Ένα άρθρο στον Economist της τρέχουσας εβδομάδας που αναφέρεται στην εξαθλίωση των κατοίκων περιοχών του Κονγκό που ζουν από την εξόρυξη κοβαλτίου, στην πραγματικότητα περιγράφει τη μοίρα των λαών στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις χώρες της περιφέρειας που στο υπέδαφός τους υπάρχει ορυκτός πλούτος.
Η υπόθεση της εξόρυξης κοβαλτίου στο Κονγκό είναι η τυπική του είδους. Ένα ορυκτό που χρησιμοποιείται στα iphone και τις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αρχικά δίνει ανάσα στους πολλούς που το εμπορεύονται. Στη συνέχεια τα ορυχεία κοβαλτίου εκχωρούνται σε πολυεθνικές με σκανδαλώδεις συμβάσεις. Η εξέλιξη της οικονομικής συγκυρίας όμως έχει ως αποτέλεσμα η ζήτηση για κοβάλτιο να πέσει μαζί και οι τιμές, η εξόρυξη γίνεται εν πολλοίς ασύμφορη, οι επενδυτές απομακρύνονται ή παγώνουν τις επενδύσεις και ο λαός που η μόνη του επαγγελματική διέξοδος είναι τα ορυχεία κοβαλτίου, προσπαθώντας να βιοποριστεί, καταλήγει να κλέβει και να οδηγείται κατά εκατοντάδες, στιβαγμένος σε φυλακές. Κι αυτό είναι το καλό σενάριο γιατί στο κακό σενάριο συχνά τα ορυχεία καταρρέουν και δεκάδες άνθρωποι, παιδιά και έφηβοι στην πλειοψηφία τους, χάνουν τη ζωή τους εγκλωβισμένοι στις στοές. Απόγνωση.
Στις χώρες που έχουν ορυκτό πλούτο (κυρίως πετρέλαιο) αλλά η δημοκρατία δεν είναι ισχυρή, οι πολίτες εξανδραποδίζονται στην κυριολεξία από ληστρικές πολιτικές πολυεθνικών που διαπλέκονται με διεφθαρμένες κυβερνήσεις που ξεπουλούν την εκμετάλλευση των πηγών και αφήνουν το λαό τους εξαθλιωμένο να ζει με μισθούς πείνας και να εργάζεται υπό άθλιες συνθήκες. Για να μην αναφερθούμε στις πολεμικές συγκρούσεις που συχνά έχουν αφετηρία τη διεκδίκηση πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Προφανώς και υπάρχουν διαβαθμίσεις στο φαινόμενο. Αλλά εάν εξαιρέσουμε τις χώρες του σκληρού πυρήνα της Δύσης, όσες έχουν πλούσιο υπέδαφος σε ορυκτά μέταλλα ή καύσιμα, κατά κανόνα δυστυχούν υπό διεφθαρμένες κυβερνήσεις ή δικτατορικά καθεστώτα. Από τη Βενεζουέλα μέχρι τη Μέση Ανατολή βλέπουμε την ίδια ιστορία με μικρές παραλλαγές.Ο ορυκτός πλούτος από ευλογία καταλήγει κατάρα.
Όλα τα παραπάνω εξηγούν γιατί είμαστε αναφανδόν υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κάθε τεχνολογίας που θα μας απαλλάξει από τη χρήση των ορυκτών. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι το μόνο διακύβευμα.
Βέβαια, έχουμε ακόμα δρόμο μέχρι να απαλλαγούμε εντελώς από τα ορυκτά και ειδικά τα ορυκτά καύσιμα. Όσο γρήγορα και να προχωρήσει η ανάπτυξη της τεχνολογίας των αντιδραστήρων σύντηξης ή της χρήσης του υδρογόνου χρειάζεται ακόμα χρόνος και η ζωή στη Δύση είναι πολύ ενεργοβόρα.
Η Ελλάδα πολύ σωστά έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, αν και η ζημιά που θα υποστεί η Δυτική Μακεδονία από την απολιγνιτοποίηση και η χώρα από την περαιτέρω αποβιομηχάνιση που η απολιγνιτοποίηση θα επιφέρει είναι πάρα πολύ μεγάλη.
Η χώρα μας λόγω της ιδιαίτερης φυσικής της ομορφιάς έχει κάθε λόγο να αναπτύξει την καθαρή ενέργεια και να μην θέτει σε κίνδυνο τις θάλασσες της με περιττές και αναχρονιστικές εξορύξεις.
Η γρήγορη απεξάρτηση του πλανήτη από τα ορυκτά καύσιμα και ειδικά το πετρέλαιο και στη συνέχεια το φυσικό αέριο θα απαξιώσει την αξία τους και θα θέσει την εκμετάλλευσή τους εκτός του παιχνιδιού της γεωπολιτικής που εν πολλοίς ορίζεται και από την Ενέργεια. Ήδη η εξόρυξη του πετρελαίου έχει γίνει ασύμφορη και τα νέα πρότζεκτ έχουν «παγώσει». Ας ευχηθούμε να σταματήσει κάθε ενδιαφέρον για εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου το δυνατόν συντομότερο. Είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να μας συμβεί.
