Αντίθετα από τους περισσότερους αναλυτές του φαινομένου της ανόδου του εθνολαϊκισμού με βασικό κομματικό φορέα του τον ΣΥΡΙΖΑ, ο συγγραφέας και εκδότης Πέτρος Παπασαραντόπουλος δεν εγκατέλειψε ποτέ τον προοδευτικό χώρο.
Από τις τάξεις του φιλελεύθερου, προοδευτικού Κέντρου κι από την πρώτη στιγμή της κρίσης, από τις «πλατείες της αγανάκτησης» ακόμα, με την αρθρογραφία του αλλά και τις εκδοτικές του πρωτοβουλίες, αφοσιώθηκε στην προσπάθεια να αφαιρέσει από τον ΣΥΡΙΖΑ τη μάσκα της προοδευτικής αριστεράς. Επιδίωξε να αποκαλύψει και να εξηγήσει σε όλους ότι είχαμε να κάνουμε μ’ένα καθαρά εθνολαϊκιστικό μόρφωμα με κάποιες ασαφείς αναφορές στον μαρξισμό-λενινισμό που στόχος του ήταν η σταδιακή κατάλυση του αντιπροσωπευτικού χαρακτήρα του πολιτεύματος και η εγκαθίδρυση στη θέση του μιας μεσογειακής εκδοχής του παρακμιακού τσαβισμού, δηλαδή του ατόφιου μαδουρισμού.
Ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος συγκέντρωσε την αρθρογραφία εκείνης της περιόδου σ’ένα τόμο με τον τίτλο «Η Υπονόμευση της Δημοκρατίας-2015-2019» (Επίκεντρο). Το υλικό είναι οργανωμένο με τρόπο που θα επιτρέπει σε μελλοντικούς αναγνώστες, δεκαετίες μετά, να αντιληφθούν όσα συνέβησαν στην Ελλάδα την περίοδο 2015-2019 αλλά και νωρίτερα.
Υπήρξε/υπάρχει ένα εθνολαϊκιστικό κόμμα, με προοδευτική προβιά που με συγκεκριμένες πολιτικές του πράξεις επιχείρησε να καταλύσει το πολίτευμα. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα του βιβλίου και συμπληρώνεται από εκτενείς αναλύσεις που εφάπτονται της ταυτότητας αλλά και της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ: Οι σχέσεις ΣΥΡΙΖΑ-Κεντροαριστεράς, το Μακεδονικό Ζήτημα και οι πρώτες σκέψεις για όσα ακολούθησαν των εκλογών του 2019.
Όλα τα κείμενα είναι επιμελώς συμπληρωμένα με πλήθος πηγών βιβλιογραφικών αλλά και από τον Τύπο, γεγονός που το κάνει πολύτιμο εργαλείο για τον μελετητή της περιόδου.
Είναι αλήθεια ότι όταν διαβάζαμε τα κείμενα αυτά μόλις είχαν πρωτοδημοσιευθεί, τα θεωρούσαμε κάπως φοβικά και υπερβολικά. Όσοι από εμάς μεγαλώσαμε τη δεκαετία του ‘80, χωρίς βιώματα από τη Χούντα, ακούγαμε τους μεγαλύτερους μάλλον να ειρωνεύονται τη «μεγάλη κωλοτούμπα» του ΠΑΣΟΚ της εποχής με τον Παπανδρέου να αλλάζει άρδην τον προσανατολισμό του κόμματός του και να απομακρύνεται από την αντιδυτική, τριτοκοσμική ρητορική για να πέσει «με τα μούτρα» στα ευρωπαϊκά πακέτα. Ήμασταν βέβαιοι ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ και ο κ.Τσίπρας προσωπικά την ίδια κωλοτούμπα θα έκαναν.
Σήμερα όμως, κοιτώντας τα γεγονότα προς τα πίσω αντιλαμβανόμαστε ότι ο στόχος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να μεταλλαχθεί σε καθεστώς δεν σταμάτησε την ημέρα της υπογραφής του τρίτου μνημονίου, μετά τα δραματικά γεγονότα του δημοψηφίσματος αλλά συνεχίστηκε σε όλη της διάρκεια των τεσσάρων χρόνων της διακυβέρνησής τους. Η σκευωρία της Novartis είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ποτέ δεν εγκατέλειψαν τον πυρήνα της αυταρχικής τους ιδεολογίας και αυτό είναι ένα από τα ενδιαφέροντα συμπεράσματα που θα εξάγουν και οι αναγνώστες του βιβλίου στο μακρινό μέλλον.
Ακριβώς επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά τα γεγονότα της περιόδου αυτής, τα καταγράφουμε μάλιστα κι εμείς σε ημερολογιακή μορφή από το 2010, μόλις πιάσαμε το βιβλίο στα χέρια μας, είχαμε σκοπό απλώς να το φυλλομετρήσουμε. Τελικά διαβάσαμε προσεκτικά και μεγάλο ενδιαφέρον τις σελίδες του μία προς μία.
Τα κείμενα του Παπασαραντόπουλου διαφέρουν από άλλα, αντίστοιχα της εποχής στο ότι είναι ιδιαίτερα ελκυστικά στο ύφος, γραμμένα με μεγάλη σοβαρότητα, χωρίς πάθος, γι' αυτό και τελικά λειτουργούν ως συμβολή στην πολιτική θεωρία για το φαινόμενο του εθνολαϊκισμού.
«Η υπονόμευση της δημοκρατίας» μας θύμισε την περίπτωση του Ζαν Φρανσουά Ρεβέλ και συγκεκριμένα το «Πώς οι Δημοκρατίες Εξαφανίζονται» που είχε μεταφραστεί στα ελληνικά στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 όταν η Ελλάδα θα είχε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για να υπερβεί τον ανδεροπαπανδρεϊσμό της πρώτης περιόδου των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Ο Ρεβέλ τότε όπως και ο Παπασαραντόπουλος σήμερα, με ιδεολογική του αφετηρία την Αριστερά ήθελε να δείξει στους συμπατριώτες του Γάλλους τον πραγματικό χαρακτήρα της αριστεράς που είναι βέβαια ο αυταρχισμός και η έχθρα προς την ανοιχτή κοινωνία.
Το γεγονός ότι η δημοκρατία άντεξε αυτής της οργανωμένης και πρωτοφανούς απόπειρας υπονόμευσής της δεν πρέπει να μας εφησυχάζει γιατί ακόμα και σήμερα και μάλιστα στη συγκυρία της πανδημικής κρίσης, στην οποία είναι αφιερωμένο το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, συντρέχουν όλες απολύτως οι συνθήκες για την ανασυγκρότηση του εθνολαϊκισμού. Εξάλλου, ο βασικός πολιτικός του εκφραστής, ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει εδώ, αμετανόητος και το ίδιο επικίνδυνος.
Το βιβλίο του Πέτρου Παπασαραντόπουλου δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το πόσο άσχημα μπορούν να πάνε πάλι τα πράγματα αν εφησυχάσουμε. Διαβάστε το.
