Πριν από τον πόλεμο οι προβλέψεις μιλούσαν για επιβράδυνση στην Ευρώπη. Τώρα, μια ύφεση στην Ευρώπη είναι πιθανή, ενώ βασικός κίνδυνος γίνεται ξανά το δημόσιο χρέος το οποίο σταδιακά θα γίνεται ένα ολοένα πιο βαρύ φορτίο, λόγω των υψηλότερων επιτοκίων, εκτιμά στο liberal, ο Γάλλος οικονομολόγος Σαρλ Βιπλόζ.
Προβλέπει ότι η Ρωσία δεν θα καταρρεύσει, αφού θα πουλά φυσικό αέριο, πετρέλαιο, εμπορεύματα στην Κίνα και αλλού, ωστόσο θα ζήσει μια βαθιά ύφεση και ούσα αποκομμένη από τις δυτικές αγορές, είναι πολύ υπαρκτός ο κίνδυνος η καθημερινότητα των Ρώσων να επιστρέψει στην μιζέρια της Σοβιετικής Ένωσης, όταν τα δυτικά αγαθά ήταν δυσεύρετα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Πολλοί αναλυτές προειδοποιούν ότι ακόμα κι αν ο πόλεμος τελειώσει αύριο, οι τιμές στην ενέργεια και τα εμπορεύματα, θα παγιωθούν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Πόσο μεγάλη είναι αυτή η απειλή για την ανάπτυξη;
Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορεί κανείς να προβλέψει πως θα διαμορφωθούν οι τιμές για την ενέργεια και τα εμπορεύματα. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν εισάγουν πλέον πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία δεν συνεπάγεται υψηλότερη τιμή. Οι ΗΠΑ θα αγοράσουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από αλλού και οι Ρώσοι θα πουλήσουν αλλού, επομένως η επίπτωση στην τιμή είναι ελάχιστη. Αδύνατο να υπολογίσει κανείς την όποια επίπτωση.
Επίσης γίνεται μεγάλη συζήτηση ως προς το αν οι οικονομίες θα βρεθούν αντιμέτωπες με τον κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού; Θα ζήσουμε μια νέα κρίση όπως στα τέλη της δεκαετίας του 1970 στις ΗΠΑ;
Υψηλότερες τιμές στο πετρέλαιο μεταφράζονται σε υψηλότερο πληθωρισμό και χαμηλότερη ανάπτυξη, αλλά ο στασιμοπληθωρισμός είναι μια διαφορετική ιστορία. Πριν τον πόλεμο και καθώς είχε αρχίσει να εκλείπει η απειλή της πανδημίας, διαφαίνονταν μια ισχυρή ανάπτυξη και όλα προμήνυαν ένα δυνατό θετικό σοκ διαρκείας. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, οι κεντρικές τράπεζες έχουν μάθει τα μαθήματά τους από τη δεκαετία του 1970 και δεν θα προσπαθήσουν να διογκώσουν το σοκ. Η σύγκριση με τη δεκαετία του 1970 πιθανώς να οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και πριν τον πόλεμο υπήρχαν εκτιμήσεις για μείωση της προσδοκώμενης ανάπτυξης, ακριβώς λόγω της εκτόξευσης των τιμών. Φοβάστε ότι τα ασύλληπτα επίπεδα τιμών ειδικά στην ενέργεια θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ευρώπη ακόμη σε ύφεση;
Πράγματι πριν από τον πόλεμο, οι προβλέψεις μιλούσαν για επιβράδυνση, έπειτα από μια τεράστια και μη διατηρήσιμη απόδοση τον περασμένο χρόνο. Δεν υπήρχε συζήτηση για ύφεση. Πλέον, μια ύφεση είναι πράγματι πιθανή, πόσο μάλλον όταν οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια, χωρίς να είναι και σίγουρη. Ο κύριος κίνδυνος προέρχεται από το δημόσιο χρέος των χωρών, το οποίο σταδιακά θα γίνεται ένα ολοένα πιο βαρύ φορτίο με υψηλότερα επιτόκια.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις οι ΗΠΑ θα αναπτυχθούν πιο αργά με υψηλότερο πληθωρισμό, ενώ η ρωσική οικονομία θα βυθιστεί σε μια βαθιά ύφεση ή ακόμη και σε κατάρρευση. Ποια είναι η άποψή σας;
Η Ρωσία δεν πρόκειται να καταρρεύσει. Πράγματι, θα ζήσει μια βαθιά ύφεση, αλλά για όσο διάστημα θα μπορεί να πουλάει πετρέλαιο και φυσικό αέριο κάπου στον κόσμο, η οικονομία της θα μπορεί να λειτουργήσει. Η Κίνα θα κάνει παζάρια με τη Ρωσία για φθηνό πετρέλαιο!
Μπορείτε να φανταστείτε την παγκόσμια οικονομία να λειτουργεί για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς τη Ρωσία;
Η Ρωσία μπορεί να αποκοπεί μόνιμα από τις δυτικές αγορές, όχι από τον υπόλοιπο πλανήτη. Εκτός από τα ορυκτά καύσιμα, τα δημητριακά και ορισμένα βασικά προϊόντα, η Ρωσία είναι πολύ μικρή, τόσο ως εξαγωγέας όσο και ως εισαγωγέας. Φυσικά, το εμπόριο με τη Ρωσία έχει μεγάλο βάρος για συγκεκριμένες εταιρείες, αλλά δεν είναι τόσο σημαντικό σε επίπεδο χώρας.
Αναφορικά με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, θα χρειαστεί κάποιο διάστημα στη Δύση, προκειμένου να βρει επαρκείς ποσότητες από εναλλακτικές πηγές. Είναι όμως ένα εγχείρημα που μπορεί να υλοποιηθεί και μπορεί τελικά να μην είναι τόσο δαπανηρό όσο φαίνεται μετά το σοκ το οποίο βιώνουμε σήμερα. Αν επιχειρήσουμε να κοιτάξουμε τρία ή τέσσερα χρόνια μπροστά, τότε οι δυτικές χώρες θα μπορούν να ζήσουν πολύ καλά χωρίς να διατηρούν εμπορικούς δεσμούς με τη Μόσχα. Η ρωσική οικονομία θα πουλάει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε άλλες χώρες, αλλά θα πληγεί μόνιμα εάν δεν μπορεί να εισάγει τεχνολογικά αγαθά και χάσει την πρόσβαση σε τόσο εξελιγμένες υπηρεσίες, όπως η χρηματοδότηση και η έρευνα. Στους ρώσους πολίτες θα λείψουν πολύ τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν σήμερα με ενθουσιασμό, από αυτοκίνητα μέχρι τα MacDonald’s, είδη ρουχισμό και όλα όσα αγοράζουν μέσω του ίντερνετ. Θα νιώσουν σαν να γυρίζουν πίσω τον χρόνο στον μίζερο τρόπο ζωής της ΕΣΣΔ.
