Του Ηλία Π. Παπαγεωργιάδη*
- «Διάβασες τις δηλώσεις αυτού του πολιτικού της Ρουμανίας; Ενώ εσύ μας λες πως η χώρα τους πάει καλά, αυτός αποκάλυψε την αλήθεια. Το εξωτερικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε το 2017 κατά 1,5 δισ. Ευρώ, ποιος ξέρει τι θα έγινε και με τα δάνεια των πολιτών...»
- «Αλήθεια είναι. Το ΑΕΠ της χώρας ανέβηκε από τα 169 στα 181 – 183 δις Ευρώ και προσπέρασε το Ελληνικό. Το έλλειμμά της παρέμεινε κάτω του 3% του ΑΕΠ, περίπου 5 δις, ενώ δανείστηκε από το εξωτερικό μόνο 1,5 δισ. Ευρώ».
- «Και αυτό είναι καλό;»
- «Δηλαδή είναι κακό μία χώρα να προσφέρει επιπλέον πλούτο 12 – 14 δισ. στους πολίτες της, με έλλειμμα μόλις 5 δισ. και αυτό να χρηματοδοτείται κατά 70% εντός της χώρας, σε τοπικό νόμισμα, με επιτόκιο 2 – 2,5%;»
- «Και πόσο είναι το συνολικό χρέος τους; Θα σκάσουν σαν και εμάς, το ξέρω εγώ...»
- «Ήταν 37,6% του ΑΕΠ τους το 2016. Το 2017 το ΑΕΠ τους αυξήθηκε κατά 7% στο 9μηνο, άρα μάλλον θα πέσει ως ποσοστό. Αν δεις τα στοιχεία, κινείται στα ίδια επίπεδα από το 2011. Εμείς κλείσαμε τη χρονιά με το θριαμβευτικό 180%».
- «Μα υπάρχουν ακόμη άνθρωποι εκεί που περνούν δύσκολα»
- «Αλήθεια είναι, όμως μειώνονται σταθερά κάθε χρόνο. Η χαμηλή φορολογία τους βγάζει από τη φτώχεια. Ήδη στις μεγάλες ρουμανικές πόλεις το ΑΕΠ / κάτοικο έφτασε ή ξεπέρασε το Ελληνικό, η Ρουμανία είναι 3 χώρες σε μία».
Ανάπτυξη με δανεικά του δημοσίου; Όχι
Το 2017 το τελικό (και όχι πρωτογενές) έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ρουμανίας εκτιμάται πως θα διαμορφωθεί στο 2,96%. Το ποσό αυτό χρηματοδοτήθηκε κατά 70% από την εσωτερική αγορά, σε τοπικό νόμισμα και μόλις 1,5 δισ. Ευρώ ήταν ο εξωτερικός δανεισμός σε Ευρώ. Τα επιτόκια κυμάνθηκαν σε επίπεδα 2 – 2,5%, ιστορικά χαμηλά, εκμεταλλευόμενα και το διεθνές επενδυτικό περιβάλλον.
Το 2017 το δημόσιο χρέος θα κινηθεί περί του 35% του ΑΕΠ.
2017. Η χρονιά που το ΑΕΠ της Ρουμανίας πέρασε το Ελληνικό
Η χρονιά που μόλις τελείωσε ήταν άλλη μία χρονιά ανάπτυξης για τη Ρουμανία. Για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, το ΑΕΠ της χώρας ξεπέρασε το Ελληνικό και πλέον είναι το μεγαλύτερο στη ΝΑ Ευρώπη. Με αύξηση 7% στο πρώτο 9μηνο της περσινής χρονιάς, αναμένεται να κλείσει τουλάχιστον στο +5,5% σε ετήσια βάση, στα 181 – 183 δισ. Ευρώ.
Η Ρουμανία ήταν πρώτη σε ανάπτυξη στην Ευρώπη και από τις πρώτες χώρες στον κόσμο.
2018. Το νέο άλμα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη 4,4% για το 2018, ενώ η ρουμανική κυβέρνηση περιμένει ένα νέο +5,5%. Σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό που θα κυμανθεί στο 2 – 3%, το ΑΕΠ της αναμένεται να ξεπεράσει τα 190 δισ., κινούμενο μεταξύ 195 και 200 δισ. Ευρώ. Οι προβλέψεις για το 2019 και 2020 μιλούν για περαιτέρω ανάπτυξη τουλάχιστον κατά 3% κατ' έτος. Η ρουμανική κυβέρνηση στοχεύει σε ΑΕΠ 220 δισ. Ευρώ ως το τέλος του 2020, στόχος που παραμένει δύσκολος αλλά πιο εφικτός πλέον.
Χαμηλοί φόροι = ανάπτυξη κάθε τομέα της οικονομίας
Δίπλα στην κατανάλωση που αναμένεται να αυξηθεί το 2017 με ρυθμό περί το 7% και τη μέση αγοραστική δύναμη που αναμένεται να ξεπεράσει το 60%*** του ευρωπαϊκού μέσου όρου (με το Βουκουρέστι και τις μεγάλες πόλεις να κινούνται προς το 80 – 95%), η βιομηχανία είδε την παραγωγή της να αυξάνεται κατά 5%, οι εξαγωγές αυξήθηκαν περί το 6% και προσέγγισαν τα 62 δισ. Ευρώ (!) και η γεωργία σημείωσε άλλη μία χρονιά ρεκόρ (με τη ρουμανική παραγωγή καλαμποκιού να ξεπερνά την αντίστοιχη γαλλική). Η αυτοκινητοβιομηχανία συνέχισε την επέκτασή της προς τα 25 δις Ευρώ, το ίδιο και η παραγωγή λογισμικού που οδεύει προς τα 20 δισ. Ευρώ. Οι επενδύσεις το 2016 ήταν στο 22% του ΑΕΠ και αναμένεται να κλείσουν και το 2017 περίπου στο ίδιο ύψος. Οι επενδυτές ξέρουν γιατί.
Οι χαμηλοί φόροι έχουν επιτρέψει στο σύνολο της οικονομίας να προοδεύσει και να αναπνεύσει. Η φορολογία με 1% επί του τζίρου για τζίρο ως 1.000.000 Ευρώ θα βοηθήσει ακόμη περισσότερες εταιρίες να μεγεθυνθούν. Το όριο των 500.000 Ευρώ πέρσι αποδείχθηκε πετυχημένο. Τα Ευρωπαϊκά προγράμματα θα τρέξουν με αυξημένο ρυθμό.
Είναι όλα τέλεια; Όχι βέβαια
Καμία οικονομία στον κόσμο δεν είναι τέλεια. Από τη Γερμανία και την Κίνα, μέχρι τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, παντού υπάρχουν προκλήσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στη Ρουμανία, όπου:
- Ο πληθωρισμός δεν είναι πλέον αρνητικός. Κινείται μεταξύ 2 – 3% και εκεί θα παραμείνει και την περίοδο 2018 – 2020.
- Οι εισαγωγές αυξήθηκαν παραπάνω από τις εξαγωγές κατά περίπου 1,5%.
- Η σοσιαλιστική κυβέρνηση αύξησε σημαντικά τους μισθούς και τις συντάξεις (χωρίς να πειράξει το έλλειμμα ή τον δανεισμό), δημιουργώντας σημαντικά ανελαστικά κόστη για τα επόμενα χρόνια
- Το Λέι υποτιμήθηκε περίπου 2%, προκειμένου να απορροφήσει τους κραδασμούς της πολιτικής αστάθειας που σημειώθηκε κατά καιρούς. (Πάντως πέρσι οι Ρουμάνοι μας έδωσαν ένα σπουδαίο μάθημα Δημοκρατίας).
- Το διατραπεζικό επιτόκιο Robor, σημείο αναφοράς για την αγορά, αυξήθηκε στο περίπου 2%, με αποτέλεσμα τα δάνεια να παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα και τα επόμενα χρόνια. (Τα δάνεια του ιδιωτικού τομέα ανέρχονται συνολικά σε περίπου 50 δισ. Ευρώ, αυξημένα κατά 6,8% στο 11μηνο του 2017. Οι καταθέσεις ανέρχονται σε 63 δισ. Ευρώ, αυξημένες κατά 11,4% την ίδια χρονική περίοδο. Όλοι οι δείκτες βελτιώθηκαν από τον Απρίλιο).
Είναι η Ρουμανία παράδεισος; Όχι
Άλλαξε τη μοίρα ενός λαού η χαμηλή φορολογία; Σίγουρα ναι
Η Ρουμανία δεν είναι παράδεισος. Από την άλλη η οικονομία της αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα, βασισμένη στη χαμηλή φορολογία, κάτι που αναμένεται να υιοθετήσουν το 2018 και άλλες οικονομίες, με πρώτη αυτή των ΗΠΑ.
Αν όμως κάποιος δεν αναγνωρίσει ότι μία χώρα με ΑΕΠ στο επίπεδο του 1/3 του Ελληνικού το 2004 κατάφερε να μας περάσει μόλις μέσα σε 13 χρόνια χάρις στη χαμηλή της φορολογία, τότε απλά αρνείται την πραγματικότητα. «Δεν μας πέρασαν όλοι, πολλοί Ρουμάνοι ζουν ακόμη φτωχικά» θα σχολιάσει κάποιος και θα έχει δίκιο. Όμως με τον ρυθμό ανόδου της χώρας, η σύγκλιση θα συνεχιστεί. Το Βουκουρέστι έχει μεγαλύτερο ΑΕΠ από αυτό... ολόκληρης της Βουλγαρίας και υψηλότερο ΑΕΠ / κάτοικο σε σχέση με την Αθήνα και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Το Cluj, η Timisoara και άλλες πόλεις ακολουθούν. Σιγά σιγά η χώρα βγαίνει μπροστά σε διεθνές επίπεδο...
Εμείς ως πότε θα περιμένουμε ανάπτυξη και ευημερία, όταν η τεράστια φορολογία αναιρεί το κίνητρο κάποιου να αναλάβει επιχειρηματικά ρίσκα και να δημιουργήσει πλούτο;
* Ο κ. Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος της MORE στη Ρουμανία, Πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου (ARBIO), δις εκλεγμένο μέλος του δ.σ. του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομάζας (AEBIOM) και Αντιπρόεδρος της Αγροτικής Ομοσπονδίας ProAgro (Ρουμανική ΠΑΣΕΓΕΣ).
** Τη Δευτέρα 08 Ιανουαρίου στις 18.00 η MORE Consulting διοργανώνει σεμινάριο στην Αθήνα για τη Ρουμανία, στα πλαίσια του Money Show. Την Τρίτη 09 Ιανουαρίου ο Ηλίας Παπαγεωργιάδης θα βρίσκεται στην Αθήνα, Λάρισα για συναντήσεις με ενδιαφερόμενους για ίδρυση εταιρείας στη Ρουμανία ή άλλες επενδύσεις. Για να κλείσετε ραντεβού: [email protected] ή 6979 339400.
*** Το 2007, χρονιά εισόδου της Ρουμανίας στην Ε.Ε., η μέση αγοραστική δύναμη των πολιτών της ανερχόταν στο 41% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ της Ελλάδας στο 94%. 10 χρόνια μετά, η Ρουμανία φτάνει στο 61%, ενώ η χώρα μας υποχωρεί προς το 67%.
