Η παρούσα κατάσταση της αγοράς κρατικών ομολόγων στη Δύση, είναι γνωστή σε όλους μας. Τα κράτη πανηγυρίζουν, διότι καταφέρνουν να δανείζονται με αρνητικά ή πολύ χαμηλά επιτόκια. Δηλαδή το δημόσιο χρέος, όχι μόνο δεν έχει σημαντικό κόστος, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, επιδοτείται κιόλας.
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απολαμβάνουν τα θετικά αυτής της συγκυρίας, αφού αναχρηματοδοτούν τα χρέη τους, ή εκδίδουν νέο χρέος, στηρίζοντας με αυτόν τον σχεδόν ανέξοδο τρόπο τις δημόσιες δαπάνες τους. Όμως οι ίδιες αυτές χώρες αυτοτραυματίζονται, πυροβολώντας όχι τα πόδια τους, αλλά την ραχοκοκαλιά του συνταξιοδοτικού τους συστήματος.
Και αυτό, διότι τα ταμειακά διαθέσιμα και οι επενδύσεις σταθερού εισοδήματος των συνταξιοδοτικών ταμείων, έχουν σχεδόν μηδενικές αποδόσεις. Που σημαίνει, ότι ο βασικός χαρακτήρας του συνταξιοδοτικού συστήματος, κλονίζεται. Διότι το μελλοντικό χρήμα, έχει μικρότερη αξία από το σημερινό.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν στη Δύση, η αγορά ομολόγων της Κίνας, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη του κόσμου μετά από αυτή των ΗΠΑ, αρχίζει να αποκτά μια ελκυστική προοπτική.
Πρόκειται σύμφωνα με τον Standard & Poor's Global Ratings, περί μιας αγοράς συνολικής αξίας $5,48 τρισ. κρατικού χρέους και άλλων $5,8 τρισ. χρέους τοπικών κυβερνήσεων. Η αγορά αυτή προσφέρει επιτόκια της τάξης του 3%, έχοντας πιστοληπτική διαβάθμιση A+ και με σταθερή προοπτική, σύμφωνα με το S&P Global Ratings, Α1 με σταθερή προοπτική σύμφωνα με τη Moody’s, Α+ με σταθερή προοπτική σύμφωνα με τον οίκο Fitch Rating και A (high), με σταθερή προοπτική σύμφωνα με την DBRS. Πέραν αυτών των χαρακτηριστικών, οι αποδόσεις των κινεζικών κρατικών ομολόγων, χαρακτηρίζονται από χαμηλή μεταβλητότητα.
Θα μπορούσαν άραγε οι υπεύθυνοι των επενδύσεων των συνταξιοδοτικών ταμείων της Δύσης, να πουν όχι μπροστά σε αυτήν τη πρόκληση; Θα μπορούσαν να αρνηθούν αποδόσεις της τάξης του 3%, αφήνοντας τα κεφάλαια τους να λιμνάζουν, με τη στάθμη των αποδόσεων να κυμαίνεται λίγο πιο πάνω, ή λίγο πιο κάτω από το μηδέν; Για πόσο καιρό, θα μπορούσαν να βλέπουν το επίπεδο των μελλοντικών συντάξεων να συρρικνώνεται ή στην καλύτερη περίπτωση να είναι μηδενικό, δίχως να απολογούνται γι’ αυτό;
Σύμφωνα με δημοσιευμένες αναλύσεις, από την παγκόσμια πίτα των $9,5 τρισ., που διαχειρίζονται ιδιωτικά και δημόσια συνταξιοδοτικά κεφάλαια, μόνο το 0,26% είναι τοποθετημένο σήμερα σε κινεζικά ομόλογα. Σε σχέση με το 2015, οι τοποθετήσεις έχουν εξαπλασιαστεί από το 0,4%.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα σκεπτικισμού αποτελεί το γεγονός ότι από το σύνολο των κεφαλαίων ύψους 1.5 τρισ. ευρώ των συνταξιοδοτικών ταμείων της Ολλανδίας, μόλις τα 300 εκατ. ευρώ είναι επενδεδυμένα σε κινεζικά κρατικά ομόλογα. Αντίθετα ο ελβετικός τραπεζικός και επενδυτικός οίκος Pictet που διαχειρίζεται κεφάλαια $600 δισ., πενταπλασίασε τις επενδύσεις της σε κινεζικά ομόλογα μέσα στο 2020. Ένα άλλο παράδειγμα θετικής προσέγγισης προς τα δελεαστικά κινεζικά επιτόκια είναι αυτό των συνταξιοδοτικών και επενδυτικών ταμείων της Γερμανίας που τοποθέτησαν 2,5 δισ. ευρώ σε κινεζικά ομόλογα, μέσα στο. Νοέμβριο του 2020.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η Δύση είναι πιθανό να βρεθεί μέσα σε μια παγίδα του κινεζικού κρατικού χρέους. Ειδικά μετά τον τρόπο που το κινεζικό καθεστώς χειρίστηκε το θέμα της πανδημίας του covid-19, που είχε ως αποτέλεσμα η Κίνα να βγει νικητής από τον υγειονομικό πόλεμο, απέναντι στη Δύση, εκφράζονται αρκετές επιφυλάξεις.
Η αδιαφάνεια, ο ασφυκτικός κρατικός έλεγχος των συναλλαγών, οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, η χαμηλή ρευστότητα της δευτερογενούς αγοράς κινεζικών ομολόγων, καθώς και η πιθανότητα αθέτησης αποπληρωμής τόκων ή και κεφαλαίου, αποτελούν αποτρεπτικούς παράγοντες για τους διαχειριστές των συνταξιοδοτικών ταμείων. Ας μην λησμονούμε ότι μέχρι πριν από μερικούς μήνες, ο επαναπατρισμός κεφαλαίων από την Κίνα προς τις ΗΠΑ και τη Δύση ήταν σχεδόν απαγορευμένος.
Οι αποφάσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων, δεν είναι δυνατόν να λαμβάνονται με γνώμονα μόνο τις αποδόσεις των κινεζικών ομολόγων. Οι ιδιώτες επενδυτές μπορούν να λαμβάνουν όσα ρίσκα θέλουν. Όμως οι γενικότερες αποφάσεις των συνταξιοδοτικών φορέων, πρέπει να είναι καθαρά πολιτικές. Διότι το ενδεχόμενο μη αποπληρωμής των ομολόγων, θα σημάνει την κατάρρευση του Δυτικού συνταξιοδοτικού οικοδομήματος. Ο συστημικός κίνδυνος είναι σημαντικός. Η Δύση έχει πάρει ήδη το επώδυνο μάθημα της, από τον τρόπο που το ολοκληρωτικό καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, χειρίστηκε το θέμα του covid-19. Ας προσέξει.
