Η εκτίμηση και η πρόταση προήλθαν από τα εγκυρότερα συνταγματολογικά χείλη της χώρας: Να δικαιούνται οι λειτουργοί του Ιπποκράτη να αρνούνται «για λόγους συνειδήσεως» τον εμβολιασμό τους, στην περίπτωση αυτή ωστόσο, αντί ιατρικών υπηρεσιών, να παρέχουν υπηρεσίες διοικητικής ή γραφειοκρατικής φύσεως!
Η πρόταση –μολονότι αντίστοιχο δικαίωμα «αντίρρησης συνειδήσεως» δεν παρέχεται πχ στους νεοσύλλεκτους- θα μπορούσε ασφαλώς να συζητηθεί. Ακόμη και να θεωρηθεί ενδιαφέρουσα στην προσπάθειά της να συγκεράσει την «ελευθερία συνείδησης» των ιατρών, αντιρρησιών στον εμβολιασμό, και την προστασία των νοσηλευομένων. Αυτό, όμως, εάν συνέτρεχαν δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, οι δομές υγείας που απασχολούν τους αντιεμβολιαστές γιατρούς να χρειάζονται πράγματι προσωπικό για τέτοιας μορφής διοικητικογραφειοκρατική εργασία. Και, δεύτερον, να είναι πρακτικώς δυνατόν και νομικώς εφικτόν οι προσληφθέντες στο ΕΣΥ, με τα προσόντα και τις αμοιβές εξειδικευμένων λειτουργών υγείας, να μετακινηθούν στο μισθολογικό καθεστώς διοικητικών υπαλλήλων, πιθανότατα προσφερόντων υπηρεσίες για τις οποίες απαιτούνται προσόντα απολυτηριούχων λυκείου.
Διαφορετικά, αν αυτά δεν συντρέχουν…
Ο πιλότος, που για λόγους συνειδήσεως αρνείται να πάει το αεροσκάφος του σε χώρα με απεχθές στον ίδιον πολιτικό καθεστώς, θα μπορούσε εξίσου δικαιολογημένα να αξιώσει, είτε υπάρχουν, είτε δεν υπάρχουν ανάγκες, να εργάζεται ως προσωπικό εδάφους, φυσικά με αμοιβές πιλότου!
Και ο καθηγητής που, για λόγους συνειδήσεως αρνείται να διδάξει Δαρβίνο, θα μπορούσε ομοίως να αξιώσει, υπάρχουν-δεν υπάρχουν σχετικές ανάγκες, να προσφέρει υπηρεσίες μη διδακτικές, αλλά π.χ. καθαρισμού ή φύλακα στο σχολείο, αμειβόμενος πάντα ως εκπαιδευτικός, ενδεχομένως ως γυμνασιάρχης.
Όσο λοιπόν και αν είναι δύσκολο να αντικρούσει έναν εκ των κορυφαίων συνταγματολόγων της χώρας άνθρωπος σαν του λόγου μου, που εγκατέλειψε χάριν άλλων πνευματικών προσανατολισμών τη νομική επιστήμη στα 22 του, μόλις αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή, θα τολμήσω να καταγράψω τις επιφυλάξεις μου για την πρόταση αυτή, στηριζόμενος και σε γενικές αρχές του ευρύτερου δημοσίου δικαίου, αλλά και σε παρατηρήσεις για τη φύση των πολιτευμάτων, κάτι που έγινε με τα χρόνια η ειδικότητά μου. Λοιπόν…
Στα απολυταρχικά και ιδιαίτερα τα μοναρχικά ή μονοκρατορικά καθεστώτα δεν υπάρχουν κατοχυρωμένες αρμοδιότητες ή ρόλοι, αλλά ούτε και όρια δράσης. Τα πάντα ασκούνται ή εκπηγάζουν από έναν παντοδύναμο και αυτοβούλως δρώντα κυρίαρχο. Οι δημοκρατίες, αντίθετα, είναι το πολίτευμα των περιορισμένων εξουσιών και των διακριτών ρόλων. Ρόλος δε είναι η κοινωνικά προσδοκώμενη –η συμβατή, δηλαδή, προς τη φύση του λειτουργήματος και της ειδικότητάς σου- συμπεριφορά. Αν για παράδειγμα ως πολιτικό πρόσωπο και δη ως δημοκρατικός πολιτικός ηγέτης έχεις ρόλο να διασφαλίζεις την πολιτική πολυφωνία, τις ελεύθερες εκλογές και την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών και εσείς εξαπολύεις εναντίον όλων αυτών τις …ορδές σου, τότε παύεις να λειτουργείς ως κρατικός αξιωματούχος και λειτουργείς σαν Τραμπ, δηλαδή ως εγκληματίας.
Αντίστοιχα, όταν ο κοινωνικός σου ρόλος είναι να υπηρετείς τη δημόσια υγεία και εσύ την υπονομεύεις, ως δυνάμει διασπορέας της νόσου που έχεις χρέος να καταπολεμήσεις, τότε δεν είναι δυνατόν ούτε να υπηρετείς, αλλά ούτε και να αμείβεσαι ως γιατρός.
Να θυμίσω, πέραν αυτού του αυτονόητου, πως σύμφωνα με τους κανόνες του Ποινικού Δικαίου που διέπουν τα δια παραλείψεως τελούμενα εγκλήματα, όταν κάποιος έχει νομική υποχρέωση να αποτρέψει ένα αποτέλεσμα και δεν το κάνει –και ο γιατρός έχει υποχρέωση lege artis να αποτρέψει, εφόσον δυνατόν, την επιδείνωση της κατάστασης ή το θάνατο του ασθενούς-, τότε θεωρείται πως το απευκταίο αποτέλεσμα το προκάλεσε με θετική ενέργεια αυτός που δεν το απέτρεψε. Μάλιστα ο αρνούμενος να εμβολιαστεί γιατρός, δια της παραλείψεώς του να εμβολιαστεί, δεν καθίσταται απλώς ανίκανος να αποτρέψει, ως έχει νομική υποχρέωση, το αρνητικό για τον νοσηλευόμενο αποτέλεσμα… Ακόμη χειρότερα, πολύ χειρότερα, το προκαλεί ο ίδιος με ενδεχόμενο δόλο, εάν τον κολλήσει! Σε διαφορετική περίπτωση, διαπράττει το έγκλημα της έκθεσης προσώπου σε κίνδυνο …
Συμπεραίνοντας: Δυσκολεύομαι να κατανοήσω ότι είναι δυνατόν να θεωρηθεί συνταγματικό κατοχυρωμένο δικαίωμα ενός γιατρού αντιρρησία συνείδησης να μπορεί να μην προσφέρει -με όρους ασφάλειας- για τους ασθενείς τις ιατρικές του υπηρεσίες. Αλλά και αν ακόμη το αποδεχόμασταν, δεν θα ήταν δικαίωμα του φορολογούμενου να μην επιβαρύνεται με αμοιβές που προβλέπονται για μια επικίνδυνη εργασία υψηλής εξειδίκευσης σε κάποιον ο οποίος, για σεβαστούς έστω λόγους συνειδήσεως, θα προσέφερε υπηρεσίες πολύ λιγότερο κοπιώδεις, λιγότερο εκθέτουσες τον εαυτό του σε κίνδυνο και απαιτούσες πολύ μικρότερη εξειδίκευση;
Και μια παρατήρηση εν κατακλείδι: Όλα τα ανωτέρω τα γράφει άνθρωπος που μια ζωή υποστηρίζει πως το ιατρικό λειτούργημα είναι το σοβαρότερο όλων, πως πρέπει να έχει την πιο προνομιακή μισθολογική αντιμετώπιση και τον πιο μεγάλο κοινωνικό σεβασμό. Αυτά, όμως, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση πως επιτελείται με όρους συμβατούς προς τη φύση του και τον ρόλο των γιατρών. Άλλως αυτοί στην καλύτερη περίπτωση πρέπει να έχουν μεταχείριση διοικητικού υπαλλήλου (εφόσον υφίσταται σχετική ανάγκη). Διαφορετικά για τους απρόθυμους να επιτελέσουν με τις κατάλληλες επιστημονικές εγγυήσεις ασφαλείας για τον ασθενή το λειτούργημά τους, υπάρχουν και επιδόματα ανεργίας…
