Από την στιγμή που οι παραγωγικές μονάδες στην χώρα μας εξακολουθούν να γράφουν ζημιές, κάποια στιγμή οι επιχειρηματίες δεν θα αντέξουν άλλο, και θα τις κλείσουν.
Τα λόγια είναι του Ευριπίδη Δοντά, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Επιλέκτου Κλωστοϋφαντουργίας, που μιλώντας στο Liberal, θεωρεί ότι αν οι ξένοι δεν δουν πρώτα τους Έλληνες επιχειρηματίες να επενδύουν στην χώρα τους, δεν πρόκειται να έρθουν. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει κάποτε να γίνουμε ανταγωνιστικοί στα κόστη παραγωγής, δεν μπορεί όπως λέει, οι ίδιες ακριβώς δραστηριότητες να είναι κερδοφόρες στις γειτονικές χώρες, και εδώ ζημιογόνες. «Όσες χώρες πέτυχαν ανάπτυξη το έκαναν επειδή κατάφεραν να δημιουργήσουν ισχυρή παραγωγική βάση, με δανεικά και επιδοτήσεις καμιά οικονομία στον κόσμο δεν στάθηκε ποτέ στα πόδια της».
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Πως αντιλαμβάνεστε την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης; Συνιστά πράγματι ένα βήμα πιο κοντά προκειμένου να βγει επιτέλους η Ελλάδα στις αγορές και να έρθει η ανάπτυξη;
Όσον αφορά την εικόνα της χώρας προς τα μέσα και προς τα έξω, ασφαλώς και το κλείσιμο της αξιολόγησης είναι θετικό. Αλλά όσον αφορά αυτήν καθ' εαυτήν την πραγματική οικονομία η επίδραση είναι πολύ μικρή. Γιατί είναι μικρή; Γιατί συνεχίζουμε να πάσχουμε σε ανταγωνιστικότητα, τα παραγόμενα προϊόντα της χώρας συνεχίζουν να υστερούν σε επιδόσεις, η αλυσίδα κόστους της μεταποίησης δεν έχει μειωθεί. Το κόστος ενέργειας εξακολουθεί να είναι υψηλό λόγω στρεβλώσεων, το μη μισθολογικό κόστος παραμένει ακριβό ακόμη και αν συγκριθούμε με χώρες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, και παράλληλα έχουμε και υψηλούς φόρους που επιβαρύνουν το κόστος του προϊόντος. Επομένως για να βελτιώσουμε την παραγωγική μας βάση, πρέπει να βελτιώσουμε τα παραπάνω.
-Βλέπετε να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να το πετύχουμε;
Μου έκαναν θετική εντύπωση οι παρεμβάσεις του Πρωθυπουργού στην συνέντευξη Τύπου μετά την Σύνοδο Κορυφής, όταν αναφέρθηκε στην ανάγκη στήριξης της βιομηχανίας. Άρα αυτό είναι ένα θετικό μήνυμα. Αυτό που τώρα μένει είναι να συσταθεί επειγόντως μια θέση υπουργού ή υφυπουργού αποκλειστικά για την βιομηχανία, η οποία υπήρχε μέχρι και τον Νοέμβριο του 2016, αλλά μετά τον ανασχηματισμό καταργήθηκε. Και βέβαια σημασία έχει οι εξουσίες του να είναι ενισχυμένες, ώστε να πάρει πάνω του τα προβλήματα, και να επιλυθούν το συντομότερο δυνατό τα αντικίνητρα.
-Συχνά όμως ο επιχειρηματικός κόσμος ασκεί κριτική στην κυβέρνηση ότι ακολουθεί λάθος μείγμα πολιτικής, και ότι ταυτίζει τις μεταρρυθμίσεις με την υπερφορολόγηση. Πόσο εφικτό είναι να αλλάξει αυτό;
Το πρόβλημά μας δεν είναι ο φόρος εισοδήματος, αλλά οι φόροι στο κόστος παραγωγής. Μια επιχείρηση δεν γίνεται περισσότερο ανταγωνιστική αν μειωθεί ο φόρος εισοδήματος. Τους φόρους που επιβαρύνουν την παραγωγή πρέπει να μειώσουμε. Ακούστε για παράδειγμα μια ρηξικέλευθη πρόταση : Να μειωθεί ο φόρος εισοδήματος, αλλά όταν η επιχείρηση κάνει διανομή των κερδών της, τότε η πολιτεία να της αυξάνει το φόρο. Έτσι το κράτος θα έδινε ένα κίνητρο να μείνουν τα χρήματα μέσα στην επιχείρηση.
-Αυτά όμως ισχύουν εφόσον έχουμε κερδοφόρες επιχειρήσεις, κάτι που στην Ελλάδα δεν συμβαίνει για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων και τα κόστη παραγωγής. Την ίδια στιγμή, οι γείτονές μας, όπως Ρουμανία, Βουλγαρία, γίνονται ολοένα και πιο ανταγωνιστικοί. Πως βλέπετε το μέλλον;
Όσο δεν λύνονται τα προβλήματα, τόσο θα αυξάνεται ο κίνδυνος να κλείσουν και άλλες επιχειρήσεις, και να έρθουν ακόμη χειρότερες ημέρες. Όσες χώρες πέτυχαν ανάπτυξη, είχαν και ισχυρή παραγωγική βάση. Ακόμη και η Ελβετία, όπου υπάρχει ο μύθος πως στηρίζει την ευμάρειά της αποκλειστικά και μόνο στον τραπεζικό τομέα, διαθέτει μια πάρα πολύ ισχυρή παραγωγική βάση.
-Υπάρχουν ενδείξεις ότι θα δούμε κι άλλες ελληνικές επιχειρήσεις να κλείνουν;
Από την στιγμή που οι παραγωγικές μονάδες στην χώρα μας εξακολουθούν να γράφουν ζημιές, κάποια στιγμή οι επιχειρηματίες θα πουν δεν μπορούμε πια να γράφουμε ζημιές, και θα κλείσουν. Δεν μπορεί οι ίδιες δραστηριότητες σε γειτονικές χώρες να είναι κερδοφόρες, και εδώ ζημιογόνες, όταν μάλιστα στην Ελλάδα έχουμε τόσο ικανό ανθρώπινο δυναμικό. Μπορεί σε μια τέτοια περίπτωση να δούμε είτε μια νέα μετανάστευση παραγωγικού δυναμικού, είτε απλώς νέα λουκέτα.
-Μπορεί ωστόσο μια μεσαία ελληνική ενεργοβόρος επιχείρηση να είναι ανταγωνιστική με μια ομοειδή της Βουλγαρίας ή της FYROM ακόμη και αν μειωθεί π.χ. κατά 20% το κόστος ενέργειας;
Όχι δεν αρκεί. Για να γίνει ανταγωνιστική μια τέτοια ελληνική επιχείρηση σαν αυτή που περιγράφετε με μια αντίστοιχη γειτονικής χώρας, θα πρέπει το κόστος ενέργειας να μειωθεί σε ποσοστό άνω του 50%. Μόνο τότε θα μπορεί να πει κανείς πως δουλεύουν με ανάλογο κόστος. Έπειτα πρέπει να αποκτήσουμε γρήγορα αντανακλαστικά, και να προσαρμοζόμαστε με τις διεθνείς εξελίξεις. Όταν ο ανταγωνιστής σου δουλεύει με χαμηλότερο κόστος ενέργειας, εσύ πρέπει να το προβλέπεις. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με το μη μισθολογικό κόστος.
- Πιστεύετε ότι βλέπουν οι ξένοι την Ελλάδα σαν χώρα προσέλκυσης επενδύσεων στην βιομηχανία;
Σαφέστατα και όχι. Για να έρθει μια ξένη επιχείρηση να επενδύσει στην Ελλάδα, πρέπει πρώτα να δει τον έλληνα επιχειρηματία να επενδύει στην χώρα του. Αυτός όμως σήμερα δεν συμβαίνει για όλους τους λόγους που προαναφέραμε. Το μήνυμα θα δοθεί πρώτα από τους Έλληνες, και μετά από το εξωτερικό. Άρα, επενδύσεις θα δούμε μόνο όταν φτάσουν οι υφιστάμενες βιομηχανίες να κερδίζουν είτε από την εγχώρια αγορά, είτε από τις εξαγωγές. Όταν διαθέτω ανταγωνιστικό κοστολόγιο, τότε μόνο μπορώ να παράγω ένα προϊόν, και να το πουλάω τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Όταν το διαθέτω εντός χώρας, στην ουσία υποκαθιστώ κάποιο αντίστοιχο εισαγόμενο προϊόν. Άρα βελτιώνω το εμπορικό μου ισοζύγιο. Αυτό συνέβαινε τριάντα χρόνια πριν, όταν η βιομηχανία βρισκόταν στο 14% του ΑΕΠ. Σας θυμίζω ότι τώρα βρίσκεται στο 8%. Μ' άλλα λόγια, έτσι όπως είναι σήμερα η χώρα, δεν βλέπω περιθώρια για ξένους να έρθουν να επενδύσουν στην ελληνική βιομηχανία.
-Συμμετέχετε στην «Ελληνική Παραγωγή» ως ένα από τα ιδρυτικά της μέλη. Αρκετοί πιστεύουν ότι έχουμε τελικά δύο φορείς για την βιομηχανία δίχως όμως να έχουμε βιομηχανία...
Δεν ισχύει αυτό που λέτε. Αφενός η χώρα μας έχει βιομηχανία, απλώς είναι μικρότερη απ' ότι στο παρελθόν, γι' αυτό και στόχος μας είναι να μεγαλώσει. Αφετέρου ο ΣΕΒ είναι σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών, ενώ η "Ελληνική Παραγωγή" επικεντρώνεται καθαρά στο κομμάτι της μεταποίησης, δίχως να τον ανταγωνίζεται. Αντίθετα λειτουργεί συμπληρωματικά προς αυτόν καθώς στόχος της είναι να ενισχύσει την παραγωγή στην χώρα μας, και να αναδείξει το πόσο πολύτιμη είναι η μεταποίηση στην Ελλάδα. Σας είπα και πριν, ότι πλούτος παράγεται μόνο από την μεταποίηση, λόγω της προστιθέμενης αξίας που δίνει στα προϊόντα. Με δανεικά και επιδοτήσεις δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της καμία οικονομία στον κόσμο. Το μόνο χρήμα που ανήκει σε μια οικονομία είναι αυτό που προέρχεται μέσα από την παραγωγική διαδικασία, το οποίο κανείς δεν μπορεί να της πάρει, ακόμη και στις μεγάλες κρίσεις.
-Αναφορικά με όλα αυτά τα σχέδια που ακούμε κατά καιρούς την για αναζωογόνηση κουφαριών, όπως για παράδειγμα στο χώρο των κλωστηρίων, υπάρχει λόγος να το συζητάμε; Μπορούν δηλαδή να ξαναζωντανέψουν βιομηχανίες- κουφάρια όπως έλεγε και η πρώην υφυπ. Βιομηχανίας Θ. Τζάκρη- ή μήπως η συζήτηση είναι περί όνου σκιάς;
Δεν υπάρχει κάποιος κανόνας. Κάθε μια περίπτωση πρέπει να εξετάζεται από μόνη της. Ούτε μπορούμε να πούμε πως όποιο εργοστάσιο έχει κλείσει, πρέπει να ανοίξει αύριο, ούτε και το αντίθετο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να κλείσει κανένα άλλο εργοστάσιο απ' όσα συνεχίζουν να είναι σε λειτουργία. Από εκεί και πέρα, εφόσον δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που αναφέραμε, τότε θα πρέπει να εξεταστεί κάθε περίπτωση παλαιών βιομηχανιών-κουφαριών, ξεχωριστά. Δηλαδή σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα κτίρια και ο εξοπλισμός τους, ποιο κλάδο αφορούν τα εργοστάσια, τι προοπτικές αυτός έχει, κ.ό.κ. Μπορεί για παράδειγμα ένα εργοστάσιο να διαθέτει καλό εξοπλισμό, αλλά να μην μπορούμε να βρούμε εξειδικευμένο προσωπικό, καθώς οι περισσότεροι από τους απασχολούμενους στον συγκεκριμένο κλάδο έχουν βγει στην σύνταξη. Άλλο παράδειγμα μπορεί να αφορά μια παραγωγική μονάδα, τα μηχανήματα της οποίας είναι απαρχαιωμένα, αλλά το διαθέσιμο στην αγορά προσωπικό είναι αξιόλογο. Σε αυτή την δεύτερη περίπτωση, το εργοστάσιο μπορεί με τις κατάλληλες επενδύσεις να επαναλειτουργήσει.
- Ένα μέρος της βιομηχανίας «ανδρώθηκε» και «σιτίστηκε» από το κράτος. Τώρα που δεν υπάρχει τόσο μεγάλο κράτος, τι θα κάνουν αυτές οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις;
Κρατικοδίαιτες βιομηχανίες δεν υπάρχουν εδώ και χρόνια γιατί το ελληνικό κράτος έχει σταματήσει καιρό τώρα να προμηθεύεται από την εγχώρια αγορά τα απαραίτητα για την λειτουργία του υλικά, δηλαδή μηχανήματα και άλλου είδους προϊόντα. Σκεφτείτε ότι το 60%-70% των παραγόμενων τροφίμων που καταναλώνουμε, είναι εισαγόμενα. Κρατικοδίαιτες βιομηχανίες δεν υπάρχουν, κρατικοδίαιτες ωστόσο επιχειρήσεις υπάρχουν. Αλλά κάθε χρόνο που περνάει ολοένα και λιγοστεύουν, καθώς δεν διαθέτει πλέον το κράτος άλλο λίπος, προκειμένου να τις στηρίζει.
- Γιατί άραγε οι εργάτες της βιομηχανίας που αποτελούν και το κατ εξοχήν προλεταριάτο, δεν κατεβαίνουν σε απεργίες; Το ρωτώ με αφορμή και το γεγονός ότι αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες έχουμε ζήσει απεργιακές κινητοποιήσες, με πιο πρόσφατη αυτή των συμβασιούχων στους Δήμους...
Θα σας απαντήσω επικαλούμενος την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ για τις τάσεις και τις προοπτικές της ελληνικής βιομηχανίας. Η μελέτη αυτή έδειξε ξεκάθαρα ότι όσοι απασχολούνται στον κλάδο κατέχουν από τις καλύτερα αμειβόμενες θέσεις συγκριτικά με άλλους τομείς στην ελληνική οικονομία. Αυτό τελεί εν γνώση των εργαζόμενων των βιομηχανιών, αλλά και των επιχειρήσεων, οι οποίες και θέλουν να απασχολούν ένα ικανοποιημένο προσωπικό.
