Λέγεται πως ο αείμνηστος Γιούρι Αντρόποφ, όταν έγινε γγ της ΚΕ του ΚΚΣΕ άρα πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης, ξεκινούσε το πρωί με τον οδηγό του και τον καθοδηγούσε πού θα πάνε. Χωρίς συνοδεία, και με την απειλή περιστρόφου, ο οδηγός έφτανε σε κάτι μέρη απομονωμένα, σε βάλτους ή σε απέραντα χωράφια και σταματούσε. Ο πρώην αρχηγός της ΚΑ ΓΚΕ ΜΠΕ ήξερε πως δεν θα έβρισκαν αυτό που πολλά πεντάχρονα πλάνα περιέγραφαν: ένα εργοστάσιο τάδε και τάδε, με συγκεκριμένη, υποτίθεται, παραγωγή και συγκεκριμένα, επίσης υποτίθεται, έξοδα.
Ούτε εργοστάσιο υπήρχε, ούτε κτίρια ούτε εγκαταστάσεις. Δεν υπήρχαν κυριολεκτικά. Δεν είχαν ποτέ ανεγερθεί και λειτουργήσει. Όμως κάποιοι έπρεπε να «πιάνουν» τα πεντάχρονα πλάνα οικοδομήσεων και τα «σκάρωναν». Και τότε ο Αντρόποφ κατάλαβε ότι έπρεπε να υπηρετήσει την «περεστρόικα», αλλιώς η ΕΣΣΔ θα έσβηνε. Ήταν, όμως, αργά. Ανάμεσα σε άλλα που δηλοί ο μύθος είναι και το ότι Μπρέζνιεφ και λοιποί είχαν πάθει τον «ασήκωτο» από τις καρέκλες τους και διοικούσαν κατά βάσιν από τη Μόσχα.
Εκτός «υπαρκτού σοσιαλισμού» δεν γίνονται τέτοια, και ευτυχώς. Ουδείς καταχράται κρατικό χρήμα για να κατασκευάσει, δήθεν, εργοστάσια ή εγκαταστάσεις, επομένως δεν χρειάζεται ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί να πηγαίνουν «επιτόπου» για να διαπιστώσουν την αλήθεια των δηλώσεων και των στατιστικών στοιχείων που εφαρμόζονται. Αν δουν όμως κάτι να χωλαίνει, δεν έχουν υποχρέωση να σπεύσουν; Αναμφιβόλως, θα σας απαντήσω, (και) γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε ορίζονται κυβέρνηση, για να λύνουν τα προβλήματα πριν κοστίσουν σε χρόνο και σε χρήμα.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, βαδίζουμε προς την εκπνοή του τρέχοντος ΕΣΠΑ και η απορροφητικότητα δεν είναι αυτή που θα έπρεπε. Πολλά έργα δεν έχουν καν ενταχθεί και άλλα δεν έχουν ούτε ώριμες μελέτες. Για όποιον δεν γνωρίζει λέμε ότι αν μια χώρα δεν καταφέρει να απορροφήσει τα κονδύλια που της έχουν διατεθεί, τα χάνει και δίνονται σε άλλη χώρα. Δεν μπορεί, δηλαδή, να τα κρατήσει καβάντζα μέχρι το επόμενο χρηματοδοτικό πρωτόκολλο.
Είμαστε σε αυτή την κατάσταση, διότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε και μεγάλο ενδιαφέρον για το ΕΣΠΑ. Λίγο επειδή δεν ήθελε / είχε να καταβάλει τους εθνικούς πόρους, λίγο γιατί δεν κατανόησε ποτέ την αναπτυξιακή διάσταση αυτών των προγραμμάτων και τη σημασία τους στην ενίσχυση των υποδομών, μα πιο πολύ επειδή στα οικονομικά δεν ήταν και αστέρι, άργησε δραματικά να οργανώσει τα προγράμματα. Όπως αδιαφόρησε και για την ολοκλήρωση έργων του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Επί παραδείγματι, στο υπουργείο Πολιτισμού, που πάντοτε επί γενικής γραμματείας Λίνας Μενδώνη «έπιανε» πάνω από 100% (γιατί είχε έτοιμες μελέτες και έπαιρνε έργα όταν άλλα υπουργεία δεν μπορούσαν να απορροφήσουν τα κονδύλια) δεν το πέτυχε επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ. Αποτέλεσμα, να χαθούν κάποια εκατομμύρια ευρώ, και να μείνουν έργα ημιτελή. Ανάμεσά τους, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το «Ακροπόλ».
Για να προετοιμαστεί το προηγούμενο ΕΣΠΑ, η Λίνα Μενδώνη με τους συνεργάτες της, είχε οργώσει τρεις φορές ολόκληρη την Ελλάδα, ώστε να δει με τις τοπικές εφορείες αρχαιοτήτων τι είναι ώριμο να μπει στο πρόγραμμα και τι πρέπει να ετοιμαστεί. Ως υπουργός κάνει το ίδιο, θεωρώντας, προφανώς, πως είναι σωστό να έχει ιδία άποψη. Με τον κορονοϊό, κόπηκαν μαχαίρι οι περιοδείες. Τώρα, ετοιμάζεται να τις αρχίσει πάλι και μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου να μεταβεί σε όποιες και όσες περιφέρειες μπορέσει. Σημειωτέον, πως όταν πηγαίνει η «κορυφή» ενός υπουργείου, καταφέρνει να πάρει περισσότερα χρήματα από την κάθε περιφέρεια. Μάλλον καλό θα το έλεγε όλο αυτό κάποιος.
Όχι όμως ο υπεύθυνος του ΣΥΡΙΖΑ για τον Πολιτισμό Πάνος Σκουρολιάκος. Που μπερδεύει, μάλιστα, την περιοδεία την οποία θα κάνει η υπουργός, με την ενίσχυση των καλλιτεχνών λόγω κορονοϊού.
«Από τις 11 Αυγούστου έως τις 11 Σεπτεμβρίου, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού πραγματοποιεί με την συνοδεία της περιοδεία στους αρχαιολογικούς χώρους όλης της Ελλάδας» λέει σε ανακοίνωσή του ο βουλευτής. «Έναν ολόκληρο μήνα. Βαρύ το πρόγραμμα, αρκετό το κρατικό χρήμα αλλά τουλάχιστον οι ομορφιές της χώρας μας θα αποζημιώσουν την επείγουσα πολιτιστική αποστολή. ‘Εργασία και χαρά’, λοιπόν.
Την ίδια ώρα, οι καλλιτέχνες στη χώρα μας διανύουν εξαιρετικά δύσκολη περίοδο εξαιτίας των απαγορεύσεων λόγω της πανδημίας αλλά και της ανεπαρκέστατης φροντίδα της κυβέρνησης και βέβαια του υπουργείου Πολιτισμού (βλ. την ανοιχτή επιστολή του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδας). Η δε ελάχιστη στήριξη σκιάζεται από τις απ’ ευθείας αναθέσεις έργου μέσω αδιαφανών διαδικασιών που αποκλείουν το μεγαλύτερο μέρος των καλλιτεχνών – δημιουργών.
Για όλους αυτούς, σε αντίθεση με ημέτερους και συνοδούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δεν υπάρχει εργασία ούτε και χαρά».
Σημείο πρώτο: η εποχή Μπρέζνιεφ είχε περάσει, νομίζαμε, ανεπιστρεπτί.
Σημείο δεύτερο: Το κρατικό χρήμα που θα διατεθεί για την περιοδεία, το αναφέρει και η «Διαύγεια», είναι 11.200 ευρώ και αφορά την υπουργό και τους υπαλλήλους που πρέπει να είναι μαζί της. Ο έλεγχος θα γίνει για έργα αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Φτηνοί στο αλεύρι, ακριβοί στα πίτουρα.
Σημείο τρίτο: οι περιοδείες είναι επίμοχθες και γίνονται για κάποιο λόγο. Όχι για να απολαύσει ο περιοδεύων τις ομορφιές της χώρας. Δεν προλαβαίνει, άλλωστε.
Σημείο τέταρτο: Το υπουργείο Πολιτισμού έχει δώσει δύο φορές παράταση για εγγραφή καλλιτεχνών στα ειδικά μητρώα και προγράμματα του (αρμόδιου) υπουργείου Εργασίας και ελάχιστοι έχουν προσέλθει. Τι σημαίνει αυτό; Μήπως πως πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος το θέμα;
Σημείο πέμπτο και τελευταίο: τι λαϊκισμός, όμως…
