Από τις πρώτες πανωλεθρίες που υπέστη του ΚΚΕ τον 20ο αιώνα, ήταν εκείνη που είχε σχέση με το εθνικό ζήτημα. Η άκριτη υιοθέτηση του συνθήματος για την ανεξαρτησία των Σλαβομακεδόνων, τη μελλοντική δημιουργία κομμουνιστικής ομοσπονδίας στη Βαλκανική, όπως ήταν φυσικό το απομόνωσαν από την κοινωνία και έδωσαν επιχειρήματα στους αντιπάλους του για να το κατηγορήσουν ως αντεθνικό κόμμα.
Η πολιτική ωστόσο, δεν ήταν δική του, μα υπαγορευόταν από την Κομμουνιστική Διεθνή, τον πανίσχυρο διεθνή οργανισμό κατασκοπίας και προώθησης των συμφερόντων της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Σ.Σ.Δ.
Στο σημερινό έγγραφο η πολιτική αυτή γίνεται ξεκάθαρη και απαντάει στα ερωτήματα σχετικά με την πολιτική του ΚΚΕ κατά τη δεκαετία του 1920 - 1930 αλλά και αργότερα.
* * *
Νοέμβριος 1923
Ψήφισμα της 6ης Βαλκανικής Κομμουνιστικής Διάσκεψης για τις εθνικές μειονότητες στην Ελλάδα
1. Η Ελλάδα ανήκε στη Βαλκανική Ένωση, η οποία δημιουργήθηκε ως αντίβαρο στην τουρκική ηγεμονία στην Ευρώπη και κατά τους πολέμους 1912 - 1913 απέκτησε εδάφη στη Μακεδονία, την Ήπειρο και στα νησιά του Αιγαίου πελάγους, τα οποία κατοικούνταν από άλλες εθνικότητες. Η συμμετοχή της στον ευρωπαϊκό πόλεμο της προσέφερε μέρος της Θράκης, στο οποίο κατοικούσαν στοιχεία κατά κύριο λόγο μη ελληνικά. Οι μη Έλληνες κάτοικοι της Ελλάδας ανήκουν σε διαφορετικές βαλκανικές εθνικότητας. Η πλειοψηφία, ανάμεσά τους, είναι Τούρκοι, οι οποίοι ζουν σε όλες τις περιοχές της σημερινής νέας Ελλάδας (αποκτημένες μετά το 1912). Ακολουθούν οι Βούλγαροι, οι οποίοι ζουν στην Μακεδονία και τη Θράκη. Οι Ρουμάνοι κατοικούν στη νοτιοδυτική Μακεδονία, οι Αλβανοί στην Ήπειρο, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι είναι διασκορπισμένοι σε διάφορες πόλεις της Νέας Ελλάδας.
2. Μεταξύ των εθνικών μειονοτήτων, οι Βούλγαροι και οι Αλβανοί δεν έχουν εκπαιδευτική αυτονομία και πολιτιστική ανεξαρτησία. Η ελληνική μπουρζουαζία τους απαγορεύει τη χρήση της μητρικής γλώσσας και τη φοίτηση στα εθνικά τους σχολεία, καθώς επίσης και την ιδιοκτησία τέτοιων σχολείων. Ο καταναγκαστικός εξελληνισμός των εν νέου κατακτηθεισών περιοχών, τον οποίο εγκαινίασαν οι βενιζελικοί, θα συνεχιστεί. Η ελληνική μπουρζουζία καταπιέζει τα μη ελληνικά στοιχεία με διάφορους τρόπους. Ένα μεγάλο μέρος, ως αποτέλεσμα της καταπίεσης και των δεινών υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη χώρα, αφήνοντας το βιος τους. Η ελληνική κυβέρνηση βίαια εγκαθιστά τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία στα σπίτια και στα χωράφια των Τούρκων, τους οποίους διώχνει από εκεί. Με εκτοπισμούς και δημεύσεις περιουσιών τιμωρούνται, επίσης, οι Βούλγαροι, οι οποίοι συνεχίζουν να μιλούν στη μητρική τους γλώσσα ή με οποιονδήποτε τρόπο δείχνουν πως δεν θέλουν να απαρνηθούν την εθνικότητά τους. Η καταναγκαστική απαλλοτρίωση του τουρκικού πληθυσμού στην Ελλάδα, η οποία γίνεται στη βάση της συμφωνίας ειρήνης μεταξύ των Ελλήνων και των κεμαλιστών, οδηγεί τις τουρκικές μάζες σε απόγνωση, καθώς αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τους τόπους όπου γεννήθηκαν και τις περιουσίες τους και να πάνε στην Τουρκία, όπου τους εγκαθιστούν στα σπίτια και στις γαίες των Ελλήνων προσφύγων, τους οποίους απέλασε ο Κεμάλ. Ο ίδιος κίνδυνος απειλεί και τους Βούλγαρους κατοίκους της Ελλάδας, καθώς η βουλγαρική κυβέρνηση διεξάγει διαπραγματεύσεις με την ελληνική πλευρά για τη σύναψη παρόμοια συμφωνίας.
3. Η σκληρότητα, με την οποία η βαλκανική μπουρζουαζία προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα των μειονοτήτων, και τα καταναγκαστικά μέτρα που εφαρμόζει κατά των μη ελληνικών στοιχείων, θα πρέπει να τύχουν της προσοχής της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας. Το ελληνικό κόμμα θα πρέπει με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του να παλέψει ενάντια στην πολιτική καταπίεσης των εθνικών μειονοτήτων που εφαρμόζει η ελληνική μπουρζουαζία και η κυβέρνησή της.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας θα πρέπει πριν απ’ όλα να υψώσει φωνή διαμαρτυρίας και να παλέψει δραστήρια κατά της προσπάθειας εξελληνισμού των νέων περιοχών μέσω της εκτόπισης των Τούρκων και των Βουλγάρων. Ένας από τους στόχους του θα πρέπει να είναι η ακύρωση της συμφωνίας για την εκτόπιση του πληθυσμού, την οποία έχουν συνυπογράψει οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Σε συμφωνία με το Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα, θα πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου μία τέτοια συμφωνία μεταξύ της ελληνικής και της βουλγαρικής κυβέρνησης να μην υπογραφεί.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα θα πρέπει να παλέψει για την πολιτική και πολιτιστική ελευθερία των εθνικών μειονοτήτων. Θα πρέπει να διακηρύξει το δικαίωμα των εθνών για αυτοδιάθεση. Αυτό το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού θα πρέπει με τη σειρά του να δώσει το δικαίωμα στις εθνικές μειονότητες να αποσχιστούν από την Ελλάδα.
Το κόμμα θα πρέπει, γενικά, να παλέψει για την υπεράσπιση των εθνικών απαιτήσεων των εργαζόμενων μαζών των εθνικών μειονοτήτων και να συνάψει ενιαίο μέτωπο με τις εθνικές μαζικές τους οργανώσεις.
4. Το Κομμουνιστικό Κόμμα θα πρέπει να κάνει ότι είναι δυνατόν για υλοποιηθεί η απόφαση για τη Μακεδονία και τη Θράκη.
Ρωσικά Κρατικά Αρχεία Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας
Κιβώτιο 509, Κατάλογος 1, Φάκελος 24α, Φύλλα 112 - 114
Αντίγραφο στα Γερμανικά.
Στο κείμενο του ψηφίσματος υπάρχει διόρθωση που έγινε από το Β. Κολιάροφ με πρόσθεση κειμένου στα ρωσικά στις παραγράφους 1 - 4: Διορθωμένο πρωτότυπο.
Στο ψήφισμα για το οργανωτικό ζήτημα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, η διάσκεψη αποφάσισε πως πριν απ’ όλα «πρέπει να δημιουργήσει ισχυρή κομματική οργάνωση», και γι’ αυτό η Κεντρική του Επιτροπή πρέπει:
1) Να εντάξει όλους τους διασκορπισμένους σε διάφορες οργανώσεις συντρόφους, οι οποίοι έχουν αποδείξει την αφοσίωσή τους στην υπόθεση της εργατικής τάξης και έχουν μία, κάποια, μαρξιστική συνείδηση και εμπειρία επαναστατικής πάλης, και να τους αναθέσει υπεύθυνη εργασία.
2) Να επιστρατευτούν, μέσω του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος, σύντροφοι ελληνικής εθνικότητας, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί κομμουνιστικά από το Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα, και να τους αναθέσει αντίστοιχη δουλειά στην Ελλάδα.
3) Να οργανώσει δύο κομματικές σχολές (στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη) για την προετοιμασία νέων στελεχών».
Κατά τη γνώμη των συντακτών του ψηφίσματος, εκείνη την εποχή «οι συνθήκες μπουρζουάδικης αναρχίας, στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, προσφέρουν την αντικειμενική δυνατότητα κατάληψης της εξουσίας από τους εργάτες και τους αγρότες».
Στον συγκεκριμένο φάκελο υπάρχει, επίσης, ψήφισμα για «Το Μακεδονικό και Θρακικό ζήτημα», το οποίο εν πολλοίς επαναλαμβάνει τις βασικές θέσεις του εγγράφου που παρουσιάζουμε σήμερα.
