Μετά την προχθεσινή ανακοίνωση του υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ Άκη Σκέρτσο πως από τις αρχές Απριλίου κάθε πολίτης θα μπορεί να προμηθεύεται δωρεάν από το φαρμακείο 1 rapid test αντιγόνου την εβδομάδα επιδεικνύοντας μόνο τον ΑΜΚΑ του ώστε να μπορεί να κάνει την εξέταση στο σπίτι του, δεκάδες ερωτηματικά σχηματίζονται στο μυαλό μας. Οι περισσότερες ερωτήσεις αφορούν την διαδικασία, καθώς όσοι έχουν υποβληθεί σε τεστ για τον κορονοϊό, γνωρίζουν εκ πείρας πως δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο αλλά και το πώς θα βοηθήσει στον έλεγχο της διασποράς το νέο «όπλο» του μαζικού self-testing.
Ο αναπληρωτής καθηγητής μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ, Νίκος Σπανάκης εξηγεί καταρχάς τι ακριβώς είναι τα rapid tests αντιγόνου. Τα τεστ αντιγόνων ανιχνεύουν πρωτεΐνες στην επιφάνεια του ιού. Επειδή δεν μεσολαβεί τεχνητός πολλαπλασιασμός των μορίων της πρωτεΐνης του ιού, έχουν καλή ειδικότητα αλλά όχι τόσο καλή ευαισθησία όσο τα μοριακά τεστ στα οποία συμβαίνει τεχνητός πολλαπλασιασμός του RNA του ιού πριν από την ανίχνευση. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη πιθανότητα κυρίως ψευδώς αρνητικών αλλά και ελαφρώς αυξημένα ψευδώς θετικά αποτελέσματα σε σχέση με τα αποτελέσματα από τις μοριακές μεθόδους.
Το αντιγονικό τεστ μπορεί να βοηθήσει κυρίως όταν ελέγχονται ασθενείς με συμπτώματα όπου αυξάνει η ευαισθησία του. Έχει όμως μειωμένη αξιοπιστία στην ανίχνευση φορέων (δηλαδή ασυμπτωματικών θετικών ατόμων). Άρα έχει νόημα να κάνουμε το rapid test αντιγόνου όταν έχουμε ύποπτα συμπτώματα. Λόγω του χαμηλού του κόστους χρησιμοποιείται για επιδημιολογικές μελέτες και για να μετρηθεί η συχνότητα εμφάνισης της λοίμωξης στον πληθυσμό. Επίσης βοηθάει πολύ και στην μέτρηση του ιικού φορτίου σε ομάδες πληθυσμών με ειδικά χαρακτηριστικά, όπως είναι για παράδειγμα οι εκπαιδευτικοί ή οι εργαζόμενοι στην εστίαση.
Στα μεγάλα πλεονεκτήματα του rapid test αντιγόνου περιλαμβάνονται: το χαμηλό κόστος του (εδώ βέβαια τα 4 τεστ το μήνα είναι απολύτως δωρεάν για τους πολίτες) και η ευκολία πραγματοποίησης του χωρίς την ανάγκη εργαστηρίου και ειδικού εξοπλισμού. Γι αυτό άλλωστε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για self-testing στο σπίτι και όχι σε χώρους με ειδικές προδιαγραφές όπως είναι διαγνωστικά κέντρα, ιατρεία και κινητές μονάδες. Τα ατομικά τεστ είναι πιο εύκολα στη χρήση σε σχέση με αυτά που χρησιμοποιούν οι κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ, καθώς είναι ρινικά τεστ και τεστ σιέλου και όχι ρινοφαρυγγικά ή στοματοφαρυγγικά, στα οποία η μπατονέτα (ο βαμβακοφόρος στυλεός) πρέπει να εισχωρήσει πολύ βαθιά.
Σε ό,τι αφορά την διαδικασία, κάθε πολίτης μαζί με το τεστ που θα παραλαμβάνει θα παίρνει και ένα φυλλάδιο οδηγιών καθώς η διενέργεια της εξέτασης θα γίνεται στο σπίτι χωρίς την παρουσία επαγγελματία υγεία. Οδηγίες επί της διαδικασίας θα υπάρξουν και σε μορφή video, που θα καθοδηγούν τους πολίτες τόσο για το πώς γίνεται το self- testing όσο και για το τι πρέπει να κάνουν μετά αναλόγως του αποτελέσματος. Σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα, τα θετικά μόνο τεστ θα δηλώνονται με βάση τις οδηγίες του ΕΟΔΥ, ώστε να υπάρξει καλύτερη παρατήρηση της επιδημιολογικής εικόνας και να διευκολυνθούν οι ιχνηλατήσεις.
Το θετικό κρούσμα θα δηλώνεται σε ειδική πλατφόρμα (που θα ανακοινωθεί) και θα γίνεται επανέλεγχος με μοριακό τεστ (PCR) σε δομή υγείας. Η θετική διάγνωση του οικιακού self test δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βεβαίωση για άδεια από την εργασία χωρίς τον επανέλεγχο. Για τα ανήλικα παιδιά ηλικίας από 14 ετών και άνω κάθε οικογένεια θα μπορεί να προμηθεύεται δωρεάν, 4 τεστ το μήνα για κάθε παιδί.
Αν κάποιοι πολίτες επιθυμούν να κάνουν το τεστ στον χώρο του φαρμακείου, με καθοδήγηση του φαρμακοποιού μέχρι να εξοικειωθούν με τη διαδικασία, αυτό θα είναι δυνατό με μια μικρή επιβάρυνση (για την υπηρεσία που προσφέρει ο φαρμακοποιός). Με την μαζική χρήση του self-testing το υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΔΥ αποσκοπούν να αυξήσουν τον αριθμό των τεστ που πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα εντός των συνόρων από 300.000 στα 10 εκατ., ώστε να γίνεται καλύτερη επιδημιολογική καταγραφή και να επιτραπεί το ασφαλές άνοιγμα της εκπαίδευσης και των οικονομικών δραστηριοτήτων, που έχουν μείνει επί μακρόν σε καθεστώς lock down.
Έτσι το μαζικό testing θα επιτρέψει την ασφαλή επιστροφή μαθητών κι εκπαιδευτικών στις σχολικές αίθουσες, το άνοιγμα του λιανεμπορίου -χωρίς περιορισμούς τύπου click away, το άνοιγμα της εστίασης και το άνοιγμα του τουρισμού, αφού τα θετικά στον κορονοϊό άτομα θα μπορούν να το μαθαίνουν έγκαιρα και να αυτοπεριορίζονται (σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ) ώστε να διακόπτεται η αλυσίδα μετάδοσης της Covid. Ουσιαστικά το μαζικό testing εξασφαλίζει συνθήκες ασφαλούς ανοίγματος, προτού επιτευχθεί η συλλογική ανοσία, καθώς οι εμβολιασμοί προχωρούν μεν, αλλά δεν «καλπάζουν» αφού ο ρυθμός τους εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα των δόσεων.
