Του Μιχάλη Γκλεζάκου
Το πρώτο εξάμηνο του 2015, που η Ελληνική κοινωνία μετρούσε 6 χρόνια στην ύφεση και 5 στα μνημόνια, τότε που η Ελληνική οικονομία προσπαθούσε να μάθει να ζει χωρίς τραπεζική χρηματοδότηση και με φθίνοντα τζίρο, ο κ. Βαρουφάκης (και ποιοι άλλοι;) αποφάσισε να πειραματισθεί μαζί μας. Βλέπετε δεν κατάφερε να πείσει την ΕΕ να υιοθετήσει τις δικές του θεωρίες (;) και σκέφτηκε να τις εφαρμόσει πάνω μας. Αποφάσισε για εμάς, χωρίς εμάς. Προφανώς θεώρησε ότι δεν μας πέφτει λόγος. Ίσως, πάλι, να σκέφτηκε ότι δεν είμαστε αρκετά έξυπνοι για να τον καταλάβουμε.
Ανέθεσε λοιπόν σε έναν κάποιο σύμβουλο του, να οργανώσει την εισαγωγή παράλληλου νομίσματος. Εκείνος, όπως ομολογεί, συμβουλεύθηκε τον οχτάχρονο γιό του. Τόσο μεγάλη αίσθηση ευθύνης, για τη μοίρα 11 εκατομμυρίων ανθρώπων!
Το τραγικό είναι ότι οι σχεδιασμοί τους (όπως τους αποκαλύπτει ο σύμβουλος Κιμ), είναι ανόητοι. Σχεδόν παιδικοί (λέτε να εκπόνησε όλο το σχέδιο ο 8χρονος γιός του Κιμ;). Θα πλήρωναν, λέει, το 10% των αμοιβών των δημοσίων υπαλλήλων με το δεύτερο νόμισμα και θα το έπαιρναν πίσω όταν οι δημόσιοι υπάλληλοι θα εξοφλούσαν με αυτό τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Όλος ο «καυγάς» δηλαδή για να καταφέρουν κάτι που θα γινόταν καλύτερα με μια απλή συμψηφιστική εγγραφή; Προφανώς όχι. Ο στόχος ήταν να καθιερωθούν αυτά τα κουπόνια, το δεύτερο νόμισμα δηλαδή, στις συναλλαγές. Για να μπορούμε να αυξάνουμε τις κρατικές δαπάνες όποτε θέλουμε και βέβαια να τις χρηματοδοτούμε εκδίδοντας ανεμπόδιστα νέα κουπόνια. Ο λογαριασμός φυσικά θα ερχόταν σε εμάς, μέσω του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού που θα ακολουθούσε.
Ας δούμε όμως, πως θα εντασσόταν στην οικονομία και τι συνέπειες θα προκαλούσε αυτό το δεύτερο «νόμισμα». Ας υποθέσουμε ότι κυκλοφορούν στην αγορά τα κουπόνια του Βαρουφάκη παράλληλα με το ευρώ. Ποιος θα τα προτιμήσει; Ποιος θα σκεφτεί ότι έχουν την ίδια αποδοχή με το ευρώ; Ποιος θα αισθανθεί ασφαλής έχοντας τις οικονομίες του (ανεξάρτητα αν τις κρατά στο σπίτι ή τις καταθέτει στην τράπεζα) σε κουπόνια; Ποιος εισαγωγέας θα καταφέρει να πείσει τους προμηθευτές του να δεχθούν κουπόνια; Την απάντηση την ξέρετε.
Τι θα συνέβαινε λοιπόν αν έμπαινε σε λειτουργία το σχέδιο Βαρουφάκη - Κιμ; Πολύ απλά, για να αγοράσεις τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα και όποιο άλλο είδος χρειαζόσουν για να καλύψεις τις άμεσες ανάγκες σου, θα έπρεπε να έχεις ευρώ. Για να τα βρεις, θα εξαργύρωνες τα κουπόνια σου όσο-όσο. Θα ξεφύτρωναν ανταλλακτήρια, όπως γίνεται τώρα με τα ενεχυροδανειστήρια. Θα σου έδιναν, στην καλύτερη περίπτωση, 60% της ονομαστικής αξίας. Οι καλύτεροι πελάτες των ανταλλακτηρίων θα ήταν όσοι χρωστούσαν στο κράτος. Αγοράζοντας κουπόνια π.χ. στο 80% της ονομαστικής τους αξίας, θα εξοφλούσαν τις υποχρεώσεις τους στην εφορία με όφελος 20%. Πάρτι δηλαδή με τα δικά σου λεφτά.
Τι θα γινόταν, όμως, μακροπρόθεσμα; Ας δούμε τι συμβαίνει στην Κούβα των δύο νομισμάτων: Με το «καλό» νόμισμα (CUC) μπορείς να αγοράσεις τα πάντα. Με το «κακό» νόμισμα (CUP) ότι παράγεται στη Χώρα και ούτε. Γι αυτό, οι τουρίστες χρησιμοποιούν CUC και οι ντόπιοι βολεύονται με CUP. Στην Αβάνα, σήμερα, ένας μηνιαίος μισθός των 40 ευρώ θεωρείται μεγάλος. Το κόστος ζωής όμως είναι σχεδόν όσο στην Ελλάδα.
Τι θα γινόταν με εμάς; Κάτι ανάλογο. Το κακό νόμισμα (κουπόνια ή όπως αλλιώς θα τα βάφτιζαν) θα κυριαρχούσε γιατί όλοι θα ήθελαν να το διώξουν. Το καλό (ευρώ) θα εξαφανιζόταν γιατί όλοι θα ήθελαν να το διαφυλάξουν ως «κόρη οφθαλμού». Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι αγρότες και γενικότερα εκείνοι που θα ήταν αναγκασμένοι να πουλήσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στο εσωτερικό, δηλαδή με κουπόνια,δεν θα είχαν καμιά ελπίδα.
Ο δανεισμός του κράτους και των επιχειρήσεων σε ευρώ θα περιοριζόταν δραματικά. Οι επενδυτές θα μας έβγαζαν από τις πιθανές επιλογές τους. Έτσι, οι νέες επενδύσεις που χρειαζόμαστε απεγνωσμένα δεν θα έρχονταν και ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος παραγωγικού εξοπλισμού (που είναι επιτακτικός) δεν θα είχε πιθανότητες να γίνει. Η οικονομία μας θα καταδικαζόταν σε διαρκή μιζέρια.
Α! κάτι ακόμη. Ο κ. Κιμ είπε ότι αν αποτύγχανε το πιο πάνω σχέδιο-πειραματισμός, θα το απέσυραν. Τόση αφέλεια; Αναστατώνεις την οικονομία και την κοινωνία και λες «συγγνώμη, λάθος;». Λέτε να σχεδιαζόταν όλο αυτό το πείραμα μόνο και μόνο για να γραφτεί κάποιο paper;
*Ο Μιχάλης Γκλεζάκος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής.
