Όταν ξέσπασε η πανδημία του κορονοϊού τον περασμένο Μάρτη, τα σχολεία ήταν τα πρώτα που έκλεισαν. Την αμηχανία της πρώτης αντίδρασης ακολούθησε μία απέλπιδα προσπάθεια για τηλεκπαίδευση, από εκπαιδευτικούς που δεν είχαν την εμπειρία και από μαθητές που δεν είχαν τα μέσα. Το πείραμα της τηλεκπαίδευσης πήγε άπατο στα δημόσια σχολεία, λειτούργησε στα ιδιωτικά ενώ πέτυχε στα πανεπιστήμια.
Το άνοιγμα των σχολείων συνέπεσε με την αυξημένη διασπορά του ιού και τον μεγάλο αριθμό των κρουσμάτων. Αν και, εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς περίμεναν ότι μέσα στο καλοκαίρι το υπουργείο θα ετοίμαζε ένα συγκροτημένο σχέδιο για την αντιμετώπιση μιας εξαιρετικά δύσκολης σχολικής χρονιάς, αυτό δεν συνέβη.
Οι νέες συνθήκες απαιτούσαν επιπλέον προσωπικό και χώρους. Για να είμαστε δίκαιοι, οι ελλείψεις δεν είναι τωρινές. Τα τελευταία δέκα χρόνια της κρίσης υποβάθμισαν πολύ την εκπαίδευση. Το αποδεικνύουν οι διεθνείς δείκτες. Από την άλλη οι δυνατότητες σήμερα της χώρας είναι δεδομένες. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είμαστε Δανία.
Θα μπορούσε όμως μέσα στο καλοκαίρι να επιτευχθεί ένας έξυπνος σχεδιασμός, προτάσεις κυκλοφορούν πολλές και το υπουργείο βρίθει συμβούλων, ώστε τα σχολεία να ανοίξουν με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια, κυρίως όμως εμπιστοσύνη. Δυστυχώς υπήρξε προχειρότης. Συνοδεύτηκε από αστοχία δηλώσεων, με θεωρητικούς μέσους όρους μαθητών ανά τάξη που πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα, με αίθουσες που δεν επιτρέπουν αραίωση, με μάσκες φιάσκο και παγουρίνια, και τέλος με σκέψεις για μέτρα αστυνόμευσης. Και το στοίχημα χάθηκε.
Η γλώσσα της αλήθειας -αυτά έχουμε παιδιά και τόσα μπορούμε- και η ενσυναίσθηση, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συσπειρωτικά λόγω του υγειονομικού κίνδυνου, εξέλειπαν. Και οδηγηθήκαμε σε καταλήψεις. Έδραξαν την ευκαιρία και οι συνήθεις ύποπτοι που συστηματικά δυναμιτίζουν τέτοιες καταστάσεις, και φτάσαμε σήμερα να έχουμε πάνω από 200 σχολεία σε κατάληψη, μία σχολική χρονιά σε αβεβαιότητα και εικόνες από το «κάτσε καλά Γεράσιμε». Αυτά για τα δημόσια σχολεία. Γιατί στα ιδιωτικά όλα βαίνουν καλώς και η μάθηση και η χρονιά προχωράει... Ποιός είπε οτι ο ιός δεν προάγει τις ανισότητες;
Τα πανεπιστήμια από την άλλη μεριά, όσα τμήματα είχαν δουλέψει το καλοκαίρι, και υπάρχουν πολλά, είναι πανέτοιμα να λειτουργήσουν αποτελεσματικά την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Το έκαναν άλλωστε και στο εαρινό εξάμηνο. Ερωτηματικά προκαλεί η ιδέα για υβριδικό σχεδιασμό με φυσική εκ περιτροπής παρουσία φοιτητών στα αμφιθέατρα. Και δεν μιλάμε για εργαστήρια και κλινικές. Τη στιγμή που οι παρουσίες των φοιτητών στα αμφιθέατρα είναι προαιρετικές ενώ τα κρούσματα αυξάνονται εκθετικά, οι σχεδιασμοί αυτοί είναι χωρίς νόημα. Εκτός και αν συσχετίζονται με την παρουσία των φοιτητών στους τόπους φοίτησης και τα συνεπακολουθα έξοδα για ενοίκια, φαγητό και διασκέδαση...
Η κατάσταση σήμερα στα σχολεία έφτασε σε εκρηκτικό σημείο. Σκέψεις για εισαγγελικές παρεμβάσεις και καταστολή οδηγούν σε ανεξέλεγκτα αδιέξοδα. Η Άννα Διαμαντοπούλου και πανεπιστημιακοί έκαναν προτάσεις για αναπλήρωση των ωρών που χάνονται. Η ηγεσία του υπουργείου θεωρεί ότι κάτι τέτοιο θα την φέρει αντιμέτωπη με τα συνδικαλιστικά όργανα των εκπαιδευτικών. Λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται. Κάποιοι ελπίζουν στην εκτόνωση του φαινομένου, απονέμοντας έτσι δικαιωματικά χαρακτηριστικά στις καταλήψεις και επανάληψη με την πρώτη ευκαιρία.
Ο πρωθυπουργός ζήτησε την ενεργητική συναίνεση των πολιτών για την αποφυγή ενός νέου lockdown. Ένα lockdown στα σχολεία θα άφηνε αρνητικό αποτύπωμα στην εκπαίδευση που θα τη συνόδευε για χρόνια. Οι εκπαιδευτικοί, που σηκώνουν και το μεγαλύτερο βάρος αυτή τη στιγμή, στην μεγάλη τους πλειονότητα και παρά τις αντίξοες συνθήκες, στηρίζουν τα ανοιχτά σχολεία. Αρκεί η ηγεσία του υπουργείου να τους εμφυσήσει αίσθημα ασφάλειας. Να εμπνεύσει εμπιστοσύνη και στιβαρότητα σε γονείς και μαθητές. Να λειτουργήσει τελικά ως συνεκτικό μέσο εν μέσω πανδημίας. Μέχρι σήμερα δεν έχει πετύχει τίποτε από τα παραπάνω. Φτάσαμε στο “Houston we have a problem”. Μετά ακολουθεί έκρηξη. Ας ελπίσουμε ότι κάποιος από μηχανής θεός την τελευταία στιγμή θα στρίψει το τιμόνι...
*Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στο ΕΚΠΑ και πρώην Γραμματέας Γυναικείων θεμάτων της ΝΔ
