Του Παναγιώτη Κωστούλα
Ένα σύνθετο «παζλ», με πολλές παράπλευρες εξισώσεις οι λύσεις των οποίων είτε συνδέονται είτε αλληλοαναιρούνται, θα καθορίσει τις πολιτικές εξελίξεις το αμέσως προσεχές διάστημα με τον Αλέξη Τσίπρα να έχει ως βασικό στόχο την έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών από την Βουλή, με μια ταυτόχρονη έστω και μικρή αναβολή στο θέμα της περικοπής των συντάξεων.
Τα λογικά σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι αναφορικά με το θέμα των συντάξεων είναι τρία.
1.Η κυβέρνηση να πετύχει την οριστική ματαίωση της περικοπής τους και τη διατήρηση της προσωπικής διαφοράς.
Πρόκειται για ένα σενάριο που ναι μεν βολεύει σε πρώτη ανάγνωση τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αφενός θα αποφύγει το βαρύ πολιτικό κόστος της περικοπής τους κι αφετέρου θα επιχειρήσει να το πουλήσει στην ελληνική κοινή γνώμη ως μια διαπραγματευτική του επιτυχία και μια απόδειξη εθνικής ανεξαρτησίας μετά την έξοδο από τα μνημόνια, αλλά βολεύει εν ευθέτω χρόνω και τη ΝΔ, η οποία θα μπορέσει να κυβερνήσει απρόσκοπτα απαλλαγμένη από ένα σοβαρό βραχνά χωρίς να αναγκάζεται προεκλογικά να απαντά σε πιεστικά ερωτήματα περί του τι θα κάνει με τις συντάξεις αν πάρει την εξουσία.
2. Η κυβέρνηση να βρει τοίχο απέναντι στους δανειστές, οι οποίοι θα απαιτήσουν την εφαρμογή των συμφωνηθέντων.
Σε αυτή την περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ είτε πρέπει να υποχωρήσει και να συμβιβαστεί εφαρμόζοντας ένα μέτρο που θα του επιφέρει καίριο πολιτικό πλήγμα στο δρόμο προς τις εκλογές (πράγμα αδύνατο), είτε να προχωρήσει σε μονομερή ενέργεια «πουλώντας» μεν στο εσωτερικό «αντίσταση», αλλά ταυτόχρονα ανατρέποντας εκ βάθρων τη στρατηγική πρόσδεσης του στους δυτικούς θεσμούς στην οποία έχει επενδύσει πολλά, είτε τέλος να πάει αμέσως σε εκλογές τον Ιανουάριο (θυσιάζοντας τον στόχο της επικύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών στη βουλή) πριν αναγκαστεί να εφαρμόσει το μέτρο και υποσχόμενος εκ του ασφαλούς -γνωρίζοντας ότι θα χάσει- την μη περικοπή τους σε αντίθεση με την κακιά ΝΔ που θα τις κόψει.
Σε αυτή την περίπτωση βέβαια ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρεθεί σε σοβαρή πολιτική αδυναμία να εξηγήσει για ποιο λόγο θα πετύχει μετά τις εκλογές κάτι που δεν μπορεί να επιτύχει τώρα.
Πρόκειται λοιπόν για ένα σενάριο με σοβαρές πολιτικές δυσκολίες πρωτίστως για την κυβέρνηση και δευτερευόντως για τη ΝΔ, η οποία θα κληθεί μεν να εφαρμόσει το μέτρο, αλλά με την κοινή γνώμη να γνωρίζει πως ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε την ματαίωσή του κάτι που θα μειώσει δραστικά την όποια προεκλογική του αξιοπιστία επί του θέματος, αλλά και θα δώσει το πολιτικό περιθώριο στη ΝΔ να υποστηρίξει ότι το «κληρονόμησε» από την προηγούμενη κυβέρνηση.
3. Η κυβέρνηση να πετύχει έναν προεκλογικό διακανονισμό με τους δανειστές επί του θέματος, ήτοι την αναβολή εφαρμογής του μέτρου για 2-3 μήνες, έτσι ώστε να προλάβει να κυρώσει τη συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή (κάτι που σαφέστατα επιθυμεί προκειμένου να εγγράψει μελλοντικές μετοχές αξιοπιστίας στο ευρωατλαντικό σκηνικό) κι ακολούθως να πάει σε εκλογές χωρίς να έχει υποστεί το πολιτικό κόστος του συνταξιοδοτικού παρουσιάζοντας ως επιτυχία τη μη περικοπή των συντάξεων, αλλά και κραδαίνοντας τον δεξιό μπαμπούλα που θα τις κόψει αν έρθει στην κυβέρνηση.
Πρόκειται μετά βεβαιότητας για το σενάριο που επιθυμεί διακαώς ο ΣΥΡΙΖΑ και απεύχεται απολύτως η ΝΔ. Διότι σε περίπτωση υλοποίησής του ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πάει σε εκλογές με λυμένα τα χέρια και να ρίξει την καυτή πατάτα στη ΝΔ κατηγορώντας την μετεκλογικά ότι ο ίδιος έσωσε τις συντάξεις ενώ αυτή τις περικόπτει.
Ωστόσο, κάπου μέσα σε όλη αυτή την πολύπλοκη εξίσωση μπαίνει και το μακεδονικό.
Όπως είπαμε και προηγουμένως ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να κυρώσει ο ίδιος την συμφωνία στη βουλή (υπάρχει μετά βεβαιότητας η απαιτούμενη πλειοψηφία προς τούτο στο κοινοβούλιο).
Με τα σενάρια 1 και 3 παραπάνω αυτό καθίσταται εφικτό, ενώ με το σενάριο 2 απαγορευτικό. Έστω όμως ότι ευοδώνεται το ένα από τα δύο ευνοϊκά σενάρια.
Υπάρχει πάντα το αγκάθι των ΑΝΕΛ.
Ο Πάνος Καμμένος γνωρίζει καλά ότι η «ηρωική του αντίσταση» απέναντι σε αυτή τη συμφωνία είναι η τελευταία ευκαιρία για την (ελάχιστων πιθανοτήτων έτσι κι αλλιώς) πολιτική του επιβίωση. Ως εκ τούτου μια συνήθης μεταστροφή του και υπερψήφιση εκ μέρους του της συμφωνίας στη βουλή σημαίνει με μαθηματική βεβαιότητα τον πολιτικό αφανισμό του. Συνεπώς δεν μπορεί να υπερψηφίσει τη συμφωνία, αυτό είναι απόλυτα βέβαιο.
Ποιες είναι οι επιλογές του λοιπόν;
1. Να την καταψηφίσει μένοντας στην κυβέρνηση.
Δεν πρόκειται να κερδίσει απολύτως τίποτα με αυτό (εκτός ίσως από 1-2 μήνες παραπάνω υπουργική καρέκλα) διότι όλοι θα τον εγκαλέσουν πως ενώ είχε τη δυνατότητα να ανατρέψει την κυβέρνηση προτού κυρώσει τη συμφωνία αυτός δεν το έκανε.
2. Να απέχει από την ψηφοφορία.
Ακόμα χειρότερο σενάριο για αυτόν διότι εκτός από την κατηγορία της μη ανατροπής της κυβέρνησης θα κατηγορηθεί εύλογα και ότι χαμήλωσε τον πήχη της απαιτούμενης πλειοψηφίας που απαιτείται για την κύρωση της.
3. Να αποσύρει την εμπιστοσύνη του κόμματός του από την κυβέρνηση δηλώνοντας ότι την ανατρέπει προκειμένου να μην επέλθει η κύρωση.
Αυτή η επιλογή είναι η μόνη του ελπίδα. Ιδίως μάλιστα εν όψει του ότι έτσι κι αλλιώς σε 1-2 μήνες το αργότερο (Μάιο) θα γίνουν εκλογές μιας και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί μετά βεβαιότητας να διαχειριστεί μια ήττα στις ευρωεκλογές που θα επιδεινώσει έτι περαιτέρω τις εκλογικές της προοπτικές για το τέλος της τετραετίας.
Η πλέον πιθανή λοιπόν επιλογή για τον Πάνο Καμμένο είναι η απόσυρση της εμπιστοσύνης του από την κυβέρνηση.
Η επιλογή αυτή ωστόσο (μιας και δεν συνεπάγεται αυτόματη ανατροπή της κυβέρνησης) θα προκαλέσει αμέσως είτε πρόταση δυσπιστίας εκ μέρους της αντιπολίτευσης προς την κυβέρνηση είτε πρωτοβουλία της ίδιας της κυβέρνησης να αιτηθεί ψήφου εμπιστοσύνης από τη βουλή προτού φτάσει η συμφωνία των Πρεσπών προς επικύρωση.
Εκεί ακριβώς βρίσκεται κατά τη γνώμη του το κλειδί των εξελίξεων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει ότι υπάρχουν κάποιοι βουλευτές των ΑΝΕΛ, αλλά και κάποιοι ανεξάρτητοι οι οποίοι είτε προσανατολίζονται να υπερψηφίσουν τη συμφωνία, είτε θα ήθελαν τη μετακόμισή τους στις τάξεις του, είτε σε κάθε περίπτωση τη μη ανατροπή της κυβέρνησης.
Στόχος του λοιπόν δεν είναι παρά αυτός: να συγκροτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στήριξης της κυβέρνησης στη Βουλή χωρίς την τυπική στήριξη του Πάνου Καμμένου και με χείρα βοηθείας από κάποιους ανεξάρτητους βουλευτές (έστω και με 151ψήφους) προκειμένου να υπερβεί το σκόπελο της ψήφου εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας, να επικυρώσει ακολούθως τη συμφωνία για το Μακεδονικό κι αμέσως μετά να πάει σε εκλογές έχοντας επιτύχει προηγουμένως μια προσωρινή αναβολή στο συνταξιοδοτικό.
Να κλείσει δηλαδή το deal που τόσο επιθυμεί ο ευρωατλαντικός παράγοντας και να φορτώσει την καυτή πατάτα των συντάξεων στην επόμενη κυβέρνηση, αν βέβαια αυτή σχηματιστεί και δεν πάμε σε επαναληπτικές εκλογές με απλή αναλογική.
Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που πιστεύουν ότι ο Πάνος Καμμένος θα υπερψηφίσει τη συμφωνία με αντάλλαγμα για την πολιτική του διάσωση μια θέση στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.
Προσωπικά δίνω μηδενικές πιθανότητες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο λόγω του ότι μετεκλογικά με έναν ΣΥΡΙΖΑ να έχει στρατηγική πια στόχευση να καταλάβει (ψευδεπίγραφα και παραπλανητικά) τον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς μια θέση του Πάνου Καμμένου στην κοινοβουλευτική του ομάδα θα υπονόμευε πλήρως αυτό το εγχείρημα. Ο Καμμένος είναι χρήσιμος για τον ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση. Τουναντίον θα του είναι βάρος ως αντιπολίτευση.
Αυτό είναι κατά την εκτίμησή μου το σύνθετο κουβάρι που θα καθορίσει τις μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις. Το πολύ σε έξι μήνες από σήμερα το τοπίο θα έχει ξεκαθαρίσει.
