Του Αθανάσιου Τσιούρα*
Οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ) γνωρίζουν τεράστια άνθιση παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Economist επτά στις δέκα χώρες του κόσμου διαθέτουν τουλάχιστον μία από τις περίπου 4.300 ΕΟΖ που λειτουργούν αυτή την στιγμή στην υφήλιο.
Αν λάβουμε υπόψη το αρτιοσκληρωτικό ρυθμιστικό περιβάλλον της οικονομίας, την υψηλή φορολογία, την σκανδαλώδη ανεργία και την χαμηλότατη θέση της χώρας μας στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας της Wall Street Journal και του Heritage Foundation, έχουμε αρκετές ενδείξεις πως ακόμα και αν η επιτυχία μίας ελληνικής ΕΟΖ δεν είναι δεδομένη, πως αξίζει να πειραματιστούμε.
Το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών «Μάρκος Δραγούμης» και το ελληνικό παράρτημα της διεθνούς φοιτητικής οργάνωσης «Φοιτητές για την Ελευθερία» («Students for Liberty») συνέπραξαν, ώστε μία ομάδα φιλελεύθερων φοιτητών και πρόσφατων αποφοίτων της Νομικής Αθηνών να συντάξει μία πρόταση για τη σύσταση και τη λειτουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών στην Ελλάδα. Η πρόταση περιλαμβάνει εναλλακτικές προτάσεις για τη σύσταση μιας ζώνης και την παροχή διευκολύνσεων στους επενδυτές εντός αυτής, οι οποίες δεν θα μπορούν ν' ανακληθούν από μία μεταγενέστερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Επιδιώκεται, δηλαδή, να διασφαλισθεί ένας ελάχιστος βαθμός σταθερότητας για τους πιθανούς επενδυτές.
Τη σταθερότητα μπορεί να διασφαλίσει μία συνταγματική διάταξη (μετά από αναθεώρηση του άρθρου 107) ή μία διεθνής συνθήκη. Απουσία αυτών, προτείνεται η διασφάλιση της αυτοδέσμευσης του Ελληνικού Δημοσίου διαμέσου μιας σύμβασης που θα συναφθεί ανάμεσα στο Δημόσιο και την αρχή που θα διαχειρίζεται τη ζώνη (η οποία θα είναι ανεξάρτητο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με έδρα, κατά προτίμηση, στην αλληδαπή). Η σύμβαση γεννά περιουσιακής φύσεως δικαιώματα, τα οποία προστατεύονται από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ενώ μία πρόσθετη διασφάλιση για τους επενδυτές θα μπορεί να είναι η ασφάλιση από πολιτικούς κινδύνους (political risk) σε διεθνή ασφαλιστική εταιρεία.
Σύμφωνα με την πρόταση, η ίδια η ζώνη θα παρέχει φορολογικά κίνητρα, που μπορούν να λάβουν πολλές μορφές (μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές, προκαταβολή φόρου για μεγάλο χρονικό διάστημα κ.λπ.). Κυρίως, όμως, θα παρέχει απλοποιημένες διαδικασίες φορολογικής διοίκησης (λ.χ. αυτοπεραίωση και πιστοποιητικά φορολογικής συμμόρφωσης από ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρείες), ένα διαφορετικό ασφαλιστικό σύστημα (ιδιωτικό συνταξιοδοτικό σύστημα μετά από opt-out από το συνταξιοδοτικό τμήμα του δημοσίου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και συμπληρωματική ομαδική ασφάλιση υγείας) και προ-εγκεκριμένες περιβαλλοντικές άδειες, ώστε να μην υπάρχουν εκ των υστέρων δικαστικές «εκπλήξεις» για τους επενδυτές.
Μεγάλη έμφαση δίνεται στο εργατικό δίκαιο. Παρ' όλο που μία αμιγώς φιλελεύθερη πρόταση θα ζητούσε πλήρη απελευθέρωση του εργατικού δικαίου, εν τούτοις, και με σκοπό η πρόταση να διεκδικήσει ευρύτερη συναίνεση, προτείνεται ότι οι αποδοχές των εργαζομένων στη ζώνη θα διαμορφώνονται με βάση τους αντίστοιχους βασικούς μισθούς εκτός της ζώνης προσαυξημένους κατά 15% (ή και μεγαλύτεροι, μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις στο επίπεδο ζώνης). Από την άλλη, εντός της ζώνης οι εργατικές διαφορές (μεταξύ των οποίων και η νομιμότητα της κήρυξης μιας απεργίας ή μιας απόλυσης) θα κρίνονται από διαιτητικά δικαστήρια. Με διαιτησία θα επιλύονται και οι διαφορές μεταξύ επενδυτών και Δημοσίου, επενδυτών και του φορέα που θα διαχειρίζεται τη ζώνη και μεταξύ των επενδυτών μεταξύ τους.
Η πρόταση αυτή είναι συμβατή με το ενωσιακό δίκαιο - άλλωστε το 2011 ο τότε Επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων Olli Rehn είχε προτείνει τις ειδικές οικονομικές ζώνες ως εργαλείο για την έξοδο της χώρας μας από την κρίση. Πρόκειται για εργαλείο που στο εξωτερικό έχει αξιοποιηθεί με ιδιαίτερη επιτυχία και αξίζει τον κόπο να το δοκιμάσουμε και στη χώρα μας.
- Την πρόταση συνέγραψαν οι: Βασίλης Καραμητσόπουλος, Αντώνης Κουμπιάς, Ορέστης Παστελλάς και Μαριέλα Τηλιακού. Υπεύθυνος για το συντονισμό τους ήταν ο Αθανάσιος Τσιούρας. Η παρουσίασή της θα γίνει την Τρίτη, 1 Μαρτίου 2016, ώρα 19.00, στην αίθουσα της Νομικής Βιβλιοθήκης (Μαυρομιχάλη 23). Για τον χάρτη και οδηγίες κατεύθυνσης πατήστε εδώ.
* Ο κ. Αθανάσιος Τσίουρας είναι Νομικός Σύμβουλος του ΚΕΦίΜ
