Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Ο Χατζιδάκις είχε την ατυχία να ζήσει την τελευταία του ωριμότητα σε μια δεκαετία έξαρσης ενός ιδιόμορφου και αποκρουστικού λαϊκισμού. Η αριστερή κουλτούρα, ενδίδοντας στην εκμετάλλευσή της από την παπανδρεϊκή «νομενκλατούρα», τον απέρριψε ως αταίριαστη μορφή με το «επαναστατικό» λαϊκό στοιχείο που εφορμούσε βουλιμικά προς την εξουσία.
Θυμίζω μόνο μερικούς από τους τίτλους πρωτοσέλιδων ή άρθρων της Αυριανής «Ψυχικό AIDS ανώμαλου εκμαυλιστή», «Παρακαλείται ο κ. Μάνος Χατζιδάκις να περάσει από την Αυριανή για να πάρει ένα καλάθι σύκα που του αρέσουν πολύ», «Σκοτώστε τον με λουκουμόσκονη...». Και άλλα πολλά που εξέθρεψαν το τέρας του λαϊκισμού με την ευκαιρία της δημόσιας «εξόντωσης» του συνθέτη.
Ο Χατζηδάκις πέθανε πρώτος και ο Κουρής μόλις προχθές. Ποιος από τους δύο νίκησε μετά την ζοφερή δεκαετία του ΄80, φάνηκε στις γενιές που πέρασαν. Με την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα να παραδίνεται άνευ όρων στον αυριανισμό, υιοθετώντας τον αμοραλισμό του.
Η χώρα αυτή αποθέωσε τον Θεοδωράκη και καταδέχτηκε να θεωρήσει τον Χατζιδάκι ως μια «περιττή πολυτέλεια» για τις μεγάλες ταξικές της διεκδικήσεις. Δυστυχώς, ούτε διαχρονικά σύμβολα της Αριστεράς, άνθρωποι της δικής του «συνομοταξίας» δεν μπόρεσαν να τον υπερασπιστούν.
Ο Κουρής επιβίωσε θριαμβικά στην δημόσια σφαίρα για πάνω από μισό αιώνα, καθορίζοντας σε τεράστιο ποσοστό το πολιτικό και πολιτιστικό DNA των Ελλήνων. Επενδύοντας σε όλα τα ταπεινά τους ένστικτα και συσσωρεύοντας πολιτικό κεφάλαιο στη δημαγωγία και στον λαϊκισμό των κομμάτων. Και περιορίζοντας τον πολιτισμό του Χατζιδάκι σε ένα ιδιότυπο κοινό που θεωρήθηκε ξένο προς την κουλτούρα της Μεταπολίτευσης.
Στην πραγματικότητα, αυτή η διάκριση, αυτή η διατεταγμένη απόρριψη του Χατζιδάκι συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που διέπραξε ο μεταπολιτευτικός λαϊκισμός. Δεν μπορείς με τόσο θράσος να εξοβελίζεις από την αστική συνείδηση του νεοέλληνα το λυρισμό του Χατζιδάκι και να κρατάς μόνο τον βολικό τόνο του Θεοδωράκη. Δεν μπορείς να χλευάζεις τον ίαμβο και τη μελωδία και να κρατάς μόνο την επική ανάταση γιατί βολεύει καλύτερα την ψευδαίσθηση προς την «επανάσταση».
Ο Χατζιδάκις έχει απορριφθεί από τη συνείδηση του νεοέλληνα, μέσα στον ορυμαγδό του μεσσιανισμού, του πολιτιστικού εξευτελισμού και της φασίζουσας ιδιοτροπίας του λαϊκισμού. Κι αυτό γιατί αυτός ο ολοκληρωτισμός της μετριότητας έχει την τάση να δολοφονεί οποιονδήποτε αντιστέκεται και επαναστατεί αληθινά μπροστά στον ολοκληρωτισμό της χυδαιότητας. Δεν ανέχτηκε ποτέ ούτε η κομματοκρατία ούτε η σοβαροφανής διανόηση την «αμετροέπεια» του Χατζιδάκι που δεν έχανε ευκαιρία να σκέφτεται «μεγαλοφώνως». Αντίθετα, απολάμβανε τις «γλαφυρές» και «επικές» αφηγήσεις του Θεοδωράκη που πάντα είχε μια καλή κουβέντα για όλους.
Ο Κουρής είναι ένας από τους πολλούς υπεύθυνους για τον «θάνατο» του Χατζιδάκι. Ως πρόσωπο υπέστη κι αυτός τη φθορά του χρόνου. Ως «ινστρούκτορας» όμως και «αρχιμάγιστρος» του αμοραλισμού θα ζει για πολλά χρόνια ανάμεσά μας. Ειδικά αν η σχολή του συνεχίσει να μας δίνει νέους απόφοιτους...
