Ζούμε μια επιστροφή των Greek Statistics στο Ασφαλιστικό, υποστηρίζει στο liberal.gr ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά Πλάτων Τήνιος, καταθέτοντας μια σειρά από περιστατικά που δείχνουν "απόκρυψη και χειραγώγηση στοιχείων", όπως λέει, προκειμένου "η κυβέρνηση να δημιουργήσει μια εικόνα ευμάρειας, ώστε να δικαιολογήσει τις παροχές που ετοιμάζει, όποτε γίνουν οι εκλογές".
Κάνει συγκεκριμένα λόγο για παράδοξα φαινόμενα, όπως για παράδειγμα το σύστημα "Ήλιος" του υπ. Εργασίας το οποίο δείχνει μια ανεξήγητη εικόνα ότι "το σύνολο των συνταξιοδοτήσεων παραμένει σταθερό, όταν όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει έξαρση πρόωρων συνταξιοδοτήσεων". Επισημαίνει ότι αυτή τη στιγμή "ουδείς γνωρίζει πόσες ακριβώς είναι οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, αφού η πληροφόρηση είναι λειψή", ενώ μιλά για "μια δυσανεξήγητη αισιοδοξία της προβολής για τις συντάξεις στο μέλλον, όπου έχει προβλεφθεί μια ανεξήγητη πτώση της δαπάνης της τάξης του 4% του ΑΕΠ, χωρίς να αναφέρεται πουθενά πως θα επιτευχθεί αυτό".
Βλέπει με άλλα λόγια ο κ. Τήνιος, μια προσπάθεια "ευπρεπισμού" των στοιχείων του Ασφαλιστικού, γεγονός που έρχεται να εντείνει τη γενικότερη ανησυχία του για την πορεία του συστήματος, λόγω δημογραφικού, brain drain, εισφοροδιαφυγής και φυσικά αναιμικής ανάπτυξης της οικονομίας.
Εκφράζει μάλιστα το φόβο ότι "αυτά που συμβαίνουν στο Ασφαλιστικό, μπορεί να γίνονται και σε άλλους τομείς, και απλά να το πληροφορηθούμε μετά τις εκλογές, όπως ακριβώς έγινε το 2009". Όσο για το θέμα με τα αναδρομικά, υπολογίζει ότι θα "σκάσει" μέσα στο 2020, γι' αυτό ακριβώς όπως λέει, "κανείς στη κυβέρνηση δεν πιέζεται σήμερα να παραδεχθεί ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να βρεθούν από κάπου αυτά τα χρήματα".
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Τι σημαίνει για το Ασφαλιστικό η χαμηλότερη των αρχικών προσδοκιών ανάπτυξη, την στιγμή όπου η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδύνει, και ενώ υπάρχει πάντα η ωρολογιακή βόμβα των αναδρομικών διεκδικήσεων;
Εάν κάποιος ρωτούσε για την οικονομία έναν υπουργό του ΣΥΡΙΖΑ, εκείνος φυσικά θα απαντούσε ότι έχουμε φροντίσει αυτή να θωρακιστεί. Θα εννοούσε το περιβόητο μαξιλάρι το οποίο μας καλυπτει για το 2019. Φοβάμαι ότι όλη η στρατηγική της κυβέρνησης σε μια σειρά από πράγματα, αποσκοπεί στο να τα καταφέρουμε το 2019 και όλο το βάρος να περάσει στο 2020. Είδαμε τι συνέβη την προηγούμενη φορά που κάποιος άλλος είχε πει ότι "η Ελλάδα είναι θωρακισμένη".
Ειδικότερα στο ασφαλιστικό σίγουρα υπάρχουν κάποια σύννεφα στον ορίζοντα, που ναι μεν είναι ανησυχητικά, ωστόσο θα "σκάσουν" σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα. Είναι ένα πολιτικό παιχνίδι, μια παγίδα του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει μελετήσει καλά τους μετρ του είδους, προκειμένου να πέσει μέσα σ'' αυτήν η επόμενη κυβέρνηση.
- Ποιές λοιπόν είναι αυτές οι παγίδες ;
Ένα σοβαρό θέμα είναι ότι ζούμε μια επιστροφή των Greek Statistics στο Ασφαλιστικό. Εδώ έχουμε απόκρυψη και χειραγώγηση στοιχείων. Κανείς δεν ξέρει για παράδειγμα σήμερα πόσες ακριβώς συντάξεις εκκρεμούν. Καλά έκανε και τα κατήγγειλε ο βουλευτής της ΝΔ Ι. Βρούτσης. Όποιος ξέρει να διαβάζει τα λιγοστά στοιχεία που δημοσιεύονται, αυτά εξηγούνται μόνο αν έχουν προηγηθεί μαγειρέματα.
Για παράδειγμα το περιβόητο σύστημα καταγραφής δεδομένων "Ήλιος" του υπ. Εργασίας εμπεριέχει δυσεξήγητα στοιχεία. Ένα παράδοξο φαινόμενο είναι ότι το σύνολο των συνταξιοδοτήσεων παραμένει σταθερό, όταν όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει έξαρση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Δείχνει δηλαδή το σύστημα μια εικόνα που δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που όλοι ξέρουμε ότι συμβαίνει. Είναι επίσης πολύ δύσκολο με τα λιγοστά παρεχόμενα στοιχεία να μπορεί κανείς να διενεργήσει στοιχειώδεις ελέγχους για το τι ακριβώς συμβαίνει.
- Ένα παρόμοιο ζήτημα δεν είναι και αυτό των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης για τα οποία ακούγεται ότι ανέρχονται σε περίπου 190.000;
Κανείς δεν ξέρει πόσα ακριβώς είναι. Κάθε ασφαλισμένος μάλιστα μπορεί να έχει κάνει έως και τρεις αιτήσεις, αν έχει λαμβάνειν κύρια, επικουρική σύνταξη και εφάπαξ. Είναι άραγε το ίδιο άτομο τρεις φορές μέσα στον παραπάνω αριθμό ή μόνο μία; Άγνωστο. Επειδή ακριβώς η πληροφόρηση είναι λειψή και δεν υπάρχει αξιοπιστία στα στοιχεία δεν μπορείς να βασίζεσαι σε αυτά.
Το άλλο θέμα είναι ότι η προβολή για τις συντάξεις βάσει της οποίας πορεύεται η κυβέρνηση, ποτέ δεν έχει δικαιολογηθεί και δείχνει μια δυσανεξήγητη αισιοδοξία. Για παράδειγμα, για το διάστημα 2018-2020, δηλαδή μέσα σε μόλις δύο χρόνια, έχει προβλεφθεί μια κατακόρυφη πτώση της δαπάνης της τάξης του 4% του ΑΕΠ, χωρίς να αναφέρεται πουθενά πως θα επιτευχθεί αυτό: Η κρατική επιχορήγηση από 10,4% του ΑΕΠ μειώνεται στο 6,3%, ως δια μαγείας, χωρίς εμφανές μέτρο.
Ένα ερώτημα είναι κατά πόσο τμήμα της μείωσης οφείλεται στην κατάργηση της προσωπικής διαφοράς- που ωστόσο δεν καταργήθηκε. Εμ πάσει περιπτώσει, αυτό θα εξηγούσε τη πτώση της δαπάνης κατά μία μονάδα, ωστόσο για τις άλλες τρεις μονάδες, δεν υπάρχει καμία εξήγηση ως προς το από που προέρχονται.
- Που αποδίδετε εσείς αυτή την επιστροφή στα Greek Statistics, όπως λέτε;
Καμία κυβέρνηση δεν θέλει να ανοίξει θέμα ασφαλιστικού προ των εκλογών. Κάνει και αυτή επομένως ό,τι μπορεί προκειμένου να "ευπρεπίσει" τα στοιχεία, ώστε να μη δημιουργηθεί θέμα προεκλογικά.
- Σε ποιούς ωστόσο λόγους αποδίδετε την ανάγκη γι'' αυτόν τον "ευπρεπισμό"; Τι δεν πάει καλά στο Ασφαλιστικό;
Δημογραφικό, brain drain, αυξανόμενες τάσεις εισφοροδιαφυγής, και φυσικά η αναιμική ανάπτυξη της οικονομίας. Αυτά είναι που το επηρεάζουν. Κάθε φορά που η ανάπτυξη αναθεωρείται προς τα κάτω, αυτό αφαιρεί έσοδα από το ασφαλιστικό σύστημα και του προσθέτει έξοδα. Όταν η οικονομία δεν πάει καλά, αυξάνεται η τάση για συνταξιοδότηση. Την ανησυχία που προκαλούν τα παραπάνω ενδυναμώνει η συμπεριφορά όσων διαχειρίζονται το σύστημα, όπου φαίνεται ότι επιχειρούν να αποκρύψουν στοιχεία.
- Τα παραπάνω φυσικά, εφόσον συμβαίνουν, θα αποκαλυφθούν αργά ή γρήγορα, σωστά;
Στόχος της κυβέρνησης είναι προφανώς να δημιουργήσει μια εικόνα ευμάρειας, προκειμένου να δικαιολογήσει τις παροχές που ετοιμάζει, όποτε γίνουν οι εκλογές. Εξάλλου ο υφυπουργός Εργασίας Τάσος Πετρόπουλος το είπε όσο πιο ξεκάθαρα μπορούσε, όταν μίλησε για το ενδεχόμενο καταβολής έκτακτου επιδόματος σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους, υπό τη μορφή δώρου Πάσχα, άσχετα αν μετά το σάλο που προκλήθηκε, αναγκάσθηκε να το μαζέψει.
Αυτό δείχνει έναν σχεδιασμό. Ανησυχούν στη κυβέρνηση κατά πόσο η επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας θα έχει επιπτώσεις στην Ελλάδα, και προσπαθούν να πείσουν τους εαυτούς τους και όλους τους υπόλοιπους, ότι τα λεφτά υπάρχουν.
Σας βλέπω πάντως αρκετά ανήσυχο…
Κοιτάξτε, το Ασφαλιστικό είναι το θερμόμετρο για όλη την οικονομία. Βλέπεις σε αυτό τις παθογένειες και τις δυσλειτουργίες που υπάρχουν γενικότερα. Φοβάμαι ότι αυτά που γίνονται στο Ασφαλιστικό, μπορεί να συμβαίνουν και σε άλλους τομείς, και απλά να το πληροφορηθούμε μετά τις εκλογές, όπως ακριβώς έγινε και το 2009. Προσεγγίζουμε τις εκλογές με τον παραδοσιακό ελληνικό τρόπο, δηλαδή προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχουν προβλήματα, μοιράζουμε παροχές από εδώ και από εκεί, ελπίζοντας ότι θα εκλεγούμε.
Στην εξίσωση του Ασφαλιστικού θα πρέπει να βάλουμε βέβαια και τις αναδρομικές διεκδικήσεις βάσει δικαστικών αποφάσεων, τις οποίες το ΔΝΤ έχει υπολογίσει σε ένα ποσό 9 δισ ευρώ…
Γνωρίζουμε ότι είναι πολλές, περιμένουμε να δημοσιευτεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με το νόμο Κατρούγκαλου, για την οποία πληροφορούμαστε ότι είναι έτοιμη από τον περυσινό Ιούνιο αλλά δεν έχει ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα. Το σημαντικό είναι ότι το μεγαλύτερο τμήμα της δαπάνης από τη βιομηχανία διεκδικήσεων που θα ανοίξει η απόφαση, θα προκύψει μέσα στο 2020, όχι μέσα στο 2019.
- Από που θα βρεθούν όλ' αυτά τα χρήματα;
Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να βρεθούν.
Αλλά ακριβώς επειδή το θέμα θα "σκάσει" τότε, κανείς στη κυβέρνηση δεν πιέζεται σήμερα να παραδεχθεί ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να βρεθούν αυτά τα χρήματα. Επομένως μπορούν να τα τάζουν από εδώ κι από εκεί, παραπέμποντας στους επόμενους ως προς το ποιος θα δώσει την απάντηση εάν και κατά πόσο υπάρχουν.
Δεν πρέπει ωστόσο επουδενί το ζήτημα με τα αναδρομικά να αποτελέσει αφορμή για να μην γίνουν οι απαιτούμενες αλλαγές στο Συνταξιοδοτικό. Η πρόταση που έχουμε επεξεργαστεί , διέπεται ακριβώς από αυτή την λογική, δηλαδή ότι οι υποχρεώσεις προς τους συνταξιούχους είναι ανεξάρτητες από το σύστημα που θα πρέπει να διέπει όποιον ξεκινά σήμερα να εργάζεται. Αυτό είναι το κρίσιμο σημείο. Δεν μπορείς να καταδικάσεις το σημερινό 20άρη να πληρώνει τη σύνταξη του παππού του ή ακόμη χειρότερα τα αναδρομικά του.
* O κ. Πλάτων Τήνιος είναι επίκουρος καθηγητής Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιά
