Του Δημήτρη Τσιόδρα*
To Ποτάμι από την ίδρυσή του, έχει τονίσει την ανάγκη για μια γενναία συνταγματική αναθεώρηση, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ανισορροπίες που προκύπτουν από το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο, να ενισχυθεί η πολιτική σταθερότητα, να καταργηθούν προνόμια του πολιτικού συστήματος και να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό της χώρας.
Δυστυχώς η πρόταση που ακούσαμε από τον κ. Τσίπρα, είναι βαθιά συντηρητική και γραφειοκρατική κι όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει προβλήματα και δυσλειτουργίες, αλλά δημιουργεί και νέα.
Φυσικά δεν περιμέναμε τίποτα διαφορετικό από τη συντηρητική κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Ο Πρωθυπουργός, πιστός σε όσα μας έχει συνηθίσει, επέλεξε άλλη μια φιέστα και λαϊκίστικες κορώνες, νομίζοντας ότι πίσω από τα φώτα θα κρύψει την έλλειψη νέων ιδεών και μεταρρυθμιστικών προτάσεων.
Οι θέσεις του κ. Τσίπρα δεν έχουν συνοχή. Δεν απαντούν στις σημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα.
- Το πρώτο ερώτημα είναι πώς θα υπάρξει καλύτερη “εξισορρόπηση” των εξουσιών και θα πάψει το σύστημα να είναι απολύτως πρωθυπουργοκεντρικό. Εμείς λέμε, με λογική ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας και του ρόλου της Βουλής, αλλά όχι με ουσιαστική αλλαγή του πολιτεύματος μέσω της εκλογής του Προέδρου απευθείας από το λαό. Τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος της δυαρχίας και των συγκρούσεων στην πολιτειακή κορυφή. Ας πάρουμε το σενάριο όπου δεν συγκεντρώνεται η πλειοψηφία 180 στη δεύτερη ψηφοφορία και πάμε σε εκλογή Προέδρου με κάλπες. Φανταστείτε να εκλεγεί ο Πρόεδρος που έχει προτείνει η αντιπολίτευση και να βρίσκεται σε κόντρα με την κυβέρνηση. Δεν θα υπάρχει πολιτικό πρόβλημα;
Η εκλογή του Προέδρου σαφώς πρέπει να αποσυνδεθεί από τη διάλυση της Βουλής. Αλλά υπάρχουν άλλες λύσεις. Εμείς συμφωνούμε με την πρόταση που κατατέθηκε πρόσφατα από τον Ν. Αλιβιζάτο, για τη δημιουργία ειδικού εκλεκτορικού σώματος στο οποίο μπορεί να έχουν ουσιαστικό ρόλο και οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το εκλεκτορικό σώμα μπορεί να αποτελείται από τους βουλευτές, τους περιφερειάρχες, από δημάρχους των μεγαλύτερων πόλεων, τους πρώην πρωθυπουργούς και τους πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας. Με αυτό τον τρόπο και μεγαλύτερη πολιτική νομιμοποίηση υπάρχει και δεν διαλύεται η Βουλή.
Όσο για τις αρμοδιότητες, Ο Πρόεδρος να μπορεί να συγκαλεί με πρωτοβουλία του το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, το οποίο αποκτά θεσμικό χαρακτήρα, να ορίζει τους προέδρους των Ανεξάρτητων Αρχών από κατάλογο που προτείνει η Βουλή και συμφωνούμε να μπορεί να κινήσει τη διαδικασία για τον δικαστικό έλεγχο της συνταγματικότητας ενός νομοσχεδίου.
- Ποια απάντηση δίνεται στο πρόβλημα της έλλειψης σταθερότητας και τη διαρκή προσφυγή στις κάλπες με την επίκληση προσχηματικών λόγων; Το νέο Σύνταγμα πρέπει να ενισχύει την πολιτική σταθερότητα. Η κυβέρνηση πρέπει να είναι σαφές ότι εκλέγεται για 4 χρόνια και η ημερομηνία εκλογών να είναι καθορισμένη. Αν προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές, η νέα κυβέρνηση εκλέγεται για τον χρόνο μέχρι τη συμπλήρωση της τετραετίας. Έτσι, δεν έχει ισχυρό κίνητρο για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.
- Ο κ. Τσίπρας ανακοίνωσε την επιβολή ορίου 2 θητειών ή 8 χρόνων για τους βουλευτές. Όριο θητείας μπορεί να ισχύει για μονοπρόσωπα όργανα (Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπουργός, δήμαρχος κλπ.) ώστε να μην δημιουργούν “καθεστώς”. Τα μέλη της Βουλής κρίνονται από το λαό. Αυτός αποφασίζει αν θα τα εκλέξει ξανά ή θα τα στείλει στο σπίτι τους. Επίσης η Βουλή επιλέγει Πρωθυπουργό κι επιλέγει το πρόσωπο που κρίνει κατάλληλο. Άλλωστε ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του πρέπει να λάβουν ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.
- Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής μας έχουμε προτείνει την κατάργηση ειδικών προνομίων του πολιτικού συστήματος. Το άρθρο 86, «περί ευθύνης υπουργών», συμφωνούμε ότι πρέπει να αλλάξει ώστε να ισχύουν για τους υπουργούς ίδιοι κανόνες με τους πολίτες. Επίσης πρέπει να αναθεωρηθεί το άρθρο 62 ώστε οι βουλευτές να ζητούν την προστασία της Βουλής μόνον όταν θεωρούν ότι η δίωξή τους είναι πολιτική ή καταχρηστική κι όχι να τη διαθέτουν αυτοδίκαια, ακόμη και όταν κατηγορούνται για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου.
- Από την κυβερνητική πρόταση απουσιάζει η αναθεώρηση του άρθρου 16 για τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων. Η κυβέρνηση κλείνοντας τα μάτια στην σύγχρονη πραγματικότητα μένει αγκυλωμένη στις ιδεοληψίες προηγούμενων δεκαετιών. Αρνείται να δει ότι στην Ελλάδα λειτουργούν ιδιωτικά πανεπιστήμια, δίχως πραγματική πιστοποίηση, ουσιαστικό έλεγχο και αξιολόγηση. Αντί να ζητήσει κανόνες κάνει ότι δεν τα βλέπει. Την ίδια στιγμή δεκάδες χιλιάδες παιδιά φεύγουν για σπουδές στην Αγγλία, τη Γερμανία, την Κύπρο, τη στιγμή που η χώρα μας θα μπορούσε να αποτελεί πόλο έλξης φοιτητών από ολόκληρη την περιοχή με προφανή οφέλη και για την αναβάθμιση της Παιδείας και για την οικονομία. Κινδυνεύουμε όμως λόγω της ιδεολογικής τύφλωσης, να χάσουμε άλλη μια ευκαιρία και πολύτιμο χρόνο με τη μη αναθεώρηση του άρθρου.
- Για τις σχέσεις εκκλησίας-κράτους η πρόταση είναι επίσης συντηρητική προκειμένου να μην υπάρξουν αντιδράσεις από την εκκλησία και τους ΑΝΕΛ. Το άρθρο 3 πρέπει να αλλάξει ριζικά. Το κράτος πρέπει να είναι απολύτως ουδέτερο σε ζητήματα θρησκείας, δίχως να παραγνωρίζεται ο ρόλος της Ορθοδοξίας. Να υπάρξει διαχωρισμός μέσα από διάλογο.
- Ο κ. Τσίπρας προτείνει δημοψηφίσματα. Το λέει στα λόγια αλλά με 1 εκατομμύριο υπογραφές το κάνει απαγορευτικό. Αν θέλει να δώσει μεγαλύτερη εξουσία στο λαό, ας ακολουθήσει τις προτάσεις μας κι ας ενισχύσει το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μεταβιβάζοντας σε αυτή (άρα πιο κοντά στο λαό) αρμοδιότητες και θεσμοθετώντας την οικονομική της αυτοτέλεια.
- Όσο για την ίδια τη διαδικασία αναθεώρησης μπορούμε να την κάνουμε πιο απλή αποφασίζοντας ότι η Βουλή μπορεί να προχωρήσει στην αναθεώρηση άρθρων του Συντάγματος, με πλειοψηφία 3/5 αλλά τα άρθρα που αναθεωρούνται να μη μπορούν να αναθεωρηθούν ξανά από την επόμενη Βουλή.
Η χώρα λόγω των αγκυλώσεων, του συντηρητισμού και του λαϊκισμού των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ κινδυνεύει να χάσει κι άλλο χρόνο, τη στιγμή που έχει ανάγκη μεγάλες τομές. Θα ήταν θετικό να τεθούν προς αναθεώρηση, με αμοιβαία υποστήριξη, σειρά άρθρων και να αφήσουμε την επόμενη Βουλή να αποφασίσει για το περιεχόμενο, αφού οι προτάσεις του καθενός θα έχουν τεθεί και στην κρίση του λαού στις εκλογές. Δυστυχώς η κυβέρνηση όπως και στα υπόλοιπα θέματα, δείχνει να ακολουθεί το δικό της λάθος δρόμο, δίχως καμία ειλικρινή διάθεση στοιχειώδους συνεννόησης με την αντιπολίτευση. Η επίκληση διαλόγου είναι εντελώς προσχηματική.
* Ο Δημήτρης Τσιόδρας είναι δημοσιογράφος, Εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού
