Toυ Ανδρέα Ζαμπούκα
Οι ερασιτεχνισμοί στην πολιτική στρατηγική πληρώνονται ακριβά. Που να φανταστεί ο φουκαράς ο Κοντονής τον ασκό του Αιόλου που άνοιξε με το συνέδριο της Εσθονίας. Άλλα δύο χρόνια να μείνουν στην εξουσία οι καρικατούρες της Αριστεράς και όλοι οι αγοραίοι μύθοι τους θα καταρρεύσουν σαν χάρτινοι πύργοι.
Ένα πάντως να ξέρουν. Και αυτοί και όλες οι μυθομανείς φάρες του νεοελληνικού αφηγήματος. Οι μειοψηφίες του ορθολογισμού δεν είναι πια και τόσο ισχνές. Παραμένουν μειοψηφικές ομάδες ανάμεσα στη βαρβαρότητα της ημιμάθειας αλλά, με τον καιρό, μεγαλώνουν και ετοιμάζονται. Είμαστε πλέον από τους πρώτους στον κόσμο σε ακαδημαϊκή μόρφωση και τα μεσαία στρώματα έχουν διαμορφώσει την αστική τους συνείδηση. Η ανάγκη φουντώνει και κάποια στιγμή θα ζητήσει διέξοδο.
Η κοινωνία προχωράει προς τον Διαφωτισμό που δεν ποτέ δεν έζησε. Και δεν είναι πολύ μακριά η ώρα που θα αγριέψουν τα πράγματα…
Όλα τα προβλήματα ξεκινούν πάντα από το τραγικό δρόμο που είναι σπαρμένος με τις γοητευτικές και καλές προθέσεις. Και οι μεγαλύτεροι εγκληματίες είναι οι παραμυθάδες που προβάλουν με βεβαιότητα το δέον, αδιαφορώντας συνειδητά για τον ον!
Ο Εντγκάρ Μορέν είναι ένας Γάλλος φιλόσοφος. Από τους πιο οξυδερκείς και συνδεδεμένους με την πραγματικότητα. Η «οικολογία της δράσης» στην οποία συχνά αναφέρεται, σημαίνει ότι μια δράση ξεφεύγει από τη βούληση του δρώντος, για να μπει σε έναν κύκλο αλληλεπιδράσεων και αντιδράσεων με το περιβάλλον στο οποίο εγγράφεται, πράγμα που την απομακρύνει συχνά από τις προθέσεις του δρώντος.
Η ιστορία μάς προσφέρει χιλιάδες παραδείγματα. Το 1789, η αριστοκρατία εγκαινίασε μια μεταρρυθμιστική διαδικασία η οποία εξελίχθηκε γρήγορα σε επανάσταση και οδήγησε στην πτώση της. Η σοβιετική επανάσταση, που πραγματοποιήθηκε για να καταργήσει για πάντα τον καπιταλισμό, κατέληξε εβδομήντα χρόνια αργότερα, στην αναστήλωση ενός καπιταλισμού πιο βάρβαρου και από εκείνον που είχε καταργήσει. Ο Χίτλερ, στην προσπάθειά του να οικοδομήσει μια ναζιστική αυτοκρατορία που θα διαρκούσε μία χιλιετία, προκάλεσε τελικά την ολική κατάρρευση της Γερμανίας μέσα σε πέντε χρόνια. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος της ηθικής ψευδαίσθησης. Μια ηθική πεποίθηση, όπως εκείνη ότι αγωνίζεται κανείς για τη χειραφέτηση των καταπιεζόμενων, οδήγησε εκατομμύρια κομμουνιστές να παλεύουν στην πράξη για την ολοκληρωτική υποδούλωση.
Η ηθική δράση υπόκειται επομένως σε πολλαπλές αβεβαιότητες ή ακόμη και αντιφάσεις και γι' αυτό η ηθική είναι πολύπλοκη. Κι όσο μεγαλύτερη είναι η σιγουριά του μεγάλου δημιουργού για τον δικό του «Παράδεισο» τόσο πιο εύκολα οδηγεί τους «πιστούς» του στο έγκλημα και στην αυτοχειρία!
Αν λοιπόν, οι Κομμουνιστές υπόσχονται στον καταπιεσμένο λαό τους, τις 72 παρθένες, είναι σχεδόν βέβαιο ότι κάποιοι θα αγριέψουν. Από την άλλη, ποιος πίστευε ότι ένας λαός με τόσους φιλοσόφους και ποιητές, όπως οι Γερμανοί, θα στήριζαν τον Ναζισμό; Τέλος, ποιος περίμενε ότι, στον ελληνικό εμφύλιο, θα σφάζονταν με κονσερβοκούτια, με την ανοχή των πνευματικών ανθρώπων της εποχής;
Η «οικολογία της δράσης» δείχνει ότι ποτέ δεν πρέπει να εμπιστεύεσαι τον «δρώντα». Είτε πρόκειται για τον Λένιν είτε για τον ίδιο τον Ιησού.
Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται το δικό μας πρόβλημα: ότι χτίσαμε ένα κρατικό μόρφωμα που ψάχνει πάντα το δέον και δυσφορεί με τον ον. Για αυτό από παντού εμφανίζονται δρώντες «ορθόδοξοι» μάγοι που μας προτείνουν ολοκληρωτικές λύσεις για τα μη ολοκληρωμένα μας σχέδια. Πότε οι Χριστιανοί, πότε οι Εθνικοφρουροί και πότε οι Κομμουνιστές…
Αυτούς πρέπει να απομονώσουμε, όσο είναι καιρός. Στις αληθινές δημοκρατίες δεν υπάρχουν ιδανικά, θρησκείες, σβάστικες και σφυροδρέπανα. Μόνο θεσμοί, νόμοι, προσήλωση στο εφικτό και απόλυτος σεβασμός στον άνθρωπο και στα δικαιώματά του!
