Η μόνη βεβαιότητα για την παγκόσμια οικονομία είναι η πολύ μεγάλη… αβεβαιότητα που υπάρχει ακόμη και σήμερα, έξι μήνες μετά την εμφάνιση του COVID19, για το προς τα που αυτή βαδίζει.
Στην πράξη η οικονομία φαίνεται ότι θα κινείται για καιρό χωρίς πυξίδα, αφού αγνοούμε σχεδόν τα πάντα, όπως λέει στο liberal.gr ο διεθνούς φήμης Γάλλος οικονομολόγος Σαρλ Γουίπλοζ. Δεν ξέρουμε πόσο καιρό θα κρατήσει η πανδημία, τι θα συμβεί από το φθινόπωρο όταν η τήρηση των αποστάσεων θα είναι αδύνατη, πότε θα βρεθεί εμβόλιο, πως θα κινηθεί η κατανάλωση τους επόμενους μήνες, αλλά και για πόσο καιρό οι κυβερνήσεις θα μπορούν να στηρίζουν με κεφάλαια τις οικονομίες τους. Τέλος αγνοούμε, όπως λέει, το πόσα κεφάλαια θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και πότε αυτά θα πέσουν στις οικονομίες.
Σχετικά με την συζήτηση που έχει ανοίξει για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της Ελλάδας, o τακτικός σύμβουλος της Κομισιόν, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, σημειώνει ότι η απαγκίστρωση από την μονοκαλλιέργεια του τουρισμού είναι απαραίτητη. Και τονίζει ότι είναι λυπηρό μια χώρα σαν την Ελλάδα να σημειώνει τόσο μικρή πρόοδο σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας, όταν την ίδια στιγμή έχει τόσο μεγάλη δυναμική σε πολλούς άλλους τομείς, πέραν του τουρισμού.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Βλέπουμε ότι οι προβλέψεις των ξένων οίκων και μεγάλων οργανισμών για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας αναθεωρούνται συνεχώς επί τα χείρω. Στις τελευταίες για παράδειγμα προβλέψεις της η ΕΕ «βλέπει» ύφεση 8,7% στην Ευρωζώνη έναντι 7,7% στις προηγούμενες προβλέψεις της. Τι δείχνει αυτό;
Δείχνει την εξαιρετική αβεβαιότητα που υπάρχει και η οποία απεικονίζεται και στις προβλέψεις. Δεν ξέρουμε την εξέλιξη της πανδημίας και τι μπορεί να συμβεί από το φθινόπωρο όταν και η τήρηση των αποστάσεων θα είναι πολύ πιο δύσκολη καθώς οι άνθρωποι θα κινούνται περισσότερο σε κλειστούς χώρους.
Δεν ξέρουμε επίσης πότε θα βρεθεί εμβόλιο και πότε αυτό θα γίνει διαθέσιμο, θα είναι το 2021, το 2022, αργότερα, ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα. Το τρίτο που επίσης δεν ξέρουμε είναι πόσο θα διαρκέσει η πρόσφατη αύξηση στην κατανάλωση, καθώς πολλοί προχώρησαν σε αγορές που είχαν «παγώσει» στην διάρκεια της καραντίνας, ωστόσο η ανησυχία τους για την πορεία της πανδημίας και της απασχόλησης παραμένει.
Αγνοούμε επίσης για πόσο ακόμη καιρό οι κυβερνήσεις θα είναι σε θέση να ρίχνουν χρήματα για την στήριξη των οικονομιών, όπως κάνουν τους τελευταίους μήνες. Και τέλος δεν γνωρίζουμε κατά πόσο τα κεφάλαια που θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι αυτά που χρειάζεται πραγματικά η οικονομία ή θα έχουν ως βασικό γνώμονα πολιτικά κριτήρια.
- Σε αυτό το γεμάτο αβεβαιότητες περιβάλλον, πως βλέπετε την Ελλάδα; Ενώ για άλλες χώρες η αναθεώρηση των προβλέψεων της Κομισιόν ήταν επί τα χείρω, στην Ελλάδα ήταν ελαφρώς επί τα βελτίω. Η αρχική εκτίμηση για ύφεση 9,7%, περιορίσθηκε στο 9%...
Είναι μια μικρή και όχι ιδιαίτερα σημαντική βελτίωση. Εκτιμώ ότι συνδέεται με κάποιες ελαφρώς βελτιωμένες εκτιμήσεις για την πορεία του ελληνικού τουρισμού αυτό το καλοκαίρι. Στην πραγματικότητα όμως και αυτή η εκτίμηση, όσο και αν είναι ελαφρώς καλύτερη απ’ ότι η προηγούμενη, σχετίζεται με τις αβεβαιότητες που σας περιέγραψα παραπάνω. Είναι πάρα πολλά αυτά που ακόμη δεν γνωρίζουμε, προκειμένου να κάνουμε μια ασφαλή πρόβλεψη για την πορεία της οικονομίας. Τι θα συμβεί άραγε αν γίνεται αν το φετινό καλοκαίρι εμφανιστούν κρούσματα σε τουριστικές περιοχές ;
- Σήμερα είναι η πανδημία, αύριο μπορεί να είναι κάποιο άλλο απροσδόκητο γεγονός για να μας υπενθυμίσει πόσο ευάλωτη είναι η υπερβολική εξάρτηση της Ελλάδας από τον τουρισμό. Θα λέγατε ότι η αλλαγή πορείας για τη χώρα, ακόμη και στη μέση μιας μεγάλης κρίσης όπως αυτή, είναι πιο απαραίτητη από ποτέ;
Η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό έχει διαχρονικά αποδώσει για την Ελλάδα, ωστόσο σημαίνει ότι το οικονομικό μείγμα δεν είναι τόσο διαφοροποιημένο όσο πρέπει να είναι. Φέτος ο ελληνικός τουρισμός χτυπήθηκε σκληρά, μαζί του και η ελληνική οικονομία. Επομένως, η διαφοροποίηση της οικονομίας είναι απαραίτητη, παρ’ ότι ο τουρισμός θα συνεχίσει να είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας.
Κοιτάζοντας κανείς τις πραγματικές δυνατότητες της Ελλάδας, υπάρχει μεγάλη δυναμική σε πολλούς ακόμη τομείς, πέραν του τουρισμού και είναι λυπηρό το γεγονός ότι η χώρα σημειώνει τόσο μικρή πρόοδο σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Οι αιτίες για αυτό είναι γνωστές εδώ και πολύ καιρό.
- Οι διαφωνίες ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ σχετικά με την δομή του Ταμείου Ανάκαμψης παραμένουν. Βλέπετε συμφωνία στην συνεδρίαση της Παρασκευής ανάμεσα στους ηγέτες των χωρών-μελών;
Αναπόφευκτα κάποια συμφωνία πάνω στο θέμα θα υπάρξει, υπό την γερμανική προεδρία. Εκείνο που είναι αβέβαιο αφορά τις λεπτομέρειες της συμφωνίας : Ποια θα είναι η αναλογία ανάμεσα σε επιδοτήσεις και δάνεια, ποιες θα είναι οι καθαρές μεταβιβάσεις ανά χώρα, πόσο γρήγορα θα πέσουν τα κονδύλια αυτά στην ευρωπαϊκή οικονομία, ποιες θα είναι οι προϋποθέσεις και οι όροι που θα τα συνοδεύουν.
Φοβάμαι ότι τα χρήματα θα εκταμιευθούν με μεγάλη καθυστέρηση και εστιάζοντας σε λάθος τομείς, με αποτέλεσμα να μην κάνουν την πραγματική διαφορά όσον αφορά την αντιμετώπιση του βάθους που έχει η ύφεση.
- Εκτιμάτε ότι το τελικό μείγμα της συμφωνίας θα κινείται προς την κατεύθυνση που επιδιώκουν οι «αντιρρησίες», δηλαδή περισσότερα δάνεια και λιγότερες επιχορηγήσεις;
Τελικά και προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία, είναι αναπόφευκτο οι λεγόμενοι «Frugal Four» να αποσπάσουν κάποιες παραχωρήσεις από τις υπόλοιπες χώρες πάνω στα παραπάνω θέματα. Δεν γνωρίζω την έκταση των παραχωρήσεων, εκτιμώ ωστόσο ότι δεν είναι μεγάλες.
* Ο Σαρλ Γουίπλοζ είναι Οικονομολόγος, Τακτικός σύμβουλος της Κομισιόν, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας
