παραγωγικής ανασυγκρότησης.
- Στη διαμόρφωση ρεαλιστικών κινήτρων με κύριο στόχο την επανάχρηση (στο βαθμό που είναι δυνατόν) αργουσών Βιομηχανιών και βιομηχανικών κτιρίων. Απαιτείται άμεσα η καταγραφή τους, η απελευθέρωσή τους από διάφορες δεσμεύσεις (ο κύριος όγκος ανήκει σε Τράπεζες) και η διάθεσή τους για την ανάπτυξη νέων επενδύσεων με ιδιαίτερα κίνητρα μέσω του επενδυτικού νόμου, και στα πλαίσια της κατεύθυνσης ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας (συνεργατικά / συνεταιριστικά σχήματα εργαζομένων).»
Αν κάτι προξενεί εντύπωση, εδώ, είναι το πώς καμία- όντως, καμία- από τις προηγούμενες «δεσμεύσεις» δεν πραγματοποιήθηκε από την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ως σήμερα…
Και ο χρόνος τους, το γνωρίζετε, τελειώνει. Οι εκλογές πλησιάζουν.
Εκλογές που εύχομαι να αναδείξουν μια νέα ισχυρή κυβέρνηση της ΝΔ αποφασισμένης και ικανής στο να δημιουργήσει ένα σταθερό και ελκυστικό περιβάλλον για νέες ιδιωτικές βιομηχανικές επενδύσεις, μια οικονομία με χαμηλότερη φορολογία, με συστηματική μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων στην επιχειρηματικότητα και με συστηματική άρση των ποικίλων εμποδίων στην δημιουργικότητα της ελληνικής κοινωνίας.
Για να ξεπεράσουμε, επιτέλους, την «εποχή των παραμυθιών»…
* Ο δρ. Χάρης Βλάδος είναι Οικονομολόγος, Συντονιστής Υποτομέα Βιομηχανικής Πολιτικής της ΝΔ.
