«Αν χρειαστεί θα στείλω ένα Σύνταγμα του Μηχανικού να απομακρύνει μνημεία και επιγραφές που δεν ανταποκρίνονται στα ιστορικά γεγονότα»: Η πρωτοφανής δήλωση του Βούλγαρου υπουργού Άμυνας Κράζιμιρ Καρακατσάνοφ πάγωσε τα Σκόπια, αποδεικνύοντας ότι η κατάσταση ανάμεσα στις δύο χώρες βρίσκεται στα άκρα. «Κόκκινη» γραμμή η γλώσσα, η ταυτότητα, η Ιστορία, οι ήρωες, αλλά και το όνομα!
Η εκρηκτική δήλωση του Καρακατσάνοφ έγινε στις 12 Οκτωβρίου στο «Darik Radio», με τον Καρακατσάνοφ να υπενθυμίζει στη γειτονική χώρα ότι οφείλει να τιμήσει την Συμφωνία Φιλίας που υπεγράφη ανάμεσα στις δύο χώρες την 1η Αυγούστου 2017 και η οποία απαγορεύει την πλαστογράφηση της Ιστορίας.
Μοιάζει σα να έχουν περάσει αιώνες από εκείνη την 2α Αυγούστου 2017, όταν οι δυο χώρες γιόρτασαν μαζί την «επανάσταση» του Ίλιντεν, της οποίας την πατρότητα διεκδικούν και οι δύο – καθώς και αυτή του Γκότσε Ντέλτσεφ, που υπήρξε εκ των εμπνευστών της.
Μαραθώνιες διαβουλεύσεις μέσω Βερολίνου
Την Παρασκευή, 6 Νοεμβρίου, ο Ζόραν Ζάεφ επιβεβαίωσε ότι η Βουλγαρία μπλοκάρει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη χώρα του, καθώς σε συνάντηση με τους Ευρωπαίους πρεσβευτές στις Βρυξέλλες, ο Βούλγαρος πρέσβης ανακοίνωσε ότι η Σόφια απορρίπτει την συμβιβαστική πρόταση της γερμανικής προεδρίας.
«Πρόκειται για βέτο», αποφάνθηκε ο αντιπρόεδρος Οσμάνι.
«Έχουμε το πρώτο μπλοκάρισμα από την Βουλγαρία», είπε ο Ζάεφ. «Σήμερα παραβιάστηκε το άρθρο 2 του Συμφώνου Φιλίας. Εμείς δεν το έχουμε παραβιάσει με καμιά πράξη μας. Αυτό είναι ένα πρώτο δυσάρεστο συναίσθημα. Πρέπει να φερθούμε έξυπνα και να λύσουμε την διένεξη με φιλικό τρόπο. Σήμερα η γειτονική Βουλγαρία δεν μας έστειλε ένα τόσο φιλικό μήνυμα και το πρώτο βήμα έχει μπλοκαριστεί. Το άρθρο 2 αναφέρει πως η Βουλγαρία θα μας υποστηρίξει στην πορεία μας προς την ΕΕ».
Πρόσθεσε πως υπάρχει ακόμη χρόνος ως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 17ης Νοεμβρίου, στρέφοντας τις ελπίδες του προς ενδεχόμενη προηγούμενη συνάντησή του με τον Βούλγαρο πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ, αν η κατάσταση υγείας του το επιτρέψει, καθώς έχει προσβληθεί από κορονοϊό.
Το γεγονός έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και του αντιπολιτευόμενου Τύπου, καθώς υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα τους υποχρέωσε να αποδεχθούν πως είναι «διαφορετικοί», ενώ τώρα η Βουλγαρία επιμένει για το αντίθετο: Να δεχθούν ότι είναι «ίδιοι», δηλαδή… Βούλγαροι.
Αναφέρει μάλιστα ο αντιπολιτευόμενος Τύπος στα Σκόπια – επιρρίπτοντας τις ευθύνες στον Ζάεφ – ότι σύμφωνα με το άρθρο 8 του Συμφώνου Φιλίας με την Βουλγαρία, προβλέπεται αποδοχή κοινών ιστορικών γεγονότων και ιστορικών προσωπικοτήτων, δηλαδή κοινή Ιστορία.
Την ίδια μέρα, την ημέρα του πρώτου βέτο, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην υπουργός των Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ, δήλωνε στο TV Kanal 5: «Σύμφωνα με το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο ουδείς έχει δικαίωμα να επιβάλει στους Μακεδόνες ποιοι είναι και ποια γλώσσα μιλούν. Ούτε σε 7 μήνες, ούτε σε 7 χρόνια, ούτε σε 700 χρόνια θα βρεθεί κυβέρνηση που θα συμφωνήσει να συζητήσει για την μακεδονική γλώσσα και την μακεδονική ταυτότητα. Ο Μισιρκόφ έγραψε για την μακεδονική γλώσσα το 1903, η γλώσσα κωδικοποιήθηκε το 1945, έγινε μια από τις επίσημες γλώσσες. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων είτε θα είναι μια συλλογική επιτυχία, είτε μια συλλογική αποτυχία για Βρυξέλλες, Σκόπια και Σόφια».
Ως γνωστόν, ο Ντιμιτρόφ, αντιπρόεδρος για ευρωπαϊκά θέματα, εκλήθη στις 2 Νοεμβρίου επειγόντως στο Βερολίνο, μαζί με τον αλβανικής καταγωγής αντιπρόεδρο Μπουγιάρ Οσμάνι και με την Βουλγάρα υπουργό Εξωτερικών Εκατερίνα Ζαχαρίεβα. Η πρόσκληση είχε γίνει από τον Γερμανό υπουργό των Εξωτερικών Χάικο Μάας και τον υφυπουργό αρμόδιο για ευρωπαϊκά θέματα Μίκαελ Ροτ. Αλλά όπως αποδείχθηκε, η προσπάθεια εκείνη απέτυχε, αν και την επομένη ο Ζόραν Ζάεφ μίλησε στο τηλέφωνο με την Άγγελα Μέρκελ, ενώ υπήρξαν επικοινωνίες και μεταξύ του Γερμανού Προέδρου Βάλτερ Σταϊνμάγιερ με τους ομολόγους του Ράντεφ και Πενταρόφσκι.
Ο χρόνος τελειώνει…
Στο τέλος της συνάντησης, η Ζαχαρίεβα ανακοίνωσε ότι «δεν μένει πολύς χρόνος, αλλά η γερμανική προεδρία είναι πολύ δεσμευμένη». Και ο Βούλγαρος πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ, παρά την σύγκρουσή του με τον Μπορίσοφ και την επικοινωνία του με τον Σκοπιανό ομόλογό του Πενταρόφσκι, ξεκαθάρισε πως η ενταξιακή διαδικασία πρέπει να αναβληθεί έως ότου υπάρξει διμερής συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών. «Χρειαζόμαστε εγγυήσεις ώστε η ενότητα του έθνους μας και η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά μας δεν θα αμφισβητηθούν ποτέ από κανέναν εξωτερικό παράγοντα», είπε.
Το ίδιο βράδυ μάλιστα, ο Καρακατσάνοφ δήλωσε πως «η μακεδονική γλώσσα είναι μια βαλκανική Εσπεράντο»! Σε αντίθεση με την αλβανική «Ένωση Ίλιντεν» που από τα Τίρανα καταδίκασε την στάση της Βουλγαρίας.
Τα τελευταία τρία χρόνια μια Μικτή Επιτροπή έχει αναλάβει να προσδιορίσει μια κοινά αποδεκτή άποψη για τα ιστορικά γεγονότα, αλλά οι Βούλγαροι υποστηρίζουν πως οι Σκοπιανοί κωλυσιεργούν και βρίσκουν διάφορες αφορμές για να αναβάλλουν τις συνεδριάσεις.
«Χθες», είχε πει ο Καρακατσάνοφ (αναφερόμενος στην 11η Οκτωβρίου, μια από τις εθνικές γιορτές της γείτονος), «η επιτροπή δεν συνεδρίασε επειδή ήθελαν να γιορτάσουν την 11η Οκτωβρίου, γιορτή αφιερωμένη στον αγώνα κατά του Βούλγαρου κατακτητή, όπως τον αποκαλούν».
Λίγες μέρες μετά, οι πολίτες της γειτονικής χώρας βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα απίστευτο θέαμα: Μια σειρά από επιγραφές σε μνημεία αφιερωμένα στους αγώνες κατά των Βούλγαρων κατακτητών είχαν βανδαλιστεί και εμφανώς είχαν σβηστεί τα σημεία όπου γίνονταν οι συγκεκριμένες αναφορές.
Συνέβη στην επιγραφή όπου αναφερόταν ότι ο Μπλάζε Χρίστοφσκι πέθανε στις φυλακές των Σκοπίων το 1942 ως κρατούμενος των Βούλγαρων κατακτητών, στην επιγραφή που είχε τοποθετηθεί στο σημείο όπου κρεμάστηκε το 1905 ο Αλεξάνταρ Τουρούντζιεφ, εκ των διοργανωτών του Ίλιντεν, ενώ στο αφιερωμένο στους παρτιζάνους μνημείο στο Μοναστήρι, σβήστηκαν οι λέξεις «φασίστες κατακτητές».
Η πονηριά του επιθέτου «μακεδονικός»
Όπως αποδεικνύεται, η Συμφωνία των Πρεσπών όχι μόνο δεν κατέστειλε τους εθνικισμούς στα Βαλκάνια, αλλά έχει προκαλέσει την αναζωπύρωσή τους. Ειδικά για το όνομα, οι Βούλγαροι απαιτούν να χρησιμοποιείται παντού μόνο το Βόρεια Μακεδονία και παντού μόνο το επίθετο «βορειομακεδονικός» και ποτέ σκέτο το «μακεδονικός», διότι, όπως επιμένουν, η διατήρησή του υποδηλοί εδαφικές διεκδικήσεις.
Πρόκειται για την πιο «πονηρή» πρόνοια της Συμφωνίας των Πρεσπών, βάσει της οποίας υποχρέωση για αλλαγή του ονόματος έχουν μόνο οι θεσμοί που χρηματοδοτούνται από το Κράτος – κάτι που βέβαια σε πολλές περιπτώσεις δύσκολα αποδεικνύεται. Έτσι, οι Σκοπιανοί συνεχίζουν να διατηρούν τις ονομασίες όπου διατείνονται ότι δεν υπάρχει κρατική χρηματοδότηση.
Ανάμεσά τους η ποδοσφαιρική ομάδα «Μακεδονία», τα επιμελητήρια, το Μακεδονικό Εθνικό Θέατρο, το Ινστιτούτο Μακεδονικής Λογοτεχνίας, η Ένωση Μακεδόνων Δημοσιογράφων, η Μακεδονική Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών, το Μακεδονικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων (ΜΙΑ), όπου όμως πονηρά αντικατέστησαν το «Μακεδονικό» με το… «Μιντιακό» και βέβαια ο εθνικός ύμνος, του οποίου το ρεφρέν είναι «Σήμερα πάνω από τη Μακεδονία».
Βούλγαροι μέχρι το 1944;
Η Βουλγαρία απειλεί με βέτο στην ΕΕ αν τα Σκόπια δεν αποδεχθούν εγγράφως ότι γλώσσα και εθνική ταυτότητα κατασκευάστηκαν από τον Τίτο το 1944, ότι όλα τα προηγούμενα ιστορικά γεγονότα αποτελούν τμήμα της κοινής βουλγαρικής ρίζας των δύο λαών, ότι τα «μακεδονικά» αποτελούν βουλγαρική διάλεκτο, ότι δεν υπάρχει «μακεδονική» μειονότητα στη Βουλγαρία, την οποία τα Σκόπια αποκαλούν «Μακεδονία του Πιρίν» (όπως «Μακεδονία του Αιγαίου» αποκαλούσαν και πολλοί εξακολουθούν να αποκαλούν την ελληνική Μακεδονία), ότι θα προστατεύουν τα δικαιώματα όσων αυτοπροσδιορίζονται ως Βούλγαροι στο έδαφός της και ότι ο Γκότσε Ντέλτσεφ είχε βουλγαρική εθνική συνείδηση.
Το πρόβλημα είναι πως αν τα Σκόπια απαρνηθούν τον Γκότσε Ντέλτσεφ – σύμφωνα με πληροφορίες ο Ζάεφ θα υπογράψει πως αυτός ήταν «Μακεδόνας» μόνο κατά την γεωγραφική έννοια, αλλά εθνικά ήταν Βούλγαρος – τότε θα παραδεχθούν ότι οι «Μακεδόνες» δεν υπήρχαν πριν από την Διακήρυξη της ASNOM (Αντιφασιστική Λαϊκή Απελευθερωτική Συνέλευση της Μακεδονίας), του 1944 και ότι μέχρι τότε ήταν Βούλγαροι.
Κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εθνικές γιορτές!
Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει μεγάλες ανατροπές: Η «Ημέρα Μακεδονικού Αγώνα» (23 Οκτωβρίου 1893) δεν θα έχει πια νόημα, αφού είναι η ημέρα που σηματοδοτεί την ίδρυση της επαναστατικής οργάνωσης η οποία οδήγησε στο Ίλιντεν, το 1903, με πρωτεργάτες τους Γκότσε Ντέλτσεφ και Ντάμιαν Γκρούεφ – οι οποίοι με τη σειρά τους θα έχουν απωλεσθεί για τα Σκόπια. Μια άλλη εθνική γιορτή, η 2α Αυγούστου, επέτειος του Ίλιντεν (με το νέο ημερολόγιο, καθώς η δήθεν εξέγερση ξέσπασε στις 20 Ιουλίου 1903, του Άη Λια), θα γιορτάζεται ως βουλγαρική επέτειος – άλλωστε Βούλγαροι κομιτατζήδες είχαν σκορπίσει τότε τον όλεθρο στη Μακεδονία. Και εν αμφιβόλω θα τεθούν άλλες δύο εθνικές επέτειοι των Σκοπιανών, η 11η Οκτωβρίου 1941 και η 2α Αυγούστου 1944, αφού οι Βούλγαροι απαιτούν να αναθεωρηθεί η Ιστορία και να γίνει αποδεκτό ότι στην περιοχή των Σκοπίων βρέθηκαν τότε ως «απελευθερωτές» και όχι ως κατακτητές.
Αν η Σόφια επιβάλει τις απόψεις της, η μόνη εθνική γιορτή που θα απομένει για την γειτονική χώρα θα είναι η 8η Σεπτεμβρίου 1991, όταν κήρυξε την ανεξαρτησία της μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας!
Παρά τις προσπάθειες της Γερμανίας, που έχει αναλάβει πυροσβεστικό ρόλο, η Σόφια δείχνει ότι δεν σκοπεύει να κάνει πίσω.
Στις 28 Οκτωβρίου, η Βουλγάρα υπουργός των Εξωτερικών Εκατερίνα Ζαχαρίεβα επιβεβαίωσε ότι αν η κατάσταση παραμείνει ως έχει, η Βουλγαρία θα μπλοκάρει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων με την ΕΕ. «Δεν αρνούμεθα το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, αλλά πρέπει και εκείνοι να αναγνωρίσουν την ιστορική πραγματικότητα», δήλωσε.
Η Μακεδονία των… έξι χωρών!
Η Βουλγαρία έχει από το καλοκαίρι αποστείλει κείμενο προς όλες τις χώρες της ΕΕ, προειδοποιώντας ότι θα ασκήσει βέτο κατά της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια αν δεν επιλυθούν τα προβλήματα – τα οποία δημιουργήθηκαν μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, που αναγνωρίζει την ύπαρξη μακεδονικής γλώσσας και εθνικής ταυτότητας.
Η Σόφια επανήλθε στις 21 Οκτωβρίου, όταν η Μόνιμη Επιτροπή Αντιπροσώπων, όπου συμμετέχουν πρεσβευτές από όλα τα κράτη-μέλη, συναντήθηκε στις Βρυξέλλες προκειμένου να συζητηθεί η εμπλοκή.
Εκεί, ο εκπρόσωπος της Βουλγαρίας διένειμε διευκρινιστική δήλωση, βάσει της οποίας το επίθετο «μακεδονικός» δεν προσδιορίζει εθνική ταυτότητα, αλλά γεωγραφική περιοχή, καθώς, όπως αναφέρεται, «γεωγραφικά και ιστορικά η Μακεδονία είναι μια περιοχή που σήμερα εκτείνεται εντός των συνόρων έξι χωρών».
Ήδη από τον περασμένο Αύγουστο, η Σόφια έχει υποβάλει στα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ επεξηγηματικό μνημόνιο για τις σχέσεις της με τα Σκόπια «σε σχέση με τις διαδικασίες διεύρυνσης της ΕΕ», εξαιτίας «εθνικών και γλωσσικών παρεμβάσεων μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο».
«Μακεδόνες» με εντολή της Κομιντέρν
Σύμφωνα με το ίδιο κείμενο, το οποίο αντανακλά την βουλγαρική άποψη για το θέμα, ο Τίτο επέβαλε μια νέα ταυτότητα σε πολίτες που προηγουμένως αυτοπροσδιορίζονταν ως Βούλγαροι, Σέρβοι και αργότερα Νοτιοσέρβοι, τους οποίους αποφάσισε να βαφτίσει «Μακεδόνες».
Προστίθεται μάλιστα ότι αυτό συνέβη κατόπιν εντολής της Κομιντέρν, δηλαδή της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Ήδη από τις 11 Ιανουαρίου 1934, η Κομιντέρν είχε παρουσιάσει ψήφισμα βάσει του οποίου αναγνωρίζονταν χωριστό «μακεδονικό» κράτος και «μακεδονική» γλώσσα. Διακηρύσσοντας το «δικαίωμα του λαού της Μακεδονίας στην αυτοδιάθεση μέχρι την απόσχιση» και το σχηματισμό της «Μακεδονικής Δημοκρατίας των εργαζόμενων μαζών».
Προφανώς γι’ αυτό δεν είχε κανένα πρόβλημα να συμφωνήσει με την Κομιντέρν ο κ. Τσίπρας μετά από ογδόντα και περισσότερα χρόνια…
Η κατασκευή της γλώσσας
Ειδικά για την γλώσσα, η Σόφια επιμένει πως πρόκειται για μια δυτική βουλγαρική διάλεκτο, επιμένοντας ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μια τεχνητή γλώσσα. Απαιτεί να αναφέρεται ως «επίσημη γλώσσα της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» και να συνομολογήσουν τα Σκόπια πως η συγκεκριμένη γλώσσα κατασκευάστηκε το 1944 – κάτι που πρέπει να εγγραφεί σε μια νέα συμφωνία που θα ψηφιστεί από το κοινοβούλιο.
Η συγκεκριμένη απαίτηση μάλιστα προβλήθηκε από την Βουλγάρα υπουργό των Εξωτερικών Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, στις 9 Οκτωβρίου, κατά συνάντησή της στη Σόφια με τον Σκοπιανό ομόλογό της, Μπουγιάρ Οσμάνι. Μια συνάντηση για την οποία ο ίδιος ο Ζόραν Ζάεφ είπε ότι «δεν πήγε πολύ καλά».
Επιπλέον, οι Βούλγαροι υποστηρίζουν ότι η ονομασία «Βόρεια Μακεδονία» υποκρύπτει διεκδικήσεις βουλγαρικών εδαφών, με την Ζαχαρίεβα να επιμένει πως τα Σκόπια πρέπει να συμφωνήσουν σε μια νέα εθνική ταυτότητα βασισμένη στην ιστορική πραγματικότητα.
Για άλλη μια φορά, η γειτονική χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τα φαντάσματα ενός παρελθόντος που δεν της ανήκει. Και για άλλη μια φορά ακούει να της λένε – αυτή τη φορά οι Βούλγαροι – πως «δεν είστε αυτό που νομίζετε ότι είστε»!
Η κατασκευή της ταυτότητας
Για το θέμα της εθνικής ταυτότητας, η Βουλγαρία υποστηρίζει ότι αυτή κατασκευάστηκε το 1944, «από τον δικτάτορα Τίτο, για να ξεχάσουν οι Μακεδόνες ότι είναι Βούλγαροι»! Όπως υποστηρίζουν, ο Τίτο εφηύρε μια νέα ταυτότητα, προκειμένου να αντικαταστήσει την βουλγαρική με μια φαντασιακή.
Έντρομος ο Ζάεφ διαπιστώνει ότι μέρα με τη μέρα ο κατάλογος με τις απαιτήσεις μεγαλώνει. Προς το παρόν καταβάλλει προσπάθειες να βρεθεί μια λύση.
Στις 27 Σεπτεμβρίου επικοινώνησε με τον Μπορίσοφ, ο οποίος του υπενθύμισε πως η συμφωνία προβλέπει ότι οι δύο χώρες θα εργαστούν για να συμφωνήσουν στα ιστορικά γεγονότα και ότι αυτό θα είναι το κλειδί που θα ανοίξει την πόρτα της Ευρώπης. Και ο Καρακατσάνοφ έσπευσε να δηλώσει:
«Αλλάξατε το όνομά σας, αλλάξατε τη σημαία σας, θα αλλάξετε και την Ιστορία σας, αν θέλετε να μπείτε στην ΕΕ. Επί δέκα μήνες είχατε διακόψει τις εργασίες της Μικτής Επιτροπής. Το έχουμε πει εκατό φορές: Αν δεν υπάρξει συμφωνία η Βουλγαρία θα ασκήσει βέτο»!
«Η μακεδονική γλώσσα είμαι εγώ!
Στις 20 Οκτωβρίου, ωστόσο, ο Ζόραν Ζάεφ παρακολούθησε μαζί με την υπουργό Παιδείας και Επιστημών Μίλα Κάροφσκα, το διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Μακεδονική γλώσσα – Πηγή επιστημονικής έρευνας εντός και εκτός συνόρων», που οργάνωσε το Ινστιτούτο Μακεδονικής Γλώσσας Κρστε Μισίρκοφ.
Εκεί, ο Ζάεφ αναφέρθηκε στα 75 χρόνια από την δημοσίευση του «μακεδονικού αλφαβήτου» και της «μακεδονικής ορθογραφίας».
«Η μακεδονική γλώσσα είμαι εγώ, η μακεδονική γλώσσα είστε εσείς, η μακεδονική γλώσσα είμαστε όλοι μας», ξεκαθάρισε. Την ίδια ώρα, το κόμμα του, το SDSM, ανακοίνωσε ότι – παρεμπιπτόντως – το Σύμφωνο Φιλίας με την Βουλγαρία είναι γραμμένο στα «μακεδονικά».
Με την διαφορά ότι πρόσφατα η Βουλγαρία μπλόκαρε τη συμφωνία Σκοπίων – Frontex, διότι σ’ αυτήν αναφέρεται ότι το κείμενο είναι γραμμένο στην «μακεδονική γλώσσα».
Νωρίτερα, στις 11 Οκτωβρίου, ο Ζόραν Ζάεφ εξέφρασε δημόσια την δυσαρέσκειά του για τις βουλγαρικές απαιτήσεις και δήλωσε πως αυτό που ζητούν οι Βούλγαροι δεν συνάδει με τις σχέσεις καλής γειτονίας, δεν είναι καθόλου αδελφικό και απέχει από κάθε ευρωπαϊκή έννοια. Προσθέτοντας πως αν επιμείνουν, τότε «πρέπει να προετοιμάσουμε τον μακεδονικό λαό για το ενδεχόμενο να μην ξεκινήσει η πρώτη διάσκεψη με την ΕΕ που έχει προγραμματιστεί για τον προσεχή Δεκέμβριο».
Δεν έχει την ίδια γνώμη η Σόφια. Στις 15 Οκτωβρίου, η Βουλγαρική Επιτροπή Εκπαίδευσης και Επιστημών οργάνωσε δημόσια συζήτηση επί της πρότασης μετονομασίας της Ημέρας Σλαβικής Λογοτεχνίας (24 Μαΐου) σε Ημέρα Βουλγαρικής Λογοτεχνίας. Μια πρόταση που υποβλήθηκε από το κόμμα του Μπόικο Μπορίσοφ.
Οι βουλγαρικές απαιτήσεις
Οι Βούλγαροι βάζουν μια σειρά όρους, μεταξύ των οποίων να αναγνωρίσουν τα Σκόπια ότι δεν υπάρχει μακεδονική μειονότητα στη Βουλγαρία, να αποκαταστήσουν τα θύματα του παλαιού γιουγκοσλαβικού καθεστώτος που υπέφεραν επειδή αυτοπροσδιορίζονταν ως Βούλγαροι, να αποκηρύξουν τον ισχυρισμό ότι βρέθηκαν υπό βουλγαρική κατοχή μεταξύ του 1941 και του 1944, να απαρνηθούν την άποψη ότι οι Βούλγαροι, ως σύμμαχοι των Γερμανών Ναζί, έλαβαν την άδεια να καταλάβουν διάφορα εδάφη στην περιοχή και να αποδεχθούν ότι τα εδάφη αυτά «απελευθερώθηκαν» από τους Βουλγάρους!
Η Σόφια υποστηρίζει επίσης πως οι Βούλγαροι που ζουν στα Σκόπια υφίστανται διωγμούς τα τελευταία 70 χρόνια και πως μεταξύ του 1944 και του 1946 εκτελέστηκαν 20.000 πολίτες που αυτοπροσδιορίζονταν ως Βούλγαροι, ενώ συνολικά πάνω από 100.000 Βούλγαροι εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Μια κανονική θηλειά στον λαιμό, δεδομένου ότι το κόμμα του Ζάεφ, το SDSM, που ήδη ενόψει του διαδικτυακού λόγω κορωνοϊού συνεδρίου αποφάσισε να υιοθετήσει το κόκκινο χρώμα στο έμβλημά του, είναι ο διάδοχος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Και εμβληματική άποψη του κόμματος υπήρξε πάντα ότι εκείνος ήταν ένας αγώνας των παρτιζάνων κατά του Βούλγαρου κατακτητή!
Ποιος πολέμησε ποιον;
Κάθε άλλο παρά τυχαία, κατά την φετινή επέτειο, ο Σκοπιανός πρόεδρος Πενταρόφσκι απέφυγε επιμελώς στο μήνυμά του να αναφέρει… ποιος πολέμησε ποιον!
Αλλά πώς να την ξαναγράψεις αυτή την Ιστορία; Αυτό που γιορτάζουν κάθε χρόνο στη γειτονική χώρα είναι οι επιθέσεις της 11ης Οκτωβρίου 1941 στα αστυνομικά τμήματα του Πρίλεπ και του Κουμάνοβο, ενώ οι Βούλγαροι θέλουν τώρα να τους υποχρεώσουν να δεχτούν πως μεταξύ του 1941 και του 1944 διεξήχθη ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Βουλγάρων και φιλοσέρβων Βουλγάρων.
Το μεγάλο αγκάθι παραμένει η κληρονομιά του Γκότσε Ντέλτσεφ, του κομιτατζή που γεννήθηκε στο Κιλκίς (το οποίο οι Σκοπιανοί εξακολουθούν, παρανόμως, να αποκαλούν Κουκούς) και σκοτώθηκε σε ένα χωριό έξω από τις Σέρρες έναν χρόνο πριν από το Ίλιντεν.
Συνομιλίες γκρίζες σαν τον ουρανό των Σκοπίων
Στην υπόθεση έχουν εμπλακεί τα μέλη της Μικτής Επιτροπής, με συμπροέδρους τον Σκοπιανό Ντράγκι Γκιοργκίεφ και τον Βούλγαρο Άνγκελ Ντιμιτρόφ.
Η Μικτή Επιτροπή συνεδρίασε στις 14 και 15 Οκτωβρίου, αλλά οι δύο πλευρές δεν κατάφεραν να λύσουν τις διαφορές τους για την Ιστορία, τη γλώσσα, την ταυτότητα, τις ιστορικές προσωπικότητες.
Διαφώνησαν για τη γλώσσα, διεκδίκησαν τους ίδιους ήρωες, δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν ποιο κομμάτι της Ιστορίας ανήκει σε ποιον, δεν στάθηκε δυνατόν να γράψουν μαζί μια κοινή Ιστορία.
Ο Γκιοργκίεφ ανακοίνωσε πως στο τραπέζι μπήκαν κάποιες νέες ιδέες για την εθνική προέλευση του Γκότσε Ντέλτσεφ και πως συμφώνησαν να ξανασυναντηθούν άλλη μία φορά ως το τέλος της χρόνιας και να έχουν πέντε ακόμη συναντήσεις το 2021.
Ζήσε μαύρε μου να φας τριφύλλι…
Σύμφωνα με τον Γκιοργκίεφ, «η μόνη αποδεκτή λύση είναι να δεχθούμε ότι ο Γκότσε Ντέλτσεφ ανήκει και στους δυο». Αλλά κάτι τέτοιο δεν γίνεται αποδεκτό από την βουλγαρική πλευρά, καθώς η Σόφια απορρίπτει την ύπαρξη μακεδονικής εθνότητας και επομένως ο Ντέλτσεφ δεν θα μπορούσε να είναι και «Μακεδόνας».
Και ο Βούλγαρος συνάδελφός του Γκιοργκίεφ, είπε πως οι συνομιλίες υπήρξαν «τόσο γκρίζες, όσο και ο ουρανός των Σκοπίων αυτή την εποχή»…
Πρόσθεσε πως η βουλγαρική αντιπροσωπεία ζήτησε 14 αλλαγές στα βιβλία της Ιστορίας των Σκοπίων, αλλά δυστυχώς δεν κατέληξαν σε συμφωνία για τον Ντέλτσεφ.
Από την πλευρά του, ο Βούλγαρος καθηγητής της Ιστορίας, Κύριλ Τοπάλοφ, έχει δημόσια καταγγείλει πως αν και στην Επιτροπή έχουν συμφωνήσει να τιμούν μαζί τον τσάρο Σαμουήλ και τους Αγίους Κλήμεντ και Ναούμ της Αχρίδας, οι Σκοπιανοί συνάδελφοί του δεν τολμούν να το πουν στον λαό τους. Και κάλεσε τα Σκόπια να μην εκμεταλλεύονται τη στάσης της «Μητέρας Βουλγαρίας» και να μην θεωρούν ότι «επειδή λέμε ότι είμαστε ξαδέλφια θα παραδοθούμε στην εθνικιστική πολιτική τους».
Αν μας άκουγε ο Ντέλτσεφ…
«Αν ο Γκότσε Ντέλτσεφ μπορούσε να μας ακούσει δεν θα πίστευε στα αυτιά του», σχολίασε ο πρώην υπουργός των Εξωτερικών και σήμερα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Νικόλα Ντιμιτρόφ. «Ήταν ένας ήρωας που αφιέρωσε τη ζωή του σ’ αυτήν την υπόθεση. Αν όλοι διαβάζαμε τα κείμενά του, δεν θα φθάναμε ως εδώ».
Εκεί, στα κείμενά του έχει μπλέξει και η Μικτή Επιτροπή.
Ο Γκιοργκίεφ υποστηρίζει πως ο Ντέλτσεφ σπούδασε μεν σε βουλγαρικά σχολεία και στην Βουλγαρική Στρατιωτική Ακαδημία, ωστόσο δεν αισθανόταν Βούλγαρος, αλλά Μακεδόνας. Όπως είπε, πράγματι υπάρχει ένα κείμενό του όπου δηλώνει Βούλγαρος, αλλά αυτή δεν είναι η μόνη πηγή που πρέπει να ληφθεί υπόψη.
Αλλά στις 28 Σεπτεμβρίου, επομένη της τηλεφωνικής επικοινωνίας του με τον Μπορίσοφ, ο Ζάεφ δήλωσε: «Δεν θα καταλήξουμε σε συμφωνία με την Βουλγαρία αν επιμείνουμε ότι ο Ντέλτσεφ ήταν μόνο Μακεδόνας». Όπως είχε ήδη πει από τις 23 Σεπτεμβρίου, «ο Ντέλτσεφ ήταν ένας Μακεδόνας ήρωας που η Βουλγαρία θεωρεί Βούλγαρο. Είναι γεγονός ότι εμείς έχουμε δώσει το όνομά του στην πόλη Ντέλτσεβο, αλλά είναι επίσης γεγονός ότι στην Βουλγαρία υπάρχει πόλη με το όνομα Γκότσε Ντέλτσεφ. Αγάλματά του υπάρχουν και στις δύο χώρες».
Ο Ντέλτσεφ είναι κόκκινη γραμμή!
Ωστόσο, στη γειτονική χώρα έχουν ήδη ξεκινήσει διαδηλώσεις για τον Γκότσε Ντέλτσεφ. Με σύνθημα, «ο Ντέλτσεφ είναι η ταυτότητά μας και η κόκκινη γραμμή μας»!
Κάτω από αυτήν την πίεση και καθώς κυκλοφορούσαν διάφορες φήμες – για νέες συνταγματικές αλλαγές και για νέα συμφωνία με την Βουλγαρία – ο Ζάεφ δήλωσε πως δεν υπάρχει ανάγκη για τέτοια βήματα. Και πως θα μπορούσε να υπάρξει μια προφορική διευκρινιστική δήλωση σύμφωνα με την οποία η χώρα του θα δηλώνει πως το «Βόρεια Μακεδονία» αναφέρεται στο έδαφος της χώρας και ότι δεν υπάρχουν εδαφικές διεκδικήσεις προς την Βουλγαρία ή άλλες χώρες.
Αλλά ο υπουργός των Εξωτερικών Οσμάνι αποκάλυψε ότι ομάδες εργασίας ετοιμάζουν ένα παράρτημα που θα προστεθεί στο Σύμφωνο Φιλίας – και επομένως θα υπάρξει γραπτό κείμενο.
Έσπευσε μάλιστα να ζητήσει στην Μικτή Επιτροπή να προστεθεί και ένας Αλβανός ιστορικός – οπότε χωρίς αμφιβολία τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο περίπλοκα.
Σύμφωνα με το Politico πάντως, ο Ζάεφ ετοιμάζεται για τον επόμενο συμβιβασμό: Η Βουλγαρία θα αναγνωρίσει τα «μακεδονικά» ως μια από τις επίσημες γλώσσες της χώρας, καθώς και την μακεδονική ταυτότητα και τα Σκόπια θα αναγνωρίσουν ότι η γλώσσα είναι τεχνητή και η ταυτότητα βουλγαρική.
Μύλος!
Τρέμουν όλοι την απογραφή
Σε όλα αυτά προσθέστε ότι τα Σκόπια αποφεύγουν συστηματικά να προβούν σε απογραφή πληθυσμού, καθώς υπάρχουν διαφωνίες ως προς την μεθοδολογία και αλληλοκατηγορίες για ενδεχόμενη πλαστογράφηση των στοιχείων. Βασικός φόβος κάποια ανατροπή σχετικά με το πληθυσμιακό ποσοστό των Αλβανών, αλλά και ο κίνδυνος να τεθούν και άλλα ζητήματα αυτοπροσδιορισμού.
Στις τελευταίες εκλογές ανακοινώθηκε ότι υπάρχουν 1.820.000 ψηφοφόροι, αλλά ο πρόεδρος Πενταρόφσκι άφησε να εννοηθεί ότι το νούμερο είναι πλαστό, υπενθυμίζοντας ότι ο συνολικός πληθυσμός της χώρας, μαζί με τα παιδιά δηλαδή, δεν ξεπερνά το 1,8 εκ.
Στη χώρα, η τελευταία απογραφή έγινε το 2002, έναν χρόνο μετά τον εμφύλιο. Μια άλλη απόπειρα, αυτή του 2011, κατέληξε σε φιάσκο και ακυρώθηκε, ενώ αναβλήθηκε – επισήμως λόγω της πανδημίας – και η απογραφή που είχε προγραμματιστεί για τον περασμένο Απρίλιο.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2002, το 64% του πληθυσμού είναι Σλάβοι, το 25% Αλβανοί και οι υπόλοιποι Ρομά, Τούρκοι, Σέρβοι και άλλες μειονότητες.
Όπως αποδεικνύεται τώρα, οι γείτονες φοβούνται πως μπορεί να βρεθούν πολλοί οι οποίοι θα αυτοπροσδιοριστούν ως βουλγαρικής καταγωγής…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος
