Ο αντίκτυπος του θανάτου του τ. Γάλλου Προέδρου Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εσταίν (Valéry Giscard d'Estaing) και η θλίψη που προκάλεσε στην ελληνική κοινή γνώμη η είδηση αυτή είναι απόλυτα εύλογη, εάν αναλογιστεί κανείς τις δύο κορυφαίες πρωτοβουλίες του εκλιπόντος, και τα αποτελέσματά τους, απολύτως καθοριστικά για την πορεία της χώρας μας.
Η παραχώρηση, μέσα σε συνθήκες απόλυτου χάους, του προσωπικού του αεροπλάνου στον εθνικό ηγέτη Κωνσταντίνο Καραμανλή, ώστε ο τελευταίος να μπορέσει να φέρει τη «δημοκρατία στην Ελλάδα» όπως εύστοχα δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, την αξέχαστη ημέρα της 24ης Ιουλίου 1974, αλλά και η καθοριστική συμβολή του στην τελική φάση των διαπραγματεύσεων για την πλήρη ένταξη της Ελλάδος στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (τότε ΕΟΚ) είναι γεγονότα που δεν άφησαν αδιάφορα τον ελληνικό λαό.
Αλήθεια ποιος υπήρξε ο Ζισκάρ; Προτιμώ το επώνυμο αυτό γιατί o ευγενής τίτλος και ο πύργος των D΄ Estaing αγοράστηκαν, στην δεκαετία του ΄20, από τον πατέρα του, όταν ο τελευταίος μετείχε της Γαλλικής Επιτροπής, που με βάση τις αποφάσεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών ήταν εγκατεστημένης την Γερμανία, μετά την ήττα της τελευταίας στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλωστε, ο ίδιος, την περίοδο εκείνη, το 1926, γεννήθηκε στο Κόμπλεντς της Ρηνανίας (γενέθλιο, επίσης, τόπο του Αυστριακού Καγκελαρίου Πρίγκιπα Κλέμενς φον Μέττερνιχ).
Στις 19 Μαΐου 1974 εξελέγη Πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας με επταετή θητεία, μετά από σκληρό ενδοπαραταξιακό αγώνα, στο Α΄ γύρο των προεδρικών εκλογών, με τον ορθόδοξο γκωλικό Jacques Chaban- Delmas, κορυφαίο αντιστασιακό στα χρόνια της γερμανικής κατοχής της Γαλλίας. Στην επαναληπτική εκλογή του Β΄ γύρου επικράτησε του υποψήφιου της Αριστεράς Φρανσουά Μιττερράν, αφού εξασφάλισε την υποστήριξη όλων των τάσεων της Δεξιάς, με προεξάρχοντες τους γκωλικούς. Σημαντική, για εκλογή του, υπήρξε και η δημόσια παρότρυνση υπέρ της υποψηφιότητάς του από τον εκτιμώμενο ως «πατριάρχη» της φιλελεύθερης Δεξιάς, πρώην Πρωθυπουργό, Antoine Pinay, μιας ξεχωριστής προσωπικότητας της Δ΄ Δημοκρατίας, με υπολογίσιμο ακροατήριο στους κόλπους της γαλλικής κοινωνίας.
Όμως πέραν της ενοποίησης της Δεξιάς, στο σύνολό της, δυνάμεις κεντρώες και μετριοπαθείς, με αναφορές στην Δ΄ Δημοκρατία, στάθηκαν στο πλευρό του στον κρίσιμο Β΄ γύρο, αφού επικράτησε του αντιπάλου του με διαφορά μόλις 1,61% (50,81 έναντι 49,20).
Προ της αναδείξεώς του, ως Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, είχε διατελέσει κορυφαίος υπουργός των γκωλικών κυβερνήσεων, μέχρι το 1966, όταν αποχώρησε από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ζωρζ Πομπιντού. Το 1967 ίδρυσε την Εθνική Ομοσπονδία των Ανεξάρτητων Ρεπουμπλικάνων (RI). Παρέμεινε όμως στους κόλπους της δεξιάς πλειοψηφίας, τονίζοντας και τις διαφορές που τον χώριζαν, πλέον, από τους γκωλικούς. Αυτό άλλωστε εξέφραζε το σύνθημά του, «Ναι, αλλά» (Oui, mais), που πρωτακούστηκε τον Ιανουάριο του 1967.
Στη συνέχεια της πολιτικής διαδρομής του, προέτρεψε τους ψηφοφόρους του να καταψηφίσουν τη κυβέρνηση του τελευταίου γκωλικού πρωθυπουργού Μωρίς Κουβ Ντε Μυρβίλ, στο γκωλικό δημοψήφισμα του 1969.
Όμως, στις προεδρικές εκλογές του 1969 υποστήριξε την υποψηφιότητα του Ζωρζ Πομπιντού για την προεδρία της γαλλικής δημοκρατίας, μετά την επικράτηση του οποίου, επανήλθε στο Υπουργείο Οικονομικών, στις κυβερνήσεις του Ζακ Σαμπάν- Ντελμάς και Πιέρ Μεσσμέρ.
Με μια ακραιφνή, δεκαπενταετή, γκωλική προεδρία που προηγήθηκε (1959-1974) ο εκλεγείς, στην γαλλική προεδρία, το 1974, Ζισκάρ Ντ΄ Εσταίν, ήθελε «να κυβερνήσει την Γαλλία στο Κέντρο», παρόλο ότι η προσωπική και πολιτική καταγωγή του δεν τον χαρακτήριζε ως κεντρώο. Προερχόμενος από την οικογένεια των «Ανεξαρτήτων» ήθελε να προσαρμόσει το μέλλον της φιλελεύθερης Δεξιάς στα πλαίσια μιας “monarchie republicaine”, που είχε θεμελιώσει ο ιδρυτής της Ε΄ Δημοκρατίας Στρατηγός Κάρολος Ντε Γκωλ.
Κατόπιν μιας μάλλον προβληματικής συγκυβέρνησης, με τον ραγδαία ανερχόμενο γκωλικό Ζακ Σιράκ, ως πρώτο πρωθυπουργό του (1974-1976) επέλεξε, ως διάδοχο του τελευταίου, τον διακεκριμένο οικονομολόγο Ραϊμόν Μπαρ για να υλοποιήσει την θέλησή του για «αλλαγή» και «εκσυγχρονισμό», που εκδηλώθηκε στα χρόνια της προεδρίας του με μια σειρά φιλελεύθερων μέτρων.
Πάντα, ως κορυφαίος οικονομολόγος ο ίδιος, απόφοιτος της περίφημης ΕΝΑ και της Πολυτεχνικής Σχολής, είχε έντονη ανησυχία και κατέβαλε αγωνιώδεις προσπάθειες για την ανόρθωση της γαλλικής οικονομίας, χωρίς όμως να κατορθώσει να εξαλείψει την ανεργία ή τον πληθωρισμό, ούτε να προστατεύσει το φράγκο, που υπέστη αλλεπάλληλες υποτιμήσεις.
Στην εξωτερική πολιτική διατήρησε τις προνομιακές σχέσεις της Γαλλίας με την Δ. Γερμανία. Το γεγονός ότι σύσφιξε τις σχέσεις του με τον παλαιό γερμανό ομόλογό του, στο Υπουργείο Οικονομικών, Χέλμουτ Σμιτ, ο οποίος συνέπεσε, το αυτό έτος (1974), να αναδειχθεί Ομοσπονδιακός Καγκελάριος, έδωσε την δυνατότητα, στους δύο άνδρες, παρά τις διαφορετικές πολιτικές καταβολές τους, να μοιράζονται, την περίοδο αυτή, μια μοναδική προσωπική επαφή, ένα κοινό όραμα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, καθιστώντας έτσι, τον γαλλογερμανικό άξονα την αποτελεσματική κινητήρια δύναμη της Ευρώπης. Η φιλία και εμπιστοσύνη που αναπτύχθηκε μεταξύ τους, συντέλεσε αποφασιστικά στο να μεταπειστεί ο γερμανός Καγκελάριος και να αποδεχθεί, τελικά, την είσοδο της χώρας μας στην ΕΟΚ, εξελισσόμενος, στην συνέχεια, σε έναν μεγάλο θαυμαστή του εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή, προς ικανοποίηση, και ανακούφιση, του γάλλου προέδρου, που δεν έκρυβε τον θαυμασμό του για τον άνδρα της 24 Ιουλίου. («Δεν μπήκε η Ελλάς στην Ευρώπη» έλεγε χαρακτηριστικά ο Ζισκάρ Ντ' Εσταίν «στην Ευρώπη μπήκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής»).
Εκτίμηση πολλών είναι ότι ο πρόσφατα εκλιπών μεγάλος ευρωπαίος πολιτικός, συνένωσε τρείς Γαλλίες.
Τρεις ημερομηνίες σημαδεύουν μια εξαιρετική πολιτική διαδρομή. 1944: η είσοδός του στις γαλλικές αντιστασιακές δυνάμεις για την απελευθέρωση του γαλλικού εδάφους. 1962: Η αποδοχή της “monarchie republicaine”, που καθιδρύθηκε το 1959, με το πρώτο γκωλικό δημοψήφισμα. 1969: Η διάστασή του με τον Στρατηγό Ντε Γκωλ και η συνοδοιπορία του με τους σημαντικούς κεντρώους και μετριοπαθείς της γαλλικής Γερουσίας, ως και η σιωπή του για τα γεγονότα του Μαΐου του ΄68.
Φίλος του Στρατάρχη Πετέν από τον πατέρα του, δημοκρατικός από την μητέρα του, γκωλικός από διαύγεια σκέψης, συντηρητικός από τους φίλους του, μεταρρυθμιστής από διάθεση, μετριοπαθής από τις πολιτικές συνεργασίες του, κεντρώος από διεκδίκηση, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών του Ζωρζ Πομπιντού συγκέντρωσε, το 1974, στο πρόσωπό του, το σύνολο των αναγκαίων προϋποθέσεων έτσι ώστε να σχεδιάσει με επιδεξιότητα μια ανανεωμένη πολιτική πρόταση, που η γαλλική κοινωνία είχε τόσο ανάγκη.
* Ο κ. Ιωαννης Θεοδωροπουλος είναι δικηγόρος
