Δοκιμάζοντας μας η Τουρκία, ενδεχομένως θέλει να υποχρεώσει την Ελλάδα να κάνει εκείνη την πρώτη κίνηση, η οποία θα της δώσει τον «νομιμοποιητικό» μανδύα, προκειμένου να απαντήσει, χρεώνοντας την ευθύνη στην Αθήνα και υποστηρίζοντας ότι η ίδια βρισκόταν σε άμυνα και όχι στην επίθεση, τονίζει στο liberal.gr ο Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
Σχολιάζοντας την 12ωρη παραμονή στην ελληνική υφαλοκρηπίδα του τουρκικού πλοίου Oruc Reis μιλά για προφανή πρόβα τζενεράλε των επόμενων πιο προκλητικών κινήσεων -όπως προβλέπει- εκ μέρους της Άγκυρας, που σύμφωνα με τον ίδιο θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την είσοδο κάποιου σκάφους πολύ πιο μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και πιο κοντά στα χωρικά μας ύδατα - δηλαδή στην αιγιαλίτιδα ζώνη- με ταυτόχρονη προαναγγελία και δέσμευση περιοχής για σεισμικές έρευνες.
«Σε ένα τέτοιο σενάριο, προφανώς και η φύση της πρόκλησης θα είναι πολύ πιο διαφορετική από αυτήν του Oruc Reis, αντίστοιχη επομένως θα είναι και η απάντηση», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Φίλης.
Στόχος της Τουρκίας, όπως εξηγεί, ήταν σε αυτή την φάση να προβεί σε μια δήλωση, σε ένα statement, ότι η περιοχή βρίσκεται στην θαλάσσια δικαιοδοσία της, επομένως μπορεί εκεί να κάνει οτιδήποτε το οποίο εξυπηρετεί το συμφέρον της : Σεισμικές έρευνες και μελλοντικά ερευνητικές γεωτρήσεις ή να μην επιτρέψει την πόντιση του αγωγού EastMed, στέλνοντας στην ουσία ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση, όχι μόνο προς Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και προς ΕΕ και ξένες εταιρείες ότι αυτή είναι μια περιοχή τουρκικού ελέγχου, άρα για να συμβεί οτιδήποτε εκεί, θα πρέπει να υπάρχει η συγκατάθεση της Άγκυρας.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Τελικά η 12ωρη παραμονή του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα οφείλεται στην κακοκαιρία ή ήταν μια πρόβα τζενεράλε αυτού για το οποίο έχει απειλήσει ότι θα κάνει ο Ερντογάν, δηλαδή την έναρξη παράνομων σεισμογραφικών ερευνών εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας;
Ακόμη και στο σενάριο ότι αρχικά το σκάφος υποχρεώθηκε λόγω της κακοκαιρίας να βρεθεί από την Κυπριακή ΑΟΖ στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, εντούτοις η παρατεταμένη παραμονή του επί 12ωρο δεν αφήνει δεύτερες σκέψεις για το αν υπήρχε ή όχι πρόθεση από πλευράς Τούρκων.
Είναι δεδομένο κατά την άποψή μου ότι υπήρχε πρόθεση καθώς μόνο τυχαία δεν είναι η χρονική συγκυρία : Το περιστατικό συνέπεσε με την συμπλήρωση 24 ετών από το επεισόδιο των Ιμίων, έλαβε χώρα δύο ημέρες μετά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Παρίσι και τις πολύ σκληρές δηλώσεις από πλευράς Μακρόν και εξελίχθηκε κατά το ίδιο διάστημα που ελάμβανε χώρα η κοινή άσκηση Ελλάδας-Γαλλίας και ενώ το αεροπλανοφόρο Σαρλ Ντε Γκολ βρίσκεται στη Μεσόγειο.
Επίσης συνέβη μια ημέρα μετά από τον εντοπισμό πλοίου -εκ μέρους των Γάλλων- που μετέφερε από την Τουρκία στην κυβέρνηση της Λιβύης τεθωρακισμένα οχήματα, σπάζοντας για μια ακόμη φορά το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ. Με βάση όλα αυτά δεν «αγοράζω» το σενάριο ότι το σκάφος βρισκόταν εκεί για 12 ώρες, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κακοκαιρία.
- Εκτιμάτε ότι το τουρκικό σκάφος προέβη πράγματι σε σεισμικές έρευνες;
Ναι μεν δεν μπορούμε να το ξέρουμε στην παρούσα φάση, ωστόσο υπάρχει η πληροφορία ότι δεν έκανε αβλαβή διέλευση από την στιγμή που είχε απλωμένα τα καλώδια. Αν επιχείρησε να κάνει σεισμικές έρευνες και αν το επέτρεψαν ή όχι οι καιρικές συνθήκες, αυτό περνά σε δεύτερη μοίρα.
Το κυρίαρχο στοιχείο είναι ότι η Τουρκία προέβη σε αυτή την ενέργεια, προκειμένου να κάνει μια δήλωση, ένα statement, ότι η περιοχή βρίσκεται στην θαλάσσια δικαιοδοσία της, επομένως μπορεί εκεί να κάνει οτιδήποτε το οποίο εξυπηρετεί το συμφέρον της: Σεισμικές έρευνες και μελλοντικά ερευνητικές γεωτρήσεις ή να μην επιτρέψει την πόντιση του αγωγού EastMed, στέλνοντας στην ουσία ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση, όχι μόνο προς Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και προς ΕΕ και ξένες εταιρείες ότι αυτή είναι μια περιοχή τουρκικού ελέγχου. Επομένως, για να συμβεί οτιδήποτε εκεί, θα πρέπει να υπάρχει η συγκατάθεση της Άγκυρας.
- Ας υποθέσουμε ότι το περιστατικό με το Oruc Reis ήταν η πρόβα τζενεράλε αυτού για το οποίο έχει απειλήσει ο Ταγίπ Ερντογάν, δηλαδή την έναρξη σεισμογραφικών ερευνών σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας οι οποίες έχουν «βαφτιστεί» τουρκικές με το παράνομο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης. Σε αυτή την περίπτωση τι να περιμένουμε να δούμε από εδώ και πέρα, ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η επόμενη κίνηση των Τούρκων;
Είναι μια πρόβα τζενεράλε από την Τουρκία που αποσκοπεί κυρίως στο να κάνει την δήλωση ότι «πρόκειται για περιοχή δικού μου ελέγχου» αλλά και να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά και την επιχειρησιακή αντίδραση της Ελλάδας. Η Τουρκία δεν είναι αποφασισμένη και κατασταλαγμένη ως προς το αν και με ποιο τρόπο θα περάσει στο επόμενο βήμα. Αν λοιπόν αυτό αφορά στην εφαρμογή του τουρκο-λιβυκού συμφώνου, θα μετρήσει πρώτα τις αντιδράσεις και την ελληνική επιχειρησιακή αντιμετώπιση. Και επειδή σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν υπάρχει η ανοχή του διεθνούς παράγοντα- μπορεί αυτός να μην κάνει αρκετά για να συγκρατήσει την Τουρκία, ωστόσο δεν θα έχει ανοχή απέναντι σε μια προσπάθεια πρόκλησης «θερμής» κατάστασης με την Ελλάδα - ας κρατήσουμε και το εξής: Δοκιμάζοντας μας η Τουρκία, ενδεχομένως να θέλει να υποχρεώσει την Ελλάδα να κάνει εκείνη την πρώτη κίνηση, η οποία θα της δώσει τον «νομιμοποιητικό» μανδύα, προκειμένου να απαντήσει, χρεώνοντας την Ελλάδα ότι πρώτη εκείνη ξεκίνησε την κρίση.
Σας θυμίζω ότι το 2018 σε μια ενέργεια που δεν έχει ακριβώς τις ίδιες αναλογίες με το περιστατικό του Oruc Reis - καθώς τότε το τουρκικό ερευνητικό σκάφος είχε προαναγγείλει ότι θα κάνει σεισμικές έρευνες και βρισκόταν πολύ μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα- η φρεγάτα Νικηφόρος Φωκάς είχε καταφέρει να κόψει τα καλώδια με τα οποία διεξάγονταν οι έρευνες. Αυτή η ενέργεια είναι στην ουσία και ο πήχης για την τωρινή ελληνική κυβέρνηση αλλά και για οποιαδήποτε επομένη. Δηλαδή σε μια πρόκληση ανάλογη του 2018, όπου τουρκικό σκάφος θα έχει προαναγγείλει σεισμικές έρευνες και θα βρίσκεται πιο μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, η μοναδική επιλογή θα είναι να καταστραφούν μεταφορικά και κυριολεκτικά τα σχέδια της Άγκυρας. Σας θυμίζω πάντως ότι το 2018, οι Τούρκοι είχαν μαζέψει τα κατεστραμμένα καλώδια και μετά έφυγαν.
Αυτό που λέω δεν είναι ότι αν σε μια αντίστοιχη περίπτωση με το 2018, εφόσον καταστρέψουμε τα καλώδια θα προκύψει θερμό επεισόδιο. Λέω ότι η Τουρκία επιχειρεί να βρει με ποιο τρόπο θα υποχρεώσει την Ελλάδα να κάνει εκείνη κάποια κίνηση - από λάθος ή κακή κρίση- προκειμένου η ίδια να υποστηρίξει ότι βρισκόταν σε άμυνα και όχι στην επίθεση.
- Ποια φαντάζεσθε επομένως ότι μπορεί να είναι η επόμενη κίνηση της Άγκυρας;
Θα έλεγα ότι θα μπορούσε να είναι μια κίνηση πιο μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, ίσως και πιο κοντά στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η Ελλάδα έχει καθορίσει το εύρος των χωρικών της υδάτων στα 6 ναυτικά μίλια από τις ακτές, ενώ έχει δικαίωμα να το επεκτείνει στα 12 ναυτικά μίλια. Στην προκειμένη περίπτωση, το Oruc Reis βρισκόταν πολύ μακριά, δηλαδή στα 124 ναυτικά μίλια. Επομένως, θα μπορούσε μελλοντικά ένα τουρκικό ερευνητικό σκάφος να έφτανε στα 14 ή στα 10 μίλια.
Στο επίπεδο των εκτιμήσεων πάντα, μια επόμενη κίνηση της Τουρκίας θα μπορούσε να είναι αφενός πολύ πιο μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και πιο κοντά στα χωρικά μας ύδατα - δηλαδή στην αιγιαλίτιδα ζώνη- και ταυτόχρονα να περιλαμβάνει προαναγγελία και δέσμευση περιοχής για σεισμικές έρευνες. Σε ένα τέτοιο σενάριο, προφανώς και η φύση της πρόκλησης θα είναι πολύ πιο διαφορετική από αυτήν του Oruc Reis, αντίστοιχη επομένως θα είναι και η απάντηση.
- Ένα άλλο θέμα, αφορά στις πληροφορίες ότι είναι θέμα ημερών τα κράτη-μέλη της ΕΕ να καταλήξουν σε μια συμφωνία για την επιβολή κυρώσεων κατά συγκεκριμένων φυσικών προσώπων που διαδραματίζουν ρόλο στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ. Τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο;
Πράγματι, μέσα στο Φεβρουάριο, θα έχουμε λογικά κυρώσεις κατά συγκεκριμένων φυσικών προσώπων που σχετίζονται με τα παραπάνω. Μάλιστα οι κυρώσεις θα κινηθούν με την λογική της κλιμάκωσης, δηλαδή δεν θα επιβληθούν άμεσα σε όλους, παρά σταδιακά και ανάλογα με την αντίδραση της Τουρκίας. Δεν πρόκειται όμως για μια πιο δυναμική στάση από την Ευρώπη, παρά για εφαρμογή από την βραδυκίνητη ΕΕ, μιας ενέργειας που θα μπορούσε να είχε γίνει και νωρίτερα, καθώς αποτελεί προειλημμένη απόφαση. Στην ουσία θα ενεργοποιηθεί η απόφαση που έχει ήδη ληφθεί εδώ και καιρό, δίχως ωστόσο μέχρι σήμερα να έχει εφαρμοστεί.
