Της Νίκης Τζαβέλα*
Στην πρόσφατη παρουσία του στο Συνέδριο του Economist στην Αθήνα, ο J. Dijsselbloem, αναφερόμενος στο ενιαίο Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών, έθεσε την δημιουργία του, στο ΑΠΩΤΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ. Του έθεσα το ερώτημα, αν βλέπει βιώσιμη πια την Ευρωζώνη, έναν οικονομικό χώρο με το ίδιο νόμισμα, 18 οικονομικές πολιτικές, με διαφορετικά επιτόκια, εργασιακό κόστος, φορολογικά συστήματά κ.λπ. Η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: "Έχουμε μεγάλο πρόβλημα στο θέμα ενιαίας κοινωνικής πολιτικής. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε ενιαίο σύστημα επιδομάτων ανεργίας, κοινωνικής ασφάλισης κ.λπ. Η κατάσταση της αγοράς εργασίας έχει τεράστιες διαφορές μεταξύ των χωρών μελών".
Το θέμα του ενιαίου οικονομικού χώρου στην Ευρωζώνη, είναι το καυτό θέμα της ευρωπαϊκής επικαιρότητας. Ξεκινήσαμε με μια ελλιπή και λάθος διάρθρωση της ζώνης του ευρώ. Οι δημιουργοί της, πιστεύανε ότι θα επιτύχουν και το ευρωπαϊκό Σύνταγμα, κάτι το οποίο δεν έγινε. Από εκεί και πέρα, έσκασε η κρίση από το πιο αδύναμο σε ευρωπαϊκές δομές κράτος, την Ελλάδα.
Ήμουνα παρούσα στον καταιγισμό κριτικής που δέχτηκε στο Ευρωκοινοβούλιο ο τότε Πρόεδρος της Ε.Ε. Em. Barroso, για ανύπαρκτο έλεγχο των δημοσιονομικών της Ελλάδας. Η απάντηση του ήταν οξεία: "Ζήτησα θεσμοθετημένο έλεγχο των δημοσιονομικών όλων των κρατών μελών. Αρνηθήκατε βίαια ΟΛΟΙ! Πρωτοστατούντων της Γερμανίας και της Γαλλίας"!
Η λάθος δόμηση του ευρώ, ήταν ο κυρίαρχος λόγος της κρίσης, πέραν των εθνικών λαθών των κρατών. Τα τελευταία οκτώ χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεσμοθέτησε κανόνες ελέγχου και συμμόρφωσης των δημοσιονομικών των κρατών μελών της.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αυστηρή λιτότητα με εσωτερικές υποτιμήσεις. Είναι ενδιαφέρον ότι όλο το νομοθετικό έργο των Ευρωπαϊκών οργάνων, περιστράφηκε γύρω από τον δημοσιονομικό έλεγχο, χωρίς παράλληλη νομοθεσία για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανάπτυξης.
Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, ήταν να ενισχυθούν οι ανισότητες στην οικονομία των κρατών μελών. Ο ένας συνεχίζει να ανταγωνίζεται τον άλλον, με διαφορετικά συστήματά φορολογίας, επιτοκίων, εργασιακού κόστους κ.λπ., που κάνουν επιλεκτικό τον προορισμό επενδύσεων. Δημιουργούν όμως και ένα τεράστιο χάσμα στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, μεταξύ των κρατών.
Και έτσι καταλήγουμε στον πολίτη. Γιατί, πέραν μιας καταστροφικής κυβερνητικής διαχείρισης, έχουμε και το κενό της έλλειψης προστασίας από την Ευρωπαϊκή ομπρέλα της ενιαίας ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής. Ακόμη και ο ESM που μερικοί λένε ότι μπορεί να μετατραπεί σε Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών, έχει θεσμοθετημένο μόνον τον ρόλο του ελεγκτή του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ο δε Επίτροπος Οικονομικών, έχει τον έλεγχο των δημοσιονομικών. Απουσιάζει η ανάπτυξη, η ενιαία οικονομική πολιτική, η ενιαία κοινωνική πολιτική. Η διατήρηση μιας ισορροπημένης ενιαίας πολιτικής σε αυτούς τους τομείς για όλα τα κράτη μέλη, θα λειτουργήσει και ως ανάχωμα στην άνοδο των εθνικολαϊκών κομμάτων στην Ευρώπη. Και αυτό, μόνον το ενιαίο Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών, μπορεί να το επιτύχει.
Αν κρίνουμε από την απάντηση του Dijsselbloem, οι χώρες με υγιή κοινωνικά συστήματά, δε θα δεχτούν να πάρουν στην πλάτη τους χρέη ασφαλιστικών ταμείων αδύναμων, άλλων κρατών. Δεν θα δεχτούν το κόστος της εξυγίανσης του τομέα Υγείας άλλων κρατών. Συνδυάζοντας αυτό, με την δήλωση Μακρόν
"μερικοί από εμάς προχωρούν πιο γρήγορα και δεν μπορούμε να περιμένουμε", καταλήγουμε ότι οδηγούμαστε σε μια Ευρώπη των δυο ταχυτήτων.
Η χώρα μας, οι κυβερνώντες μας, κάνουν ένα βασικό λάθος. Εμποδίζουν με κάθε τρόπο, τις επενδύσεις. Αν κόπτονται για την κοινωνική πολιτική (όλοι μας την θέλουμε, την έχουμε ανάγκη), θα πρέπει να καταλάβουν ότι ΜΟΝΟΝ μέσω των επενδύσεων, θα έχουν τα οικονομικά μέσα για την κοινωνική προστασία των πολιτών. Το κράτος, τελείωσε οικονομικά. Τέλος οι κρατικές παροχές με δανεικά. Η αύξηση του ιδιωτικού τομέα, κάτι θα περισώσει.
Όσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καιρός να κάνει αναδιάρθρωση του Κοινωνικού Ταμείου και των πολιτικών του. Ο περιορισμός των κονδυλίων της μετεκπαίδευσης, των επιδοτήσεων πεντάμηνης απασχόλησης και όλων αυτών που είναι απλώς μερεμέτια, επιβάλλεται. Ελάχιστα βελτιώνουν την αγορά εργασίας. Και ένα Ταμείο που ονομάζεται "Κοινωνικό Ταμείο" δεν μπορεί για πάντα να λειτουργεί (επικουρικά) μόνον στον τομέα της Απασχόλησης. Δεν νοείται να μην έχει και δράσεις ασφαλιστικής πολιτικής. Τα ασφαλιστικά ταμεία των περισσότερων κρατών μελών, έχουν πτωχεύσει. Ας δει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τι δραστικό και εφ άπαξ μπορεί να κάνει. Όλοι οι πληβείοι, φαίνεται ότι θα είμαστε στην δεύτερη ταχύτητα. Αλλά τουλάχιστον σε επίπεδο επιβίωσης, αν ΟΧΙ διαβίωσης...
*Η κ. Νίκη Τζαβέλα είναι πρώην Ευρωβουλευτής.
