Του Δημήτρη Χριστοδουλάκη
Για άλλη μία χρονιά, στο μέσο του χειμώνα, οι αγρότες αποφάσισαν να ξεκινήσουν μαζικές κινητοποιήσεις με μπλόκα σε εθνικές οδούς. Το σκηνικό είναι πολυπαιγμένο, σε βαθμό που έχει αρχίσει να καταντά βαρετό.
Κάθε χρόνο, την ίδια εποχή, όταν δηλαδή δεν έχει και πολύ δουλειά στα χωράφια, οι αγρότες ξεκινούν τους δίκαιους αγώνες με την λογική του «αν καταστραφούμε εμείς, θα καταστραφούν και άλλοι». Δεν θα σταθώ στα αιτήματά τους. Θα πω μόνο πως τους πιστεύω και τους συμπονώ. Δεν κατανοώ ωστόσο τον τρόπο που αποφασίζουν να κινητοποιηθούν, ακόμα και αν αυτός προέκυψε μετά από ψηφοφορία στα συνδικαλιστικά τους όργανα.
Εκείνο που εγώ θέλω να μάθω, είναι σε ποιανού το όνομα γίνονται αυτές οι κινητοποιήσεις. Στο όνομα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της εργατιάς, της αγροτιάς, του έτσι μου γουστάρει γιατί έτσι αγαπώ;
Λένε πως αυτού του είδους οι κινητοποιήσεις, γίνονται στο πλαίσιο των διεκδικήσεων δημοκρατικών δικαιωμάτων. Τα εθνικά οδικά δίκτυα ωστόσο, δεν ανήκουν στους αγρότες. Δεν είναι μόνο δική τους περιουσία αλλά και δική μας. Όλοι πληρώνουμε φόρους και διόδια για να λειτουργούν και όλοι έχουμε το δημοκρατικό δικαίωμα να τα χρησιμοποιούμε.
Ώρες, ώρες αναρωτιέμαι μήπως το πρόβλημα με την δημοκρατία μας, είναι εννοιολογικό. Μήπως δηλαδή δεν έχουμε καταλάβει το νόημα της δημοκρατίας και χρησιμοποιούμε τον όρο, ως ένα ευφυολόγημα. Για να κάνουμε χιούμορ, να σπάσουμε πλάκα. Βαυκαλιζόμαστε πως στην χώρα μας γεννήθηκε η δημοκρατία, ωστόσο της συμπεριφερόμαστε, σαν να πρόκειται για προϊόν ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης…
Δεν είναι δυνατόν στο όνομα της διεκδίκησης δημοκρατικών δικαιωμάτων να αποφασίζει κάποιος να κλείσει ένα δρόμο, ένα σχολείο, ένα λιμάνι, ένα νοσοκομείο. Κάνουν λέει συνελεύσεις οι αγρότες, οι φοιτητές, οι γιατροί, οι φαρμακοποιοί και δεν ξέρω ποιος άλλος συνδικαλιστικός κλάδος και αποφασίζουν κατά πλειοψηφία για το πώς θα επιβάλουν την τυραννία τους στους υπόλοιπους. Ο Λάρυ Φλύν είχε σοφά πει πως ο κανόνας της πλειοψηφίας ισχύει μόνο αν παίρνεις υπόψη σου τα ατομικά δικαιώματα. Γιατί δεν μπορείς να βάλεις πέντε λύκους και ένα πρόβατο να ψηφίσουν τι θα φάνε για δείπνο.
Ο Μανώλης Δουκίδης, είχε γράψει πως έχεις κάθε δικαίωμα να υποστηρίζεις το δίκιο σου, δεν έχεις όμως κανένα δικαίωμα να το επιβάλλεις. Το να μπορώ να μπω στο αυτοκίνητο μου και να ανέβω από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη ή το να μπορώ να μπω στο αμφιθέατρο της σχολής μου και να παρακολουθήσω το μάθημα για το οποίο πληρώνουν οι γονείς μου, είναι ατομικό μου δικαίωμα. Είναι αναφαίρετο ατομικό μου δικαίωμα.
Τρέχουμε να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα των μειονοτήτων, για να αποδείξουμε την δημοκρατικότητα μας, όταν δεν δίνουμε δεκάρα για τα δικαιώματα των μειοψηφιών.
Άκουσα πρόσφατα ένα βουλευτή που τυγχάνει να είναι και νομικός, να λέει σε μία συνέντευξη, πως η θέσπιση και η διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων είναι conditio sine qua non για το σύγχρονο δημοκρατικό πολίτευμα.
Δεν ξέρω αν κατάλαβε τι είπε ή απλώς το είπε για να κάνει φιγούρα, αλλά εκείνο που εννοεί το παραπάνω τσιτάτο, είναι πως η διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων είναι εκ των ων ουκ άνευ, καθώς τα ατομικά δικαιώματα διασφαλίζουν την προστασία της εκάστοτε μειοψηφίας. Και πως η ελευθερία χάνει την αποτελεσματικότητά της, όταν καταντάει προνόμιο. Δηλαδή η ελευθερία πρέπει να διασφαλίζεται υπέρ εκείνων που διαφωνούν με την εκάστοτε πλειοψηφία.
Δημοκρατία λοιπόν, δεν είναι η εξουσία της πλειοψηφίας, αλλά υπεράσπιση της μειοψηφίας. Με το παραπάνω σκεπτικό, υπάρχουν στιγμές που αναρωτιέμαι μήπως εκείνοι που αγωνίζονται νυχθημερόν για την δημοκρατία, την βλέπουν κάπως ρομαντικά. Μήπως την βλέπουν σαν μία οπτασία, σαν μία πανέμορφη κοπέλα. Που ωστόσο για να τους μείνει πιστή, θα πρέπει να… «της κάνουν έρωτα» κάθε μέρα…
Τελικά μάλλον, οι άνθρωποι αγωνίζονται πιο σκληρά για τα συμφέροντά τους παρά για τα δικαιώματά τους. Δεν ξέρω που ακριβώς τελειώνουν τα δικαιώματα και που αρχίζουν τα συμφέροντα. Εκείνο που ξέρω είναι πως ο Μαχάτμα Γκάντι, είχε πει πως δικαιώματα που δεν προκύπτουν από ένα καθήκον που επιτελέσαμε καλά, δεν αξίζουμε να τα έχουμε. Ποιά λοιπόν είναι τα καθήκοντα μας σε αυτή τη δημοκρατία;
Το πρώτο λοιπόν καθήκον σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, είναι η δικαιοσύνη. Και επειδή δικαιοσύνη στην πολιτική, συνήθως σημαίνει ελπίδα για περισσότερες χάρες, εγώ θα προτιμήσω να σας παραπέμψω στα λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που είχε πει πως δεν είναι δυνατό να είσαι υπέρ της δικαιοσύνης για κάποιους ανθρώπους και να μην είσαι υπέρ της δικαιοσύνης για όλους τους ανθρώπους. Και για εμένα, το να μου κλείνεις τον δρόμο, για να υπερασπιστείς τα δικά σου δικαιώματα, όποια κι αν είναι αυτά, δεν είναι δικαιοσύνη.
