Του Ηλία Παπαγεωργιάδη*
Το 2017 η Ρουμανία κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση ΑΕΠ στην Ευρώπη (και τον κόσμο;) με +7%, προσπέρασε την Ελλάδα ως η χώρα με το μεγαλύτερο ΑΕΠ στη ΝΑ Ευρώπη και συνεχίζει φέτος με το γκάζι πατημένο. Με βάση τη χαμηλή φορολογία, στοχεύει σε ένα νέο +4%, +5%, πάνω από τα 190 δις ευρώ.
Κρίνοντας από τις αντιδράσεις μίας μικρής μειοψηφίας αναγνωστών στα social media όποτε δημοσιεύεται ένα άρθρο αναφoρικά με τη Ρουμανία, έχει ενδιαφέρον να δούμε 4 μύθους που αρκετοί Έλληνες πιστεύουν για την ανάπτυξη της Ρουμανίας, καθώς και την αλήθεια πίσω από αυτούς.
Μύθος: «Η Ρουμανία αναπτύσσεται γιατί μοιράζει δανεικά / σε κάθε γωνία έχει και τράπεζα»
Αλήθεια:
- Τα δάνεια στη Ρουμανία αυξήθηκαν το 2017 περίπου κατά 7%, πολύ χαμηλότερα από τις καταθέσεις που αυξήθηκαν με 11%.
- Το συνολικό ύψος των καταθέσεων υπερβαίνει αυτό των δανείων κατά περίπου 25%.
- Ουσιαστικά ανέβηκαν σημαντικά οι δανειοδοτήσεις σε τοπικό νόμισμα (Λέι), που αντικαθιστούν τις μειούμενες χρηματοδοτήσεις σε συνάλλαγμα
- Οι τράπεζες έχουν καθαρίσει τα χαρτοφυλάκιά τους και είναι υγιείς. Παρόλα αυτά αποφεύγουν την υπέρογκη έκθεση και την ταχεία ανάπτυξη
- Τα κριτήρια δανειοδότησης παραμένουν αυστηρά
- Η κατάσταση είναι ακριβώς αντίθετη της «φούσκας»
Μύθος: «Η Ρουμανία ανεβαίνει γιατί έχει δικό της νόμισμα»
(= αν το είχαμε και εμείς, θα μοιράζαμε λεφτά και θα είχαμε ανάπτυξη)
Αλήθεια:
- Οι Ρουμάνοι προσπαθούν να κρατούν το νόμισμά τους σταθερό
- Αυτό υποτιμάται ελαφρά κυρίως λόγω πολιτικών αναταραχών
- Όταν χρειάστηκε, πήραν μία και έξω τα σκληρά μέτρα, κόβοντας από το κράτος και αφήνοντας ανέπαφη τη φορολογία, γιατί ήξεραν πως μόνο ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να τους βγάλει από την κρίση
- Η Ρουμανία έχει έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΕΠ (τελικό, όχι πρωτογενές)
- Το δημόσιο χρέος της είναι περίπου 35% του ΑΕΠ
- Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας έφτασαν τα 38 δις Ευρώ, περίπου στο 20% του ΑΕΠ και πάνω από το 50% των δανείων της χώρας
- Το κράτος δανείζεται κατά προτεραιότητα από την τοπική αγορά, σε τοπικό νόμισμα
- Η χώρα και οι πολίτες της έχουν πολύ πικρή εμπειρία από την περίοδο πριν τη σταθεροποίηση του 2004
Μύθος: «Με χαμηλούς φόρους, το κράτος δεν μαζεύει έσοδα, δεν έχει να δώσει στους πολίτες»
Αλήθεια:
- Το 2017 το ΑΕΠ της Ελλάδας και αυτό της Ρουμανίας ήταν περίπου ίδια (μεγαλύτερο αυτό της Ρουμανίας κατά μερικά δις Ευρώ)
- Επί περίπου ιδίου ΑΕΠ, τα έσοδα ήταν επίσης περίπου ίδια!
- Με μία μικρή λεπτομέρεια: Στην Ελλάδα η φορολογία είναι αυτή που ξέρουμε όλοι, ενώ στη Ρουμανία είναι πολύ χαμηλή, ως και 1% επί του τζίρου για τζίρο ως 1.000.000 Ευρώ!
- Τα έσοδα αυτά χρηματοδότησαν τις μεγάλες αυξήσεις μισθών στον δημόσιο τομέα, με πρόσφατο παράδειγμα αυτό των γιατρών και του ιατρικού προσωπικού.
- Η σωστή κριτική που γίνεται είναι ότι θα μπορούσαν να δοθούν περισσότερα χρήματα σε έργα υποδομής, όμως κανείς δεν είναι τέλειος, ούτε οι Ρουμάνοι.
Μύθος: «Οι Ρουμάνοι έξω από τις κεντρικές συνοικίες ζουν με μισθούς πείνας»
Αλήθεια:
- (Να προσέχετε όσους το λένε ως επιχείρημα για να σας ζητήσουν οικονομική βοήθεια...)
- Κατ' αρχήν, η Ρουμανία δεν είναι μία χώρα, αλλά ουσιαστικά μιλάμε για 3 χώρες σε μία. Περίπου το 40% των κατοίκων παράγει περίπου το 80% του ΑΕΠ και κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι αλλάζουν το επίπεδο διαβίωσής τους και βγαίνουν από τη φτώχεια.
- Οι μισθοί στο Βουκουρέστι και τις άλλες μεγάλες πόλεις είναι πλέον πολύ πιο πάνω από το παρελθόν.
- Ενώ ο μέσος καθαρός μισθός στη χώρα είναι περίπου στα 450 Ευρώ / μήνα, στο Βουκουρέστι άγγιξε τα 700, ενώ το Κλουζ, η Τιμισοάρα και άλλες μεγάλες πόλεις βρίσκονται στα 550 – 600 Ευρώ.
- Με κόστος ζωής περίπου -30% σε σχέση με την Ελλάδα (με εξαίρεση τα ενοίκια), η κατάσταση πλέον είναι αρκετά αξιοπρεπής και βελτιώνεται συνεχώς
- Η θέρμανση, το ίντερνετ, η τηλεφωνία και σειρά άλλων βασικών παραγόντων του κόστους διαβίωσης κοστίζουν υποπολλαπλάσια στη Ρουμανία από ότι στην Ελλάδα.
- Οι εκατοντάδες χιλιάδες συναλλαγές ακινήτων το 2017, κυρίως με μετρητά, καθώς και η ανεργία 0% στις μεγάλες πόλεις δείχνουν ξεκάθαρα πως το επίπεδο ζωής ανεβαίνει συνεχώς.
- Εννοείται πως η χώρα έχει ακόμη 50% του πληθυσμού της να ζει σε σπίτι χωρίς τουαλέτα μέσα σε αυτό.
- Όταν πριν 15 χρόνια το 95 – 98% των κατοίκων μίας χώρας ζούσαν με πραγματικούς μισθούς πείνας και σήμερα το 40% περίπου ζει με εισόδημα τουλάχιστον 1.000 – 1.500 Ευρώ / μήνα / οικογένεια, είναι ξεκάθαρο ότι τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο εκεί.
- Τα ευρωπαϊκά κονδύλια τώρα άρχισαν να απορροφούνται και ειδικά στην Παιδεία και την Υγεία έχουν ακόμη μεγάλο δρόμο να διανύσουν. (= μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης)
Αλήθεια: «Γιατί οι Ρουμάνοι στην Ελλάδα μιλάνε άσχημα για τη χώρα τους;»
Η εξήγησή της:
- Η πλειοψηφία δεν το κάνει πια αυτό
- Όσοι το κάνουν συνήθως έχουν φύγει πριν πολλά χρόνια και έχουν αποκοπεί από τη σημερινή πραγματικότητα της Ρουμανίας
- Άλλοι έφυγαν από πολύ φτωχές, αγροτικές περιοχές, όπου και σήμερα τα πράγματα δεν είναι ρόδινα.
- Πολλοί λατρεύουν την Ελλάδα και την προτιμούν ως πατρίδα τους.
- Άλλοι έχουν το «εθνικό ψυχικό πρόβλημα» των Ρουμάνων, να βρίζουν την πατρίδα τους, νομίζοντας πως έτσι θα συγχωρεθούν για τυχόν λανθασμένες προσωπικές συμπεριφορές. (Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην Ελλάδα, αλλά όχι σε τέτοια έκταση).
Αλήθεια: Οι χαμηλοί φόροι ωθούν την ανάπτυξη και γεμίζουν τις τσέπες των πολιτών με χρήματα
- Άλλο να αγοράζεις τρόφιμα με 9% ΦΠΑ και άλλο με 13% ή 24%.
- Άλλο να είσαι αγρότης και να παράγεις πληρώνοντας 9% και άλλο να πληρώνεις 24% στα αγροτικά εφόδια.
- Άλλο να έχεις εταιρεία και με τζίρο 200.000 Ευρώ / κέρδη 60.000 Ευρώ και να πληρώνεις 2.000 Ευρώ στην Εφορία (με έναν υπάλληλο, 6.000 Ευρώ χωρίς υπάλληλο) και άλλο να φοβάσαι ότι θα πληρώσεις φόρους ... Ευρώ (βάλτε το νούμερο μόνοι σας...)
- Άλλο να είσαι υπάλληλος και να δίνεις 10% φόρο, ανεξαρτήτως με το πόσα θα δηλώσεις ως έσοδα και άλλο να πληρώνεις ως και 45% του εισοδήματός σου + προκαταβολή φόρου κλπ
- Δεν είναι τυχαίο ότι πάρα πολλοί ιδιοκτήτες εταιριών απορούν με το ποσό φόρου που πληρώνουν και όταν καταλαβαίνουν πως η χαμηλή φορολογία είναι αληθινή, «φουλάρουν τις μηχανές» τους για να μεγαλώσουν τη δουλειά τους.
- Οι υψηλοί φόροι αναιρούν το κίνητρο του ανθρώπου να δημιουργήσει. Οι χαμηλοί προσκαλούν όλους όσους δραστηριοποιούνται στην οικονομία, ντόπιους και ξένους, να δουλέψουν και να κερδίσουν.
- (Η εύκολη αδειοδότηση βιομηχανιών έχει και αυτή τον ρόλο της, το ίδιο και η μηδενική φορολόγηση των προγραμματιστών Η/Υ, που οδήγησε σε εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, με μέσο μισθό άνω των 2.500 Ευρώ / μήνα).
Όσο θα υπερφορολογούμε αυτούς που παράγουν, τόσο θα αναπτυσσόμαστε λίγο ή καθόλου.
Δεν πέτυχαν οι Ρουμάνοι το παγκόσμιο ρεκόρ ανάπτυξης γιατί είναι οι εξυπνότεροι του κόσμου. Το έκαναν γιατί προτάσσουν τη χαμηλή φορολογία και βοηθούν το επιχειρείν να ανθήσει. Όσο η Ελλάδα θα υπερφορολογεί όσους παράγουν, τόσο θα χάνει σε ανάπτυξη, ή θα είναι ακόμη και υπό του μηδενός.
Καλό θα είναι αντί να ψάχνουμε δικαιολογίες για να κατηγορήσουμε όσους προοδεύουν, να δούμε τα λάθη μας και εμείς και να αλλάξουμε δρόμο. Μπορεί και η Ελλάδα να κάνει παγκόσμια ρεκόρ ανάπτυξης, τα έκανε παλιά. Γίνεται και αλλιώς, τα σταφύλια μας περιμένουν, δεν είναι κρεμαστάρια...
* Ο κ. Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος της MORE στη Ρουμανία, Πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου (ARBIO), δις εκλεγμένο μέλος του δ.σ. του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομάζας (AEBIOM) και Αντιπρόεδρος της Αγροτικής Ομοσπονδίας ProAgro (Ρουμανική ΠΑΣΕΓΕΣ).
