Της Μαργαρίτας Γερούκη*
Πρόσφατα ο κ. Ζουράρις, Υφυπουργός Παιδείας, εκλεγμένος με τους ΑΝΕΛ, εκθείασε, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, το εκπαιδευτικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης ως το καλύτερο του κόσμου! Δε ξέρω αν πραγματικά ο κ. Ζουράρις εννοεί όσα είπε, ή πρόκειται για ένα ακόμη λεκτικό πυροτέχνημα από εκείνα που εκφέρει συχνά υπό μορφή δηλώσεων, ή ενίοτε ενδύετε υπό μορφή σλόγκαν στα μπλουζάκια του! Το σχόλιό του όμως, μου θύμισε μια προσωπική ιστορία για το πώς διαμόρφωσα εντελώς αντίθετη άποψη, από αυτή του κυρίου υφυπουργού!
Τα χρόνια της εφηβείας είναι χρόνια κατεξοχήν αναζήτησης. Είναι τα χρόνια της διαμόρφωση προσωπικής ταυτότητας, κομμάτι της οποίας είναι και η πολιτική τοποθέτηση. Στα μέσα λοιπόν της δεκαετίας του 80, ως έφηβοι μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου περνούσαμε με τους φίλους πολλές ώρες συζητώντας και διαβάζοντας για πολιτική. Σε μια τέτοια συγκυρία έφτασε στα χέρια μου, μέσω της συμμαθήτριας Ειρήνης, ήδη οργανωμένης στην ΚΝΕ, το βιβλίο του Οστρόφσκι με τίτλο «Πώς δενότανε το ατσάλι».
Το βιβλίο αφηγείται τη ζωή του νεαρού Πάβελ και περιγράφει με λυρισμό τον αγώνα για τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ηρωικός τόνος του αφηγήματος, η πίστη στις ιδέες του κομμουνισμού, η ελπίδα και η αυτοθυσία του πρωταγωνιστή δημιουργούσαν το απαραίτητο συγκινησιακό κλίμα. Λίγες σελίδες πριν το τέλος του βιβλίου και είχα ταπεινά υποκλιθεί στο μεγαλείο της κομμουνιστικής ιδέας και αυτών που την υπηρετούσαν με πίστη και αυταπάρνηση. Αλίμονο για μένα, στο τελευταίο κεφάλαιο όλα έχασαν το νόημά τους. Ο Πάβελ μετά από τόσες κακουχίες και αγώνες, μεταξύ των οποίων και η κατασκευή σιδηροδρόμων στη Σιβηρία, βρίσκεται με κλονισμένη υγεία, τυφλός και ανάπηρος. Δε ξέρει πώς αλλιώς να υπηρετήσει την «πατρίδα» και αποφασίζει ότι ίσως τα απομνημονεύματά του βοηθήσουν τις μελλοντικές γενιές. Όχι χωρίς δυσκολίες, καταφέρνει να εξιστορήσει τη ζωή του και το χειρόγραφο των απομνημονευμάτων του είναι επιτέλους έτοιμο. Στο τέλος του βιβλίου, ο Πάβελ, αφού καταθέτει το χειρόγραφο, περιμένει, με αγωνία μάλιστα, να εγκριθεί η έκδοσή του από την επιτροπή λογοκρισίας του Κόμματος! Επιτροπή λογοκρισίας! Και ο «ήρωας» Πάβελ με τους τόσους αγώνες να το δέχεται! Επέστρεψα το βιβλίο στην Ειρήνη και την ευχαρίστησα! Με είχε βοηθήσει να καταλάβω.
Ο κ. Ζουράρις, υφυπουργός Παιδείας, εκ των δεξιών της αριστεροδέξιας κυβέρνησης, αναπολεί το εκπαιδευτικό σύστημα της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης. Δηλαδή μιας χώρας που στην ουσία λογόκρινε συστηματικά κάθε τι και απαγόρευε την ελεύθερη μετακίνηση τόσο των πολιτών της όσο και των ιδεών και των δημιουργημάτων τους. Ταυτόχρονα ο κ. Γαβρόγλου, υπουργός Παιδείας εξ αριστερών, συνάδελφος του κ. Ζουράρι, καταθέτει ένα νομοσχέδιο που κατά γενική ομολογία μας γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω, οραματιζόμενος το μέλλον μας στην ασφυκτική αγκαλιά και τον έλεγχο μιας εξουσίας ιδεοληπτικής, γραφειοκρατικής και φοβικής. Έτσι οι δηλώσεις του ενός συναντούν τις πράξεις του άλλου και με τη συνεργασία τους το σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα βήμα προς βήμα συναντά το σοβιετικό.
Τόση πρόοδος!
ΥΣ. Να υπενθυμίσω ότι θετικά στοιχεία όπως η καθολική και δωρεάν εκπαίδευση είναι κεκτημένα δεκαετιών στη χώρα μας. Δεν εζήλωσαν για αυτά οι κυβερνώντες τη σοβιετία.
*Η Μαργαρίτα Γερούκη είναι εκπαιδευτικός, υπεύθυνη του Τομέα Παιδείας στο ΠΟΤΑΜΙ.
